modus
prace z historii sztuki
xii-xiii, 2013
„Na wysokiej połoninie”. Sztuka Huculszczyzny - Huculszczy-
zna w sztuce. W 40. rocznicę śmierci Stanisława Vincenza.
Wystawa w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krako-
wie, 18 marca-29 maja 2011
Po raz pierwszy w krakowskim Muzeum Narodowym została zorganizowana tak AGNIESZKA
obszerna ekspozycja poświęcona Huculszczyźnie. Autor scenariusza wystawy, jankowska-
dr hab. Mirosław Piotr Kruk, podjął się ambitnego zadania ukazania nie tylko -MARZEC
(co sugerowałby tytuł wystawy) sztuki ludowej mieszkańców Karpat Wschod-
nich czy malarstwa o tematyce huculskiej, lecz przede wszystkim fascynacji tym
regionem, obecnej w kulturze polskiej XIX i XX w. Podzielił zatem wystawę na
kilkanaście tematycznych części przedstawiających rozmaite aspekty kultury ma-
terialnej i duchowej Huculszczyzny, zatytułowanych kolejno: Stanisław Vincenz,
Odkrywanie Huculszczyzny, Krajobrazy, Huculi i Hucuły, Ceramika - mistrzowie,
Huculi i muzyka. Huculska obrzędowość, Hucułów portret polski, Prawda starowie-
ku, Obrzędowość zobrazowana, Huculi przy pracy, Wzory przemysłu domowego
i krajowa szkoła garncarska w Kołomyji, Strój, Promocja Huculszczyzny w Polsce
międzywojennej.
Przywołanie nazwiska Stanisława Vincenza w kontekście wystawy poświę-
conej Huculszczyźnie nie zaskakuje, zwłaszcza że została ona zorganizowana
jako wydarzenie towarzyszące Międzynarodowemu Festiwalowi Huculskiemu
„Słowiańska Atlantyda”, którego jest on patronem. Vincenz, prozaik i eseista,
zasłynął jako niezmordowany piewca Huculszczyzny, czemu dał najpełniejszy
wyraz na łamach swojej epopei Na wysokiej połoninie, której tom pierwszy, Prawda
starowieku, został opublikowany w roku 1936. Huculszczyzna, którą określił jako
„słowiańską Atlantydę”, pod jego piórem zyskała walor idyllicznej krainy-raju
na podobieństwo (opartego na metaforyce skojarzenia) zatopionego idealnego
państwa z dzieł Platona. Misją pisarza stało się więc niejako ocalenie na kar-
tach powieści zanikającego wskutek zmian cywilizacyjnych tradycyjnego świata
huculskiego, poddawanego przez niego zarazem rozmaitym mitologizującym
zabiegom. Bohaterowie eposu Vincenza ukształtowani zostali bowiem niemal
na wzór homeryckich postaci: odważni, silni, uduchowieni, którym bliska była
grecka idea życia w symbiozie z naturą. Vincenz w swoim myśleniu o Hucułach
prezentował postawę niebędącą rzadkością wśród inteligencji dojrzewającej
RECENZJE I OMÓWIENIA 169
prace z historii sztuki
xii-xiii, 2013
„Na wysokiej połoninie”. Sztuka Huculszczyzny - Huculszczy-
zna w sztuce. W 40. rocznicę śmierci Stanisława Vincenza.
Wystawa w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krako-
wie, 18 marca-29 maja 2011
Po raz pierwszy w krakowskim Muzeum Narodowym została zorganizowana tak AGNIESZKA
obszerna ekspozycja poświęcona Huculszczyźnie. Autor scenariusza wystawy, jankowska-
dr hab. Mirosław Piotr Kruk, podjął się ambitnego zadania ukazania nie tylko -MARZEC
(co sugerowałby tytuł wystawy) sztuki ludowej mieszkańców Karpat Wschod-
nich czy malarstwa o tematyce huculskiej, lecz przede wszystkim fascynacji tym
regionem, obecnej w kulturze polskiej XIX i XX w. Podzielił zatem wystawę na
kilkanaście tematycznych części przedstawiających rozmaite aspekty kultury ma-
terialnej i duchowej Huculszczyzny, zatytułowanych kolejno: Stanisław Vincenz,
Odkrywanie Huculszczyzny, Krajobrazy, Huculi i Hucuły, Ceramika - mistrzowie,
Huculi i muzyka. Huculska obrzędowość, Hucułów portret polski, Prawda starowie-
ku, Obrzędowość zobrazowana, Huculi przy pracy, Wzory przemysłu domowego
i krajowa szkoła garncarska w Kołomyji, Strój, Promocja Huculszczyzny w Polsce
międzywojennej.
Przywołanie nazwiska Stanisława Vincenza w kontekście wystawy poświę-
conej Huculszczyźnie nie zaskakuje, zwłaszcza że została ona zorganizowana
jako wydarzenie towarzyszące Międzynarodowemu Festiwalowi Huculskiemu
„Słowiańska Atlantyda”, którego jest on patronem. Vincenz, prozaik i eseista,
zasłynął jako niezmordowany piewca Huculszczyzny, czemu dał najpełniejszy
wyraz na łamach swojej epopei Na wysokiej połoninie, której tom pierwszy, Prawda
starowieku, został opublikowany w roku 1936. Huculszczyzna, którą określił jako
„słowiańską Atlantydę”, pod jego piórem zyskała walor idyllicznej krainy-raju
na podobieństwo (opartego na metaforyce skojarzenia) zatopionego idealnego
państwa z dzieł Platona. Misją pisarza stało się więc niejako ocalenie na kar-
tach powieści zanikającego wskutek zmian cywilizacyjnych tradycyjnego świata
huculskiego, poddawanego przez niego zarazem rozmaitym mitologizującym
zabiegom. Bohaterowie eposu Vincenza ukształtowani zostali bowiem niemal
na wzór homeryckich postaci: odważni, silni, uduchowieni, którym bliska była
grecka idea życia w symbiozie z naturą. Vincenz w swoim myśleniu o Hucułach
prezentował postawę niebędącą rzadkością wśród inteligencji dojrzewającej
RECENZJE I OMÓWIENIA 169