Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

Ceremonia pogrzebowa jest natomiast te-
matem płótna Krzysztofowi Krzychowi (il. 5),
będącego zarazem osobistym hołdem złożo-
nym przez Żygadłę przedwcześnie zmarłemu
nauczycielowi z Liceum Plastycznego. Co
ciekawe, artysta stara się ulokować dokumen-
towane przez siebie zdarzenie poza czasem te-
raźniejszym. Sposób przedstawienia tego wy-
darzenia przywodzi bowiem na myśl malarskie
interpretacje pogrzebu chłopskiego, obecne
w sztuce polskiej drugiej połowy xix i po-
czątku xx wieku. Artyści najchętniej wybie-
rali zimę jako porę roku z jednej strony kore-
spondującą z charakterem ceremonii: „zimowy
sen” natury - wieczny sen zmarłego, z drugiej -
pozwalającą na wyzyskanie kontrastu koloro-
wych ubiorów regionalnych z bielą śniegu 33.
Żygadło, zgodnie ze swoimi preferencjami, po-
sługuje się jednak tonacją monochromatyczną
(błękit), tak, że uczestnicy pogrzebu wędrujący
przez zaśnieżone pola zdają się przypominać
postacie-widma, o „bezkrwistych” twarzach,
noszące stroje z minionej epoki i biorące udział
w wydarzeniu sprzed wieku.
Refleksję o charakterze escha-
tologicznym Żygadło podejmuje
też w obrazach: Białoboki 1935
(il. 6) i Procesja, Morochów (il. 7).
Pierwsza z prac została zainspi-
rowana historią znaną artyście
z dzieciństwa, która skłoniła go do
poszukiwań fotografii dokumen-
tującej interesujące go wydarze-
nie (odnalezionej przez niego w Narodowym
Archiwum Cyfrowym)34. Zgodnie z lokalną
legendą, w 1935 roku na polach w rodzinnej wsi
artysty, Białobokach, miała objawić się miesz-
kańcom Matka Boska. Do wsi zaczęły przy-
bywać liczne pielgrzymki wiernych, pragną-
cych ujrzeć w źródle twarz Marii i usłyszeć jej
przepowiednie. Narodził się też, z inicjatywy
Eleonory Lubomirskiej, żony właściciela Or-
dynacji Przeworskiej (w skład której wchodził
m.in. folwark białobocki wraz ze wsią), pomysł
wzniesienia w miejscu cudownych objawień

4. Andrzej Żygadło,
Implantka, rysunek
długopisem i kolaż na płycie
hdf, 100 x 70 cm, 2014
5. Andrzej Żygadło,
Krzysztofowi Krzychowi,
olej na płótnie,
80 x 140 cm, 2013
6. Andrzej Żygadło,
Białoboki 1935,
olej na płótnie,
no x 250 cm, 2014
7. Andrzej Żygadło,
Procesja, Morochów,
olej na płótnie,
81 x ioo cm, 2014


B

□

33 Obrazy śmierci w sztuce polskiej, s. 208, 216-217.
34 Narodowe Archiwum Cyfrowe: http://www.audiovis.nac.gov.pl/obraz/115233/ (stan na: 3.02.2017).

Malarstwo Andrzeja Żygadły. W „stylu retro”?

55