Modus: Prace z historii sztuki (16.2016)

podejmują motywy drogi czy wędrówki i tym samym otwierają uniwersalizujące,
egzystencjalne interpretacje tego, co wydaje się być jedynie realistycznym zapisem
z obserwacji”8. Autorka uznała na przykład za bezcelowe wprowadzenie wielko-
formatowych fotografii „powtarzających tematykę widoczną na obrazach” które
„nie pozwalały przemówić dziełom malarskim” (s. 174). Ale one temu właśnie miały
służyć, by widz sam mógł przekonać się, czy rzeczywistość kreowana w obrazach
miała charakter dosłowny, czy też umowny.
W moim przekonaniu narracja wystawy była logiczna i miała właściwą spoistość
i rytm, a wypełnienie przestrzeni na pewno nie odbyło się pod dyktando „horror
vacui” (s. 174). Gdyby tak było, owa „szeroka połać ściany” na wejściu zapełniona
zostałaby większą ilością eksponatów. Ostatecznym w końcu werdyktem były entu-
zjastyczne opinie zwiedzających zapisane w księdze wystawionej w trakcie trwania
wystawy, poza jedną. Jeden jedyny wpis negatywny pochodził od pana, któremu nic
się nie podobało. Wypada mi też wspomnieć o liście, którego autorka wyraziła zasko-
czenie, że brak na ekspozycji wzmianki o jej pradziadku, który żył na Huculszczyźnie,
wspierał tamtejszą sztukę, a świadczą o tym pamiątki zgromadzone w kolekcji ro-
dzinnej. Jak na społeczeństwo złożone w dużej mierze z malkontentów, uważam to
za bardzo dobry wynik. Mam zwyczaj studiować te opinie uważnie, jako że pochodzą
od osób, które pofatygowały się na wystawę i zechciały ją ocenić, wystawiając tym
samym świadectwo mojej pracy. To, że wystawa spełniła swoje cele i można było
dobrze odczytać zawarty w niej program wskazuje choćby lektura jej recenzji pióra
p. Anny Pochłódki w „Dekadzie Literackiej”: „Bo też wystawa idzie jego [Vincenza -
M.P.K.] tropem: śledzi jego literackie zainteresowania oraz wizję świata erudyty, która
sprawiała, że łatwo było mu widzieć spójność oraz ciągłość w kulturach oddalonych
od siebie o setki lat i kilometrów - dostrzegać tożsame archetypy w zbieżności form
[...]. Interesująca, starannie rozplanowana, z dbałością skonstruowana wystawa
w Muzeum Narodowym nie przedstawia jakiejś iluzorycznej prawdy Hucułów. [...]
Samo pojęcie «Huculszczyzna» w dzisiejszej polszczyźnie pojawia się raczej rzadko,
a jeśli już, to na ogół w kontekstach folklorystycznych czy historycznych. Może też
w stylizowanej restauracji. Przywołuje miraż kultury pierwotnej i autentycznej, prostej,
naturalnej, dzikiej. Miraż «prawdy starowieku». Nie chodzi mi o to, by dekonstruować
ten obraz, udowadniając, że kultura huculska była bardziej skomplikowana niż przepis
na banusz, lecz o to, by pokazać, że jej obraz był skonstruowany na prawach opowieści.
A Vincenz był jej najważniejszym narratorem. I to wystawa w Muzeum Narodowym
pokazuje doskonale”9. Prezydent rp pan Bronisław Komorowski, który wraz z Mał-
żonką zwiedził wystawę 8 maja 2011 roku pozostawił w Księdze Pamiątkowej taki oto
wpis: „Huculszczyzna to nostalgia i wspomnienia. To polskie marzenia i tęsknoty.
Także nasze. Dziękuję”. Do tego dnia wystawę zwiedziło blisko dziesięć tysięcy osób10.
Uwagi krytyczne przyjmuję, jeśli mnie przekonują. Nie przekonuje mnie nato-
miast stwierdzenie, że „zabrakło chyba pogłębionej refleksji, a może bardziej uważ-
nej lektury Vincenza” (s. 174). Nie dostrzegam w nim nic więcej poza protekcjonal-
nym tonem. Z przyswojeniem myśli Vincenza związane są kwestie interpretacyjne.
8 A. Jankowska-Marzec, Między etnografię, s. 153.
9 A. Pochłódka, Piękna fikcja starowieku, „Dekada Literacka”, 2011, nr 1-2, s. 224-225.
10 Zob. http://krakow.tvp.pl/4463442/para-prezydencka-zwiedzila-w-krakowie-wystawe-na-
wysokiej-połoninie/ (stan na: 14.02.2017); ogółem wystawę zwiedziło 18 tysięcy osób - Frekwen-
cja. Rok 2011, w: Muzeum Narodowe w Krakowie. Raport roczny 2011/2012, s. 13.

126

RECENZJE I OMÓWIENIA

Mirosław Piotr Kruk