DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41972#0146
VI
Galeria przy Villa Regia
w Warszawie
Gdy w styczniu 1989 roku — przygotowując pracę o zagadkowych szkicach architek-
tonicznych związanych z twórczością Enrico Zuccalliego (ok. 1642-1724) — poszuki-
wałem rysunków tego wlosko-bawarskiego architekta w tzw. kolekcji Domenica Mar-
tinellego w zbiorach Castello Sforzesco, zwróciła moją uwagę spora grupa projektów
wykonanych dla polskich zleceniodawców przez rzymskiego architekta Giovanniego
Battistę Gisleniego (1600—1672)1. Niektóre znane już były z publikacji m.in. Zbigniewa
Rewskiego, Wojciecha Kreta, Niny Miks-Rudkowskiej oraz Mariusza Karpowicza, inne
nie doczekały się nawet wzmianki w dotychczasowej literaturze przedmiotu2. Wśród
nich na szczególną uwagę zasługuje projekt galerii pałacowej widniejący na karcie
pierwszego tomu kolekcji, oznaczony trzema różnymi sygnaturami (M-I 73, 79 i 70;
il. VI—1, 5, 7, 9, 12)3.
Rysunek ten, opatrzony niemianowaną podziałką przedstawia rzut poziomy pięcio-
osiowej budowli w formie wydłużonego prostokąta oraz projekt malowanej dekoracji
dwóch ścian jej wnętrza: bezokiennej boku dłuższego i jednego boku krótszego. Z rzutu
wynika, że mamy do czynienia z wolno stojącym budynkiem parterowym, dlatego
właśnie otwory wejściowe, wykrojone w ścianach krótszych, zostały rozglifione na
zewnątrz. Rzecz znamienna, że nie poprzedzono ich żadnym stopniem, widocznie do
sali wchodzić się miało bezpośrednio z poziomu terenu. Oknom jednej ze ścian dłuż-
' Przygotowywana wówczas praca pt. Zwischen Rom, Miinchen und Warschau. Ratselhąfte Zeichnungen
Enrico Zuccallis in der Sammlung des Architekten Tilman van Gameren (zob. rozdział X niniejszej książki)
była referowana 16 XII 1991 w Traunstein (Bawaria) podczas międzynarodowej konferencji na temat: „Die
kulturelle Dimension Europas am Beispiel der Graubundner Baumeister und Stukkateure”.
2 Zob. Z. Rewski, Rysunki architektoniczne z Polski w Mediolanie, „Biuletyn Historii Sztuki”, 9,1947, nr 1-2,
s. 138-143; W Kret, Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy na tle twórczości Giovanniego Battisty
Gisleniego, „Rocznik Warszawski”, 13, 1975, s. 41-66; N. Miks-Rudkowska, Theatrum in exequiis Karola
Ferdynanda Wazy. Z badań nad twórczością G. B. Gisleniego, „Biuletyn Historii Sztuki", 30,1968, s. 419-434;
M. Karpowicz, Giovanni Battista Gisleni i Francesco de’ Rossi. Z dziejów współpracy architekta i rzeźbiarza,
„Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 34, 1991, s. 3-21.
3 Por. V Pracchi, La RaccoltaMartinelli a Castello Sforzesco diMilano, „II disegno di architettura”, 3, Aprile
1991, s. 12, pod sygn. 79: „Speccatodi Galeria. Prospetti e pianta. Chinae acq., cm. 26x42, scala di misure”.
Galeria przy Villa Regia
w Warszawie
Gdy w styczniu 1989 roku — przygotowując pracę o zagadkowych szkicach architek-
tonicznych związanych z twórczością Enrico Zuccalliego (ok. 1642-1724) — poszuki-
wałem rysunków tego wlosko-bawarskiego architekta w tzw. kolekcji Domenica Mar-
tinellego w zbiorach Castello Sforzesco, zwróciła moją uwagę spora grupa projektów
wykonanych dla polskich zleceniodawców przez rzymskiego architekta Giovanniego
Battistę Gisleniego (1600—1672)1. Niektóre znane już były z publikacji m.in. Zbigniewa
Rewskiego, Wojciecha Kreta, Niny Miks-Rudkowskiej oraz Mariusza Karpowicza, inne
nie doczekały się nawet wzmianki w dotychczasowej literaturze przedmiotu2. Wśród
nich na szczególną uwagę zasługuje projekt galerii pałacowej widniejący na karcie
pierwszego tomu kolekcji, oznaczony trzema różnymi sygnaturami (M-I 73, 79 i 70;
il. VI—1, 5, 7, 9, 12)3.
Rysunek ten, opatrzony niemianowaną podziałką przedstawia rzut poziomy pięcio-
osiowej budowli w formie wydłużonego prostokąta oraz projekt malowanej dekoracji
dwóch ścian jej wnętrza: bezokiennej boku dłuższego i jednego boku krótszego. Z rzutu
wynika, że mamy do czynienia z wolno stojącym budynkiem parterowym, dlatego
właśnie otwory wejściowe, wykrojone w ścianach krótszych, zostały rozglifione na
zewnątrz. Rzecz znamienna, że nie poprzedzono ich żadnym stopniem, widocznie do
sali wchodzić się miało bezpośrednio z poziomu terenu. Oknom jednej ze ścian dłuż-
' Przygotowywana wówczas praca pt. Zwischen Rom, Miinchen und Warschau. Ratselhąfte Zeichnungen
Enrico Zuccallis in der Sammlung des Architekten Tilman van Gameren (zob. rozdział X niniejszej książki)
była referowana 16 XII 1991 w Traunstein (Bawaria) podczas międzynarodowej konferencji na temat: „Die
kulturelle Dimension Europas am Beispiel der Graubundner Baumeister und Stukkateure”.
2 Zob. Z. Rewski, Rysunki architektoniczne z Polski w Mediolanie, „Biuletyn Historii Sztuki”, 9,1947, nr 1-2,
s. 138-143; W Kret, Theatrum in exequiis Karola Ferdynanda Wazy na tle twórczości Giovanniego Battisty
Gisleniego, „Rocznik Warszawski”, 13, 1975, s. 41-66; N. Miks-Rudkowska, Theatrum in exequiis Karola
Ferdynanda Wazy. Z badań nad twórczością G. B. Gisleniego, „Biuletyn Historii Sztuki", 30,1968, s. 419-434;
M. Karpowicz, Giovanni Battista Gisleni i Francesco de’ Rossi. Z dziejów współpracy architekta i rzeźbiarza,
„Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 34, 1991, s. 3-21.
3 Por. V Pracchi, La RaccoltaMartinelli a Castello Sforzesco diMilano, „II disegno di architettura”, 3, Aprile
1991, s. 12, pod sygn. 79: „Speccatodi Galeria. Prospetti e pianta. Chinae acq., cm. 26x42, scala di misure”.