DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.41972#0188
184
Projekt „Teatro di Ouarantore” dla kościoła w Rzymie
VII—12. Hieroglify na obelisku sprzed kościoła S. Maria sopra Mi-
nerwa w Rzymie. Miedzioryt z A. Kirchera Obeliscus Aegyptiacus,
Roma 1666
niu do programu dekoracji
pałacu Laterańskiego z czasu
Sykstusa V — ów starotesta-
mentowy „Kamień Pomocy”
(lapis adiutorii), czterokrotnie
wspomniany w pierwszej Księ-
dze Królewskiej (1 Regum, IV
1; V 1; VI, 14-15; VII, 12), na
którym w czasie wojny Izrae-
litów z Filistynami spoczęła
Arka Przymierza z manną,
prefigurą Eucharystii67. Z ko-
lei wieńczący piramidę krzyż
przypuszczalnie wyraża, w kon-
tekście pary obelisków o uła-
manych wierzchołkach, taką
samą ideę jak znany fresk na-
malowany przez Tommasa
Lauretiego (1585) na zlecenie
tegoż papieża na sklepieniu
watykańskiej Sala di Costanti-
no, gdzie we wnętrzu o głębo-
kiej architektonicznej perspek-
tywie umieszczony na wyso-
kim cokole krucyfiks triumfu-
je nad leżącym na posadzce
roztrzaskanym, antycznym
posągiem pogańskiego boga
(il. YII-14)68.
Innymi słowy w projekcie
Gisleniego ponad ułamanymi obeliskami egipskimi i starotestamentowym „Kamieniem
Pomocy” dominuje krzyż, aby wraz z pozostałymi przedstawieniami dekoracji, dać
wyraz przekonaniu, że poprzedzona przez pogańską tradycję priscae theologiae (antę
legem) oraz wielokrotnie zapowiadana przez proroków i krwawe ofiary Starego Zakonu
(sub lege) prawdziwa wiara triumfuje ostatecznie (sub gratia) dzięki odkupiającej
ofierze apokaliptycznego Baranka (Chrystusa), rzeczywiście obecnego w adorowanym
podczas czterdziestogodzinnego nabożeństwa sakramencie ołtarza.
67 Zob. Mandel,Simbolismoermetico, s. 667-668; idem,Sixtus Vand theLateran Pałace, op. cit., s. 152-156,
224, il. 87.
68 Ibidem, s. 65, il. 24; F. Giorgi Rossi [w:] Roma diSisto V, s. 91-92, il. 20.
Projekt „Teatro di Ouarantore” dla kościoła w Rzymie
VII—12. Hieroglify na obelisku sprzed kościoła S. Maria sopra Mi-
nerwa w Rzymie. Miedzioryt z A. Kirchera Obeliscus Aegyptiacus,
Roma 1666
niu do programu dekoracji
pałacu Laterańskiego z czasu
Sykstusa V — ów starotesta-
mentowy „Kamień Pomocy”
(lapis adiutorii), czterokrotnie
wspomniany w pierwszej Księ-
dze Królewskiej (1 Regum, IV
1; V 1; VI, 14-15; VII, 12), na
którym w czasie wojny Izrae-
litów z Filistynami spoczęła
Arka Przymierza z manną,
prefigurą Eucharystii67. Z ko-
lei wieńczący piramidę krzyż
przypuszczalnie wyraża, w kon-
tekście pary obelisków o uła-
manych wierzchołkach, taką
samą ideę jak znany fresk na-
malowany przez Tommasa
Lauretiego (1585) na zlecenie
tegoż papieża na sklepieniu
watykańskiej Sala di Costanti-
no, gdzie we wnętrzu o głębo-
kiej architektonicznej perspek-
tywie umieszczony na wyso-
kim cokole krucyfiks triumfu-
je nad leżącym na posadzce
roztrzaskanym, antycznym
posągiem pogańskiego boga
(il. YII-14)68.
Innymi słowy w projekcie
Gisleniego ponad ułamanymi obeliskami egipskimi i starotestamentowym „Kamieniem
Pomocy” dominuje krzyż, aby wraz z pozostałymi przedstawieniami dekoracji, dać
wyraz przekonaniu, że poprzedzona przez pogańską tradycję priscae theologiae (antę
legem) oraz wielokrotnie zapowiadana przez proroków i krwawe ofiary Starego Zakonu
(sub lege) prawdziwa wiara triumfuje ostatecznie (sub gratia) dzięki odkupiającej
ofierze apokaliptycznego Baranka (Chrystusa), rzeczywiście obecnego w adorowanym
podczas czterdziestogodzinnego nabożeństwa sakramencie ołtarza.
67 Zob. Mandel,Simbolismoermetico, s. 667-668; idem,Sixtus Vand theLateran Pałace, op. cit., s. 152-156,
224, il. 87.
68 Ibidem, s. 65, il. 24; F. Giorgi Rossi [w:] Roma diSisto V, s. 91-92, il. 20.