DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.41972#0314
310
Stanisław Kostka Potocki, Palladio i fasada kościoła Św. Anny w Warszawie
Dzieła Palladia znał Stanisław
Kostka Potocki dobrze, nie tylko
z uważnej lektury traktatu mistrza
z Vicenzy oraz — zaopatrzonych
w liczne ilustracje — publikacji Gia-
coma Leoniego (Londyn 1715, Haga
1726), Francesca Muttoniego (9 to-
mów, Wenecja 1740-1760) i Ottavia
Bertotti-Scamozziego (4 tomy, Vicenza
1776-1783), które posiadał w swoim
księgozbiorze* * 5, lecz przede wszyst-
kim z autopsji. Wiemy np., że w roku
1785 przebywał w Vicenzy dwa razy.
Pisząc stamtąd 30 września do swej
żony uczynił znamienne wyznanie:
„I oto właśnie [jestem], mój Aniele,
w ojczyźnie mego kolegi Palladia, ty
wiesz, że jest to jedna z tych okolic
Włoch gdzie czuję się najbardziej
u siebie”, a 2 października dodawał:
„większa część czasu przeszła nam
na podziwianiu Palladia"6.
To co dotyczyło dzieł w Vicenzy,
odnosiło się oczywiście także do budowli Palladia w Wenecji, która znajdowała się na
trasie większości podróżników jacy z Polski udawali się do Włoch. Wiadomo, że Potocki
przebywał tam co najmniej cztery razy, na pewno w latach 1779, 1780, 1785 i 1787.
I tak we wrześniu 1785 roku w ten oto sposób zdawał relację żonie z wrażenia jakie
miasto na lagunach uczyniło na jej matce, księżnej Izabelli Lubomirskiej, znanej
miłośniczce sztuk pięknych, z którą podróżował po Italii: „Weneckie pałace, marmury
i obrazy zafrapowały ją szczególnie, oddaje sprawiedliwość budowlom Palladia, i prze-
konuje w najlepszej na świecie wierze, iż nie ma nic podobnego we Francji”7.
XII—1. Stanisław Kostka Potocki, fragment portretu
pędzla J. L. Davida z 1781 roku. Muzeum w Wilanowie
dans 1’etude de l’antique, aprocha le plus de ce inimitables modeles et les adopta a notre faęon de batire" —
T. Mańkowski, Mecenat artystyczny Stanisława Augusta, Warszawa 1976, s. 162.
5 Zob. T. S. Jaroszewski, Ze studiów nad problematyką recepcji Palladia w Polsce w drugiej połowie XVIII wieku
[w:] Klasycyzm. Studia nad sztuką polską XVIII i XIX wieku, Wrocław 1968, s. 134-135; E. Skierkowska,
Księgozbiór z dziedziny sztuki Stanisława Kostki Potockiego na tle polskich bibliotek XVIII wieku, „Rocznik
Historii Sztuki”, 13, 1981, s. 186-187.
6 „Me voila, mon Ange, dans la patrie de mon confrere Palladio tu sęais que c’est un des endroits de 1’Italie
ou je suis le plus chez moi”, „une bonne partie de notre temps s’est passće a admirer Palladio” — cyt. za
B. Majewska-Maszkowska i T. S. Jaroszewski, Podróż Stanisława Kostki Potockiego do Włoch w latach 1785-
1786 w świetle jego korespondencji z żoną [w:] Sarmatia artistica, Księga pamiątkowa ku czci profesora
Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, s. 218. Por. także B. Majewska-Maszkowska.Afeccnatflrfpjg/c?-
ny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej (1736-1818), Wrocław 1976, s. 53.
7 „Les palais, les marbres, les tableaux de Yenise Pon singulierement frappe, elle rend justice au Palladio, et
Stanisław Kostka Potocki, Palladio i fasada kościoła Św. Anny w Warszawie
Dzieła Palladia znał Stanisław
Kostka Potocki dobrze, nie tylko
z uważnej lektury traktatu mistrza
z Vicenzy oraz — zaopatrzonych
w liczne ilustracje — publikacji Gia-
coma Leoniego (Londyn 1715, Haga
1726), Francesca Muttoniego (9 to-
mów, Wenecja 1740-1760) i Ottavia
Bertotti-Scamozziego (4 tomy, Vicenza
1776-1783), które posiadał w swoim
księgozbiorze* * 5, lecz przede wszyst-
kim z autopsji. Wiemy np., że w roku
1785 przebywał w Vicenzy dwa razy.
Pisząc stamtąd 30 września do swej
żony uczynił znamienne wyznanie:
„I oto właśnie [jestem], mój Aniele,
w ojczyźnie mego kolegi Palladia, ty
wiesz, że jest to jedna z tych okolic
Włoch gdzie czuję się najbardziej
u siebie”, a 2 października dodawał:
„większa część czasu przeszła nam
na podziwianiu Palladia"6.
To co dotyczyło dzieł w Vicenzy,
odnosiło się oczywiście także do budowli Palladia w Wenecji, która znajdowała się na
trasie większości podróżników jacy z Polski udawali się do Włoch. Wiadomo, że Potocki
przebywał tam co najmniej cztery razy, na pewno w latach 1779, 1780, 1785 i 1787.
I tak we wrześniu 1785 roku w ten oto sposób zdawał relację żonie z wrażenia jakie
miasto na lagunach uczyniło na jej matce, księżnej Izabelli Lubomirskiej, znanej
miłośniczce sztuk pięknych, z którą podróżował po Italii: „Weneckie pałace, marmury
i obrazy zafrapowały ją szczególnie, oddaje sprawiedliwość budowlom Palladia, i prze-
konuje w najlepszej na świecie wierze, iż nie ma nic podobnego we Francji”7.
XII—1. Stanisław Kostka Potocki, fragment portretu
pędzla J. L. Davida z 1781 roku. Muzeum w Wilanowie
dans 1’etude de l’antique, aprocha le plus de ce inimitables modeles et les adopta a notre faęon de batire" —
T. Mańkowski, Mecenat artystyczny Stanisława Augusta, Warszawa 1976, s. 162.
5 Zob. T. S. Jaroszewski, Ze studiów nad problematyką recepcji Palladia w Polsce w drugiej połowie XVIII wieku
[w:] Klasycyzm. Studia nad sztuką polską XVIII i XIX wieku, Wrocław 1968, s. 134-135; E. Skierkowska,
Księgozbiór z dziedziny sztuki Stanisława Kostki Potockiego na tle polskich bibliotek XVIII wieku, „Rocznik
Historii Sztuki”, 13, 1981, s. 186-187.
6 „Me voila, mon Ange, dans la patrie de mon confrere Palladio tu sęais que c’est un des endroits de 1’Italie
ou je suis le plus chez moi”, „une bonne partie de notre temps s’est passće a admirer Palladio” — cyt. za
B. Majewska-Maszkowska i T. S. Jaroszewski, Podróż Stanisława Kostki Potockiego do Włoch w latach 1785-
1786 w świetle jego korespondencji z żoną [w:] Sarmatia artistica, Księga pamiątkowa ku czci profesora
Władysława Tomkiewicza, Warszawa 1968, s. 218. Por. także B. Majewska-Maszkowska.Afeccnatflrfpjg/c?-
ny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej (1736-1818), Wrocław 1976, s. 53.
7 „Les palais, les marbres, les tableaux de Yenise Pon singulierement frappe, elle rend justice au Palladio, et