DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.33707#0020
7
zmarłegowroku <572, więc najmniej trzydzieści iat üczace, nazywa nowemi,
to w takim razie inne, pod rubryką ??z;//yM<7 zaciągnięte, były może jeszcze śred-
niowiecznerni gobeiinanii, których katedra dziś już wogóie nie posiada, jak np. ciemno-
zieiony, więc werdjura, zapisany także już w inwentarzu z 1563 roku jako <?M/ea
??/?/?//.! cńrcM?* */ rro/cw t*%w ^e///r%7?p, /ec/rz', ^*<?//e, tr/rw,
etc. Wszystkie te, do katedry krakowskiej naieżące tkaniny objęte są w aktach
eiastyczną nazwą uM/etr, jednakowoż zakres ich przedstawień, tak charakterystyczny dla
gobeiinów, jak i częste wzmianki o icii ńatnandzkiem pochodzeniu. pozwaiają wnosić, że
wykonane były techniką gobeiinniczą. Trudno przecież przypuścić, by katedra nie miała
gobelinów, skoto dwór króiewski, rezydujący w bezpośredniem sąsiedztwie, posiadał je
podówczas w zadziwiającej iiości.
Magnaci, którzy utrzymywaii biiższe stosunki z dworem króiewskitn, będącym
wyrocznią mody i dobrego tonu, z pewnością nie wyrzekii się tak bardzo poważnego
czynnika w dekoracjt swoich komnat pałacowych, jakitn ityły gobeiiny. Są dane, że takr
było istotnie. Zygtnunt August w !553 roku wyjechał na dłuższy czas do Wiina. W ciągu
pobytu w tem mieście krót odwiedzał codziennie Mikołaja Radziwiłła Czarnego, kancierza
iitewskiego i wojewodę wiieńsi^iego, w jego wiieńskitn pałacu. i'a zażyła przyjaźń z prote-
stanckim magnatem w wysokim stopniu niepokoiła kier katoiicki. Mikołaj Radziwiłł,
ciicąc może sprawić przyjemność swojemu gościowi, szczegóiniejszemu miłośnikowi gobe-
iinów. w tej saii, w której króia przyjmował, poiecił zawiesić gobeiin tkany podług
obrazu Łukasza Cranacha ^Chrzest Chrystusa w Jordanie*, na którym przedstawieni byii
Marcin Luter i kurńrst Jan Fryderyk Cdzie był tkany gobeiin Mikołaja Radziwiłła,
to w braku samego zabytku, wzgiędnie biiższych o nitn wiadotności, powiedzieć się
nte da. Może na jakitn książęcym dworze niemieckim. Za tem zdaje się przemawiać
okoiiczność, że za wzór do niego posłużył obraz saskiego maiarza Cranacha, na którym
w scenie Cittztu Cinystusa przedstawieni są Luter i kurńrst saski, Jan Fryderyk (J* !55ą),
goriiwy wyznawca zreformowanego kościoła. Nie zapominajmy, że Mikołaj Radziwiłł
był główną ostoją protestantyzmu na Litwie, a więc tak w duchu protestanckim spreparo-
wany Citrzest Chrystusa odpowiadał tnu najzupełniej. Kto wie, czy tego gobeiinu nie
utkano w Szczecinie na Pomorzu, gdzie w 1554 roku, a zatem w rok po bytności Zyg-
munta Augusta w Wiinie, wykonano wieiki gobeiin, będący obecnie własnością Uniwet-
sytetu w Creifswaid, a przedstawiający dookoła Ukrzyżowanego Chrystusa — członków
saskiego i pomorskiego domu książęcego, a wśród nicii także Jana Fryderyka, kurńrsta
saskiego, Lutra, Mełanchtona i Buggenhagena -. Portrety na tytn gobeiinie mają styi
portretów Cranacha. Więcej jednak daje do myśienia również w Szczecinie wykonany
gobeiin z wyobrażeniem Chrztu Chrystusa, z pot tretami saskich i pomorskich książąt oraz
z portretami uczonych Być może, że gobeiin ten, wytnieniony w inwentarzu spadkowym
po zmarłym w 1560 r. Fiiipie, księciu Woigast na Pomorzu, tkany był podług tego
samego nieznanego nam biiżej obrazu Cranacha jeszcze przed !553 rokiem, i że właśnie
jego repiikę posiadał Mikołaj Radziwiłł w swoim wiieńskim pałacu. Nie tnożna też
wykiuczyć tnożłiwości wykonania gobeiinu Mikołaja Radziwiłła w nadwornytn warsztacie
* T. Wotschke, 7^/^. Leipzig 1911. p. 120 —121. Autor nie cytuje
^rodla tej wia.domości. Na wzmianke o gobelinie Mikolaja Radziwiïia w dziełe Wotschkego zwrdcii mi uwagę prof.
dr. Waciaw Sobieski.
* H. Schmitz, Beriin 1922. hg. yb i p. 140.
' Ibidem, pp. 140—142.
zmarłegowroku <572, więc najmniej trzydzieści iat üczace, nazywa nowemi,
to w takim razie inne, pod rubryką ??z;//yM<7 zaciągnięte, były może jeszcze śred-
niowiecznerni gobeiinanii, których katedra dziś już wogóie nie posiada, jak np. ciemno-
zieiony, więc werdjura, zapisany także już w inwentarzu z 1563 roku jako <?M/ea
??/?/?//.! cńrcM?* */ rro/cw t*%w ^e///r%7?p, /ec/rz', ^*<?//e, tr/rw,
etc. Wszystkie te, do katedry krakowskiej naieżące tkaniny objęte są w aktach
eiastyczną nazwą uM/etr, jednakowoż zakres ich przedstawień, tak charakterystyczny dla
gobeiinów, jak i częste wzmianki o icii ńatnandzkiem pochodzeniu. pozwaiają wnosić, że
wykonane były techniką gobeiinniczą. Trudno przecież przypuścić, by katedra nie miała
gobelinów, skoto dwór króiewski, rezydujący w bezpośredniem sąsiedztwie, posiadał je
podówczas w zadziwiającej iiości.
Magnaci, którzy utrzymywaii biiższe stosunki z dworem króiewskitn, będącym
wyrocznią mody i dobrego tonu, z pewnością nie wyrzekii się tak bardzo poważnego
czynnika w dekoracjt swoich komnat pałacowych, jakitn ityły gobeiiny. Są dane, że takr
było istotnie. Zygtnunt August w !553 roku wyjechał na dłuższy czas do Wiina. W ciągu
pobytu w tem mieście krót odwiedzał codziennie Mikołaja Radziwiłła Czarnego, kancierza
iitewskiego i wojewodę wiieńsi^iego, w jego wiieńskitn pałacu. i'a zażyła przyjaźń z prote-
stanckim magnatem w wysokim stopniu niepokoiła kier katoiicki. Mikołaj Radziwiłł,
ciicąc może sprawić przyjemność swojemu gościowi, szczegóiniejszemu miłośnikowi gobe-
iinów. w tej saii, w której króia przyjmował, poiecił zawiesić gobeiin tkany podług
obrazu Łukasza Cranacha ^Chrzest Chrystusa w Jordanie*, na którym przedstawieni byii
Marcin Luter i kurńrst Jan Fryderyk Cdzie był tkany gobeiin Mikołaja Radziwiłła,
to w braku samego zabytku, wzgiędnie biiższych o nitn wiadotności, powiedzieć się
nte da. Może na jakitn książęcym dworze niemieckim. Za tem zdaje się przemawiać
okoiiczność, że za wzór do niego posłużył obraz saskiego maiarza Cranacha, na którym
w scenie Cittztu Cinystusa przedstawieni są Luter i kurńrst saski, Jan Fryderyk (J* !55ą),
goriiwy wyznawca zreformowanego kościoła. Nie zapominajmy, że Mikołaj Radziwiłł
był główną ostoją protestantyzmu na Litwie, a więc tak w duchu protestanckim spreparo-
wany Citrzest Chrystusa odpowiadał tnu najzupełniej. Kto wie, czy tego gobeiinu nie
utkano w Szczecinie na Pomorzu, gdzie w 1554 roku, a zatem w rok po bytności Zyg-
munta Augusta w Wiinie, wykonano wieiki gobeiin, będący obecnie własnością Uniwet-
sytetu w Creifswaid, a przedstawiający dookoła Ukrzyżowanego Chrystusa — członków
saskiego i pomorskiego domu książęcego, a wśród nicii także Jana Fryderyka, kurńrsta
saskiego, Lutra, Mełanchtona i Buggenhagena -. Portrety na tytn gobeiinie mają styi
portretów Cranacha. Więcej jednak daje do myśienia również w Szczecinie wykonany
gobeiin z wyobrażeniem Chrztu Chrystusa, z pot tretami saskich i pomorskich książąt oraz
z portretami uczonych Być może, że gobeiin ten, wytnieniony w inwentarzu spadkowym
po zmarłym w 1560 r. Fiiipie, księciu Woigast na Pomorzu, tkany był podług tego
samego nieznanego nam biiżej obrazu Cranacha jeszcze przed !553 rokiem, i że właśnie
jego repiikę posiadał Mikołaj Radziwiłł w swoim wiieńskim pałacu. Nie tnożna też
wykiuczyć tnożłiwości wykonania gobeiinu Mikołaja Radziwiłła w nadwornytn warsztacie
* T. Wotschke, 7^/^. Leipzig 1911. p. 120 —121. Autor nie cytuje
^rodla tej wia.domości. Na wzmianke o gobelinie Mikolaja Radziwiïia w dziełe Wotschkego zwrdcii mi uwagę prof.
dr. Waciaw Sobieski.
* H. Schmitz, Beriin 1922. hg. yb i p. 140.
' Ibidem, pp. 140—142.