Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Editor]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Editor]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (2.1993)

Katechetyczne
i społeczrto-
-obyczajowe
treści
Dziesięcin
Przykazań
zPruszcza
Gdańskiego

5. Antoni Móiier ze współpracownikami Me cudzołóż, pocz. XVII w.
Kościół parałiainy w Pruszczu Gdańskim

w lewej ręce otwartej Biblii, a za jego plecami wznosi się retabulum ołtarzowe
ze sceną Stworzenia Ewy, zza którego z kolei wychyla się anioł trzymający
krzyż, ukazane tu zostały jednocześnie dwa dalsze akty luterańskiego
rytuału zaślubin: „czytanie przed ołtarzem nad Oblubieńcem i Oblubienicą
Słowa Bożego I. Moyż. 2. w. 18 nn" (ten akt unaocznia - jako „widzialne
Słowo" - wspomniana scena Stworzenia Ewy) i „pouczenie o stanie
małżeńskim", składające się z odczytania kilku wersetów Starego i Nowego
Testamentu, przy czym werset Rdz 3, 16-19 poprzedzają słowa również
„unaocznione" na naszym obrazie: „Posłuchaycie, co za Krzyż włożył Bóg
na ten Stan""T W zasadzie można również przyjąć, że zobrazowany akt
zaślubin obejmuje jeszcze końcową modlitwę rytuału, gdy pastor,
„wyciągnąwszy Ręce nad nimi [nowożeńcami]", mówi: „Panie Boże, któryś
Mężczyznę i Niewiastę stworzył i do stanu Małżeńskiego sporządził,
przy tym owocami Żywota ubłogosławił i Taiemnice Syna twego miłego
Jezusa Krystusa i Kościoła Oblubienicę iego przezeń wyraziłeś; prosimy
Ibidem, fol Bni verso. Wykładając w swej postyłłi „krzyż i utrapienie" stanu małżeńskiego tak oto
nawiązuje do tego fragmentu rytuału Adam Gdacjusz (Wt/Mr pism, s. 236): „Oto, patrzajcie, już za ołtarzem
krzyż stoi i na was czeka, a gdy z kościoła pójdziecie, on za wami pójdzie i z wami mieszkać będzie".

73