DOI article:
Grosa, Silvija: Pracownia rzeźby dekoracyjnej Otto & Wassil w Rydze w końcu XIX i na początku XX stulecia
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.28102#0138
SiWija Grosa Budynek ozdobiony jest maszkaronami, które zdradzają typologiczne podo-
bieństwa z jedną z grup maszkaronów znanych z domu przy ul. Gertrudes,
co więcej na obu gmachach pojawiają się identycznie stylizowane motywy
floralne (il. 15). Pierwotnie dom przy ul. Nometnu był także zwieńczony
grupą rzeźbiarską ponad gzymsem koronującym. Niestety nie dotrwała ona
do naszych czasów (il. 16).
Możliwe, że warsztat Otto & Wassil (lub Wassil & Co) wykonał dość
eklektyczną dekorację rzeźbiarską w górnej partii fasady kamienicy Cezarinśa
Plumego przy ul. Blaumana 8, zaprojektowanej przez architekta Janisa Alksni-
sa w 1903 r. (il. 17). Kamienica stała w sąsiedztwie warsztatu Otto & Wassil,
a dobór motywów pojawiających się w górnej partii ze stylizowanymi kadziel-
nicami i dekoracjami ornamentalnymi w guście neobarokowym wykazuje
cechy typowe dla tego warsztatu.
Jednak dekoracja fasady jest artystycznie nierówna - maszkarony w postaci
głów ludzkich w hełmach robią nudne wrażenie i wyglądają na zbyt małe i led-
wie widoczne w stosunku do masywnej ściany budynku. Należy też zauważyć,
że element ten znajdował się na rysunkach fasady odnalezionych w dokumen-
tacji projektowej budynku, podczas gdy dekoracja ostatniej kondygnacji już
nie36. W projekcie brak też stylizowanych kartuszy z motywem maszkaronów
pomiędzy oknami w środkowej części fasady. Te elementy dekoracyjne wydają
się zapożyczone z budynków projektowanych przez architekta Paula Hoppe,
który tworzył na przełomie stuleci w Berlinie37, chociaż w wersji uproszczo-
nej i dość rzemieślniczym wykonaniu. Nierówny poziom dekoracji domu
Plumego pozwala przypuszczać, że niższe kondygnacje zostały ozdobione
dekoracjami wyprodukowanymi przemysłowo. Rozwiązanie to pozwalało
na redukcję kosztów budowy i było często stosowane w wykańczaniu kamie-
nic ryskich w późniejszych latach. Możliwe również, że artystycznie nierów-
ne prace mogły powstać w wyniku działań jednego warsztatu lub też udziału
jakiegoś innego warsztatu w pracach wykończeniowych; była to częsta prakty-
ka w tym czasie, co potwierdzają wzmianki w publikacji Arenda Bergholtza38.
Pośród możliwych prac warsztatu Otto & Wassil warto też wymienić deko-
rację domu S. Viksnego przy ul. Brivibas 55 (architekt Alfred Aschenkampf,
1902). Przypuszczenie to opiera się na materiale porównawczym z nie tylko
znanych już budynków ryskich, ale także elementów dekoracyjnych gmachów
realizowanych przez Zygmunta Otto w Warszawie.
Trzeba też nadmienić, że maszkarony na domu Plumego w rozmaitych
wariacjach motywów pojawiają się też na kilku innych fasadach kamie-
nic ryskich. Na poziomie ikonograficznym popularność tych motywów
wskazuje na typowe dla przełomu stuleci, zaczerpnięte z symbolizmu idee
36 Latvijas Valsts vestures arhlvs, F. 2761, ap. 3,1. 2285.
37 Gawrił Baranowskij, Architekturnaja enciklopedia wtorojpołowiny XIX wieka, Sankt Peter-
sburg 1904, t. 16, s. 45.
38 Berkholz, Moderne Rigasche...
132
bieństwa z jedną z grup maszkaronów znanych z domu przy ul. Gertrudes,
co więcej na obu gmachach pojawiają się identycznie stylizowane motywy
floralne (il. 15). Pierwotnie dom przy ul. Nometnu był także zwieńczony
grupą rzeźbiarską ponad gzymsem koronującym. Niestety nie dotrwała ona
do naszych czasów (il. 16).
Możliwe, że warsztat Otto & Wassil (lub Wassil & Co) wykonał dość
eklektyczną dekorację rzeźbiarską w górnej partii fasady kamienicy Cezarinśa
Plumego przy ul. Blaumana 8, zaprojektowanej przez architekta Janisa Alksni-
sa w 1903 r. (il. 17). Kamienica stała w sąsiedztwie warsztatu Otto & Wassil,
a dobór motywów pojawiających się w górnej partii ze stylizowanymi kadziel-
nicami i dekoracjami ornamentalnymi w guście neobarokowym wykazuje
cechy typowe dla tego warsztatu.
Jednak dekoracja fasady jest artystycznie nierówna - maszkarony w postaci
głów ludzkich w hełmach robią nudne wrażenie i wyglądają na zbyt małe i led-
wie widoczne w stosunku do masywnej ściany budynku. Należy też zauważyć,
że element ten znajdował się na rysunkach fasady odnalezionych w dokumen-
tacji projektowej budynku, podczas gdy dekoracja ostatniej kondygnacji już
nie36. W projekcie brak też stylizowanych kartuszy z motywem maszkaronów
pomiędzy oknami w środkowej części fasady. Te elementy dekoracyjne wydają
się zapożyczone z budynków projektowanych przez architekta Paula Hoppe,
który tworzył na przełomie stuleci w Berlinie37, chociaż w wersji uproszczo-
nej i dość rzemieślniczym wykonaniu. Nierówny poziom dekoracji domu
Plumego pozwala przypuszczać, że niższe kondygnacje zostały ozdobione
dekoracjami wyprodukowanymi przemysłowo. Rozwiązanie to pozwalało
na redukcję kosztów budowy i było często stosowane w wykańczaniu kamie-
nic ryskich w późniejszych latach. Możliwe również, że artystycznie nierów-
ne prace mogły powstać w wyniku działań jednego warsztatu lub też udziału
jakiegoś innego warsztatu w pracach wykończeniowych; była to częsta prakty-
ka w tym czasie, co potwierdzają wzmianki w publikacji Arenda Bergholtza38.
Pośród możliwych prac warsztatu Otto & Wassil warto też wymienić deko-
rację domu S. Viksnego przy ul. Brivibas 55 (architekt Alfred Aschenkampf,
1902). Przypuszczenie to opiera się na materiale porównawczym z nie tylko
znanych już budynków ryskich, ale także elementów dekoracyjnych gmachów
realizowanych przez Zygmunta Otto w Warszawie.
Trzeba też nadmienić, że maszkarony na domu Plumego w rozmaitych
wariacjach motywów pojawiają się też na kilku innych fasadach kamie-
nic ryskich. Na poziomie ikonograficznym popularność tych motywów
wskazuje na typowe dla przełomu stuleci, zaczerpnięte z symbolizmu idee
36 Latvijas Valsts vestures arhlvs, F. 2761, ap. 3,1. 2285.
37 Gawrił Baranowskij, Architekturnaja enciklopedia wtorojpołowiny XIX wieka, Sankt Peter-
sburg 1904, t. 16, s. 45.
38 Berkholz, Moderne Rigasche...
132