DOI Artikel:
Boesten-Stengel, Albert: Gdańsk nad Morzem Śródziemnym. Rzeźba z brązu z Fontanny Neptuna - ikonografia, forma i znaczenie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0085
(il. 12) bitych w jego mieście Posejdonii (Paestum)42. Akcja mogła zostać
przeniesiona do wieloczęściowych obrazów scenicznych. Posejdon-Neptun
wyłania się, stojąc i wywijając trójzębem pośrodku zaprzęgu koni mor-
skich na wspomnianym sarkofagu morskich stworzeń. W szkicu Leonarda
da Vinci (il. 6), który orientował się może według tego lub też innego nie-
znanego wzorca, również nie można rozpoznać żadnego określonego celu
ataku bóstwa.
Gdańsk nad
Morzem
Śródziemnym...
Vita Giambologny relacjonuje, że również on wziął w roku 1560 udział
we florenckim konkursie na fontannę Neptuna na Piazza della Signoria.
Ponieważ jego boloński Neptun z brązu
powstał wkrótce potem, w aktualnej dys¬
kusji utrzymuje się domniemanie, że arty-
sta przynajmniej częściowo wykorzystał
swój odrzucony projekt do fontanny
w Bolonii43. Już choćby przez chronologię
stał się on konkurencyjny wobec więk¬
szego i wolniej powstającego założenia
florenckiego. Szkic44 (il. 13) Bartolomea
Ammanatiego, sporządzony na użytek
florenckiego projektu, zbliża się do tego,
co zajmowało również Giambolognę pod¬
czas jego pracy nad okazałym Neptunem
z brązu. Podobnie jak u Giambologny,
Neptun stoi na wysokim, architekto¬
nicznie zaprojektowanym cokole. Figura
Ammanatiego wspiera się lewym kola¬
nem na dwóch splecionych delfinach,
co przypomina niedokończoną Alegorię
zwycięstwa Michała Anioła, wystawioną dopiero w roku 1565 w Salone dei
Cinquecento w Palazzo Vecchio45. Na miejscu pokonanego przeciwnika w ale-
gorycznej grupie Michała Anioła pojawiają się w szkicu morskie zwierzęta,
które przyniosły boga. Są one - jak u Giambologny - zaktywizowane. Rysow-
nik jeszcze bardziej zaktywizował trójząb. Ponieważ ten Neptun obraca głowę
w bok, jakby wpatrywał się w odległy cel, możemy rozumieć tę scenę jako
gest groźby, analogicznie do gestu mowy w Quos ego. Ammanati zrealizował
w końcu na Piazza della Signoria nisko ustawioną, pozostającą w spoczynku
stojącą figurę o sylwetce zwartej niczym jeden blok, dzięki czemu najwyraźniej
II. 12. Poseidon, Moneta miasta Poseidonia
(Paestum), repr. Simon, Poseidon...
42 Ibidem, s. 79; Simon, Poseidon..., t. 7, 2, s. 454, Taf. 357, nr 61-63.
43 Giambologna. Sculptor to the Medici (1529-1608), katalog z wystawy, Royal Scottish
Museum Edinburgh, Victoria and Albert Museum London, Kunsthistorisches Museum Wien, wyd.
Charles Avery, Anthony Radcliffe, Edinburgh 1978, s. 291; Preimesberger, Visual Ideas..., s. 183.
44 Londyn, zbiory prywatne; por. Poeschke, Die Skułptur der Renaissance..., s. 204.
15 Ibidem, s. 102-104.
83
przeniesiona do wieloczęściowych obrazów scenicznych. Posejdon-Neptun
wyłania się, stojąc i wywijając trójzębem pośrodku zaprzęgu koni mor-
skich na wspomnianym sarkofagu morskich stworzeń. W szkicu Leonarda
da Vinci (il. 6), który orientował się może według tego lub też innego nie-
znanego wzorca, również nie można rozpoznać żadnego określonego celu
ataku bóstwa.
Gdańsk nad
Morzem
Śródziemnym...
Vita Giambologny relacjonuje, że również on wziął w roku 1560 udział
we florenckim konkursie na fontannę Neptuna na Piazza della Signoria.
Ponieważ jego boloński Neptun z brązu
powstał wkrótce potem, w aktualnej dys¬
kusji utrzymuje się domniemanie, że arty-
sta przynajmniej częściowo wykorzystał
swój odrzucony projekt do fontanny
w Bolonii43. Już choćby przez chronologię
stał się on konkurencyjny wobec więk¬
szego i wolniej powstającego założenia
florenckiego. Szkic44 (il. 13) Bartolomea
Ammanatiego, sporządzony na użytek
florenckiego projektu, zbliża się do tego,
co zajmowało również Giambolognę pod¬
czas jego pracy nad okazałym Neptunem
z brązu. Podobnie jak u Giambologny,
Neptun stoi na wysokim, architekto¬
nicznie zaprojektowanym cokole. Figura
Ammanatiego wspiera się lewym kola¬
nem na dwóch splecionych delfinach,
co przypomina niedokończoną Alegorię
zwycięstwa Michała Anioła, wystawioną dopiero w roku 1565 w Salone dei
Cinquecento w Palazzo Vecchio45. Na miejscu pokonanego przeciwnika w ale-
gorycznej grupie Michała Anioła pojawiają się w szkicu morskie zwierzęta,
które przyniosły boga. Są one - jak u Giambologny - zaktywizowane. Rysow-
nik jeszcze bardziej zaktywizował trójząb. Ponieważ ten Neptun obraca głowę
w bok, jakby wpatrywał się w odległy cel, możemy rozumieć tę scenę jako
gest groźby, analogicznie do gestu mowy w Quos ego. Ammanati zrealizował
w końcu na Piazza della Signoria nisko ustawioną, pozostającą w spoczynku
stojącą figurę o sylwetce zwartej niczym jeden blok, dzięki czemu najwyraźniej
II. 12. Poseidon, Moneta miasta Poseidonia
(Paestum), repr. Simon, Poseidon...
42 Ibidem, s. 79; Simon, Poseidon..., t. 7, 2, s. 454, Taf. 357, nr 61-63.
43 Giambologna. Sculptor to the Medici (1529-1608), katalog z wystawy, Royal Scottish
Museum Edinburgh, Victoria and Albert Museum London, Kunsthistorisches Museum Wien, wyd.
Charles Avery, Anthony Radcliffe, Edinburgh 1978, s. 291; Preimesberger, Visual Ideas..., s. 183.
44 Londyn, zbiory prywatne; por. Poeschke, Die Skułptur der Renaissance..., s. 204.
15 Ibidem, s. 102-104.
83