DOI Artikel:
Nowak, Romuald: Wspomnienie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0011
Romuald Nowak
Wspomnienie
Profesor Gwido Chmarzyński, promotor pracy magisterskiej Konstantego
Kalinowskiego o opactwie w Lubiążu, był tym uczonym, który zainspiro-
wał młodego adepta historii sztuki do badania sztuki śląskiego baroku. Już
w 1948 r. Chmarzyński w swoich esejach o sztuce Dolnego Śląska zwrócił
uwagę na fenomen sztuki barokowej tego regionu i jej wielokulturowy cha-
rakter1. O odkrywczym znaczeniu pracy magisterskiej Kalinowskiego świad-
czy fakt2, że dziś, po półwieczu, nadal jest ona podstawowym opracowaniem
dotyczącym tego monumentalnego opactwa. Trzeba podkreślić, że Kalinowski
nie bał się wysuwać odważnych tez, szukając genezy i architektonicznych ana-
logii dla lubiąskiego opactwa w Saksonii i w Czechach, co dla śląskich histo-
ryków sztuki tamtych czasów, często ukształtowanych przez sposób myślenia
prof. Mariana Morelowskiego, unikającego wszelkich „niemieckich” powią-
zań, nie było tak oczywiste. Profesor Chmarzyński i jego uczeń, Kalinowski,
takich obciążeń byli pozbawieni.
Klasztor lubiąski to jeden z najświetniejszych przykładów śląskiej baro-
kowej architektury XVII w. na ziemiach monarchii habsburskiej, nic więc
dziwnego, że zafascynowany śląskim barokiem Konstanty Kalinowski także
swoją rozprawę doktorską poświęcił tej epoce i temu regionowi (Architektura
barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku). Napisał ją pod kierunkiem
prof. Zdzisława Kępińskiego, a jej najważniejsze tezy publikował w 1965 r.3
Dziesięć lat później profesor powrócił do tych zagadnień, a bogatszy o kolejne
badania zmienił znacznie dobór (342 dzieła) i interpretację materiałów, wyda-
jąc obszerną monografię tej problematyki4. Obie rozprawy Kalinowskiego
miały decydujące znaczenie dla właściwego zrozumienia całokształtu śląskiej
architektury doby baroku i stanowiły istotny element tworzonego (nieistnieją-
cego jeszcze) syntetycznego obrazu sztuki śląskiej XVII i XVIII w.
Całościową syntezę śląskiej architektury barokowej Konstanty Kalinow-
ski ogłosił w 1977 r.5 Jednym z jej walorów była analityczna penetracja zabyt-
ków, będąca wynikiem przeprowadzonych przez profesora badań terenowych.
1' Dolny Śląsk, red. Kirył Sosnowski, Mieczysław Suchocki, Poznań 1948.
2 Konstanty Kalinowski, Barokowe opactwo cysterskie w Lubiążu, „Zeszyty Naukowe Uni-
wersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, Historia sztuki” 1960, nr 2, s. 79-157; idem,
Lubiąż, Wrocław 1970.
3 Idem, Architektura barokowa na Śląsku w latach 1640-1700, „Biuletyn Historii Sztuki”
1965, t. 27, nr l,s. 77-82.
4 Idem, Architektura barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku, Wrocław 1974.
5 Idem, Architektura doby baroku na Śląsku, Warszawa 1977.
9
Wspomnienie
Profesor Gwido Chmarzyński, promotor pracy magisterskiej Konstantego
Kalinowskiego o opactwie w Lubiążu, był tym uczonym, który zainspiro-
wał młodego adepta historii sztuki do badania sztuki śląskiego baroku. Już
w 1948 r. Chmarzyński w swoich esejach o sztuce Dolnego Śląska zwrócił
uwagę na fenomen sztuki barokowej tego regionu i jej wielokulturowy cha-
rakter1. O odkrywczym znaczeniu pracy magisterskiej Kalinowskiego świad-
czy fakt2, że dziś, po półwieczu, nadal jest ona podstawowym opracowaniem
dotyczącym tego monumentalnego opactwa. Trzeba podkreślić, że Kalinowski
nie bał się wysuwać odważnych tez, szukając genezy i architektonicznych ana-
logii dla lubiąskiego opactwa w Saksonii i w Czechach, co dla śląskich histo-
ryków sztuki tamtych czasów, często ukształtowanych przez sposób myślenia
prof. Mariana Morelowskiego, unikającego wszelkich „niemieckich” powią-
zań, nie było tak oczywiste. Profesor Chmarzyński i jego uczeń, Kalinowski,
takich obciążeń byli pozbawieni.
Klasztor lubiąski to jeden z najświetniejszych przykładów śląskiej baro-
kowej architektury XVII w. na ziemiach monarchii habsburskiej, nic więc
dziwnego, że zafascynowany śląskim barokiem Konstanty Kalinowski także
swoją rozprawę doktorską poświęcił tej epoce i temu regionowi (Architektura
barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku). Napisał ją pod kierunkiem
prof. Zdzisława Kępińskiego, a jej najważniejsze tezy publikował w 1965 r.3
Dziesięć lat później profesor powrócił do tych zagadnień, a bogatszy o kolejne
badania zmienił znacznie dobór (342 dzieła) i interpretację materiałów, wyda-
jąc obszerną monografię tej problematyki4. Obie rozprawy Kalinowskiego
miały decydujące znaczenie dla właściwego zrozumienia całokształtu śląskiej
architektury doby baroku i stanowiły istotny element tworzonego (nieistnieją-
cego jeszcze) syntetycznego obrazu sztuki śląskiej XVII i XVIII w.
Całościową syntezę śląskiej architektury barokowej Konstanty Kalinow-
ski ogłosił w 1977 r.5 Jednym z jej walorów była analityczna penetracja zabyt-
ków, będąca wynikiem przeprowadzonych przez profesora badań terenowych.
1' Dolny Śląsk, red. Kirył Sosnowski, Mieczysław Suchocki, Poznań 1948.
2 Konstanty Kalinowski, Barokowe opactwo cysterskie w Lubiążu, „Zeszyty Naukowe Uni-
wersytetu imienia Adama Mickiewicza w Poznaniu, Historia sztuki” 1960, nr 2, s. 79-157; idem,
Lubiąż, Wrocław 1970.
3 Idem, Architektura barokowa na Śląsku w latach 1640-1700, „Biuletyn Historii Sztuki”
1965, t. 27, nr l,s. 77-82.
4 Idem, Architektura barokowa na Śląsku w drugiej połowie XVII wieku, Wrocław 1974.
5 Idem, Architektura doby baroku na Śląsku, Warszawa 1977.
9