DOI Artikel:
Boesten-Stengel, Albert: Gdańsk nad Morzem Śródziemnym. Rzeźba z brązu z Fontanny Neptuna - ikonografia, forma i znaczenie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0091
11. 18. Giambologna, Anioł, Florencja, kościół
San Marco, Kaplica Salvatich, repr. Avery,
Giambologna...
znał - za pośrednictwem miedziorytu
Beatrizeta66 - sławną kompozycję Rafaela,
którą papież Leon X posłał w roku 1518
królowi Franciszkowi I i która stała się
we Francji emblematem rycerskiego zako¬
nu michalitów67. Gerhard przemienił ta¬
neczną pozę Rafaela w wysoki kontrapost,
przy którym anioł, zgodnie z florenckim
ujęciem ruchu, rozstawia nogi, żeby zamor¬
tyzować rozmach związany z zadawaniem
ciosu lancą. Wzór tego możemy odnaleźć
w aniele z brązu68 Giambologny (il. 18),
w programie rzeźb (ok. 1581-1587) z Kapli¬
cy Salviati w San Marco (Florencja), której
początki projektowania Gerhard mógł jesz¬
cze oglądać we Florencji u Giambologny.
Najpóźniej w roku 1588 Hubert Gerhard
dostał w Augsburgu zlecenie na wykonanie
fontanny Augusta, inicjując tym serię zna¬
czących publicznych dzieł z brązu, których
sława mogła nakłonić gdańszczan do tego,
by właśnie tam szukali wsparcia dla swego
zamierzenia. Rysunki augsburskiego bu¬
downiczego miejskiego Simona Zwitzla z lat
1585-1589 świadczą o zamiarze zaprojektowania na nowo tamtejszej fontanny
na Targu Rybnym - przy użyciu wymienionej figury Neptuna69. W roku 1593
została ona - najwyraźniej z powodu niewielkiego odstępu od nowej, reprezenta-
cyjnej fontanny Augusta - zdemontowana i zbudowana w nowym miejscu, lecz
zapewne w swojej dotychczasowej formie70. Sztuka Gerharda mogła przekonać
rajców augsburskich do tego, by nie realizować prostodusznych projektów Zwit-
zla. To, że Gerhard miałby sam zajmować się przebudową augsburskiej fontan-
ny Neptuna, nie jest udokumentowane, jednak jej alternatywa zachowała się być
może w postaci gdańskiego Neptuna. Zdaje się on pod względem stylistycznym
wpisywać w szereg dzieł Gerharda z przedostatniej dekady XVI w.
66 Na temat miedziorytu zob.: Raphael et l’art franęais, katalog wystawy, Grand Palais,
Paris 1983, s. 191 (nr 251), s. 191; Suzanne Boorsch, Italian Masters ofthe Sixteenth Century,
New York 1982 (Illustrated Bartsch 29), s. 274, nr 30.
67 Na temat obrazu Rafaela por. Raphael dans les collections franęaises, s. 91-92 (nr 9).
68 Charles Avery, Giambologna. The complete sculpture, Oxford 1987, s. 200.
69 Bushart, Die Augsburger Brunnen..., s. 84 nn.,ih 1-3.
70 W roku 1593 fontanna na Targu Rybnym została zdemontowana i zapewne w znacznej
mierze w dzisiejszej postaci postawiona na Weifimalergasse, potem od r. 1745 znowu na Targu
Rybnym, zaś od 1888 - na Jakobsplatz.
89
San Marco, Kaplica Salvatich, repr. Avery,
Giambologna...
znał - za pośrednictwem miedziorytu
Beatrizeta66 - sławną kompozycję Rafaela,
którą papież Leon X posłał w roku 1518
królowi Franciszkowi I i która stała się
we Francji emblematem rycerskiego zako¬
nu michalitów67. Gerhard przemienił ta¬
neczną pozę Rafaela w wysoki kontrapost,
przy którym anioł, zgodnie z florenckim
ujęciem ruchu, rozstawia nogi, żeby zamor¬
tyzować rozmach związany z zadawaniem
ciosu lancą. Wzór tego możemy odnaleźć
w aniele z brązu68 Giambologny (il. 18),
w programie rzeźb (ok. 1581-1587) z Kapli¬
cy Salviati w San Marco (Florencja), której
początki projektowania Gerhard mógł jesz¬
cze oglądać we Florencji u Giambologny.
Najpóźniej w roku 1588 Hubert Gerhard
dostał w Augsburgu zlecenie na wykonanie
fontanny Augusta, inicjując tym serię zna¬
czących publicznych dzieł z brązu, których
sława mogła nakłonić gdańszczan do tego,
by właśnie tam szukali wsparcia dla swego
zamierzenia. Rysunki augsburskiego bu¬
downiczego miejskiego Simona Zwitzla z lat
1585-1589 świadczą o zamiarze zaprojektowania na nowo tamtejszej fontanny
na Targu Rybnym - przy użyciu wymienionej figury Neptuna69. W roku 1593
została ona - najwyraźniej z powodu niewielkiego odstępu od nowej, reprezenta-
cyjnej fontanny Augusta - zdemontowana i zbudowana w nowym miejscu, lecz
zapewne w swojej dotychczasowej formie70. Sztuka Gerharda mogła przekonać
rajców augsburskich do tego, by nie realizować prostodusznych projektów Zwit-
zla. To, że Gerhard miałby sam zajmować się przebudową augsburskiej fontan-
ny Neptuna, nie jest udokumentowane, jednak jej alternatywa zachowała się być
może w postaci gdańskiego Neptuna. Zdaje się on pod względem stylistycznym
wpisywać w szereg dzieł Gerharda z przedostatniej dekady XVI w.
66 Na temat miedziorytu zob.: Raphael et l’art franęais, katalog wystawy, Grand Palais,
Paris 1983, s. 191 (nr 251), s. 191; Suzanne Boorsch, Italian Masters ofthe Sixteenth Century,
New York 1982 (Illustrated Bartsch 29), s. 274, nr 30.
67 Na temat obrazu Rafaela por. Raphael dans les collections franęaises, s. 91-92 (nr 9).
68 Charles Avery, Giambologna. The complete sculpture, Oxford 1987, s. 200.
69 Bushart, Die Augsburger Brunnen..., s. 84 nn.,ih 1-3.
70 W roku 1593 fontanna na Targu Rybnym została zdemontowana i zapewne w znacznej
mierze w dzisiejszej postaci postawiona na Weifimalergasse, potem od r. 1745 znowu na Targu
Rybnym, zaś od 1888 - na Jakobsplatz.
89