DOI Artikel:
Kaleciński, Marcin: Gdańska Fontanna Neptuna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0094
dostrzegł analogie między brązowym po-
sągiem lwa pożerającego konia w parku
zamku Rosenborg (il. 2) a gdańskim Neptu-
nem7. Duńska grupa rzeźbiarska zamówio-
na została przez króla Christiana IV i jest
parafrazą rzymskiej kopii hellenistycznej
rzeźby, której fragmenty są przechowywa-
ne w Palazzo dei Conservatori w Rzymie8.
Autorem plenerowej figury w Rosenborgu
jest Peter Husum, duński (?) rzeźbiarz, być
może pochodzący z południowej Jutlandii,
gdzie występuje tak brzmiące nazwisko, od-
notowany jako modelarz w latach 1616-1617
w Elsynorze (Helsingor), zapewne zmarły
około 1620 r.9 Larsson, dostrzegając ewiden-
tne analogie między kopenhaskim dziełem
Petera Husuma a Neptunem Petera Husena,
uznał, że chodzi o tego samego artystę.
Fontanna Neptuna powstała w czasach10,
gdy w fotelu burmistrza zasiadali kolejno
Bartholomaus Schachmann i Johann Spey-
man. Abrahamowi van den Blocke zlecono
projekt basenu, trzonu i czaszy fontanny (od-
kute ze sprowadzonego z Holandii kamienia o granatowym odcieniu, a ukoń-
czone w 1613 r.). Model figury Neptuna sporządził Peter Husen, zaś odlew
wykonał Gert Benningk wraz z pomocnikiem Ottmarem Wettnerem. Wszyst-
kie elementy fontanny ukończono w 1615 r., jednakże ze względu na przebu-
dowę fasady Dworu Artusa, problemy instalacyjno-hydrauliczne oraz udział
Gdańska w wojnie trzydziestoletniej fontanna została uruchomiona dopiero
w 1633 r. Rok później studnię otoczono kratą wykutą przez Jana Rogge, ozdo-
bioną orłami - godłami Rzeczpospolitej - i dwoma herbami Gdańska. Zna-
czące przebudowy basenu fontanny dokonały się w latach 1757-1761, kiedy
7 Lars O. Larsson, Bemerkungen zur Biłdhauerkunst am danische Hofe im 16. und 17. Jahr-
hundert [w:] Wege nach Suden, Wege nach Norden, Kieł 1998, s. 130-131. Analogie są zaiste
ewidentne, zwłaszcza jeżeli zestawimy głowę konia z Rosenborga z głowami koni morskich
na gdańskiej Fontannie Neptuna.
8 Karin Kryger, Der Lbwe und das Pferd im Garten zu Schloss Rosenburg im Kopenhagen
[w:J Classical Heritage in Nordic Art and Architecture, Kopenhagen 1991, s. 25-43; Francis
Haskell, Nicholas Penny, The Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture 1500-1900,
New Heaven 1981, s. 250.
9 Ibidem, s. 35.
10 Termin „fontanna” stosowany był już w czasach powstania rzeźby. W rachunkach poja-
wiają się określenia „fonteine von Schwarzem Stein”, zob. Carl, Der Neptunbrunnen auf dem
Langen Markte..., s. 148. Warto zastąpić nim często stosowaną nazwę studnia.
II. 1. Peter Husen, Neptun, 1615 r., stan przed
1945 r.
92
sągiem lwa pożerającego konia w parku
zamku Rosenborg (il. 2) a gdańskim Neptu-
nem7. Duńska grupa rzeźbiarska zamówio-
na została przez króla Christiana IV i jest
parafrazą rzymskiej kopii hellenistycznej
rzeźby, której fragmenty są przechowywa-
ne w Palazzo dei Conservatori w Rzymie8.
Autorem plenerowej figury w Rosenborgu
jest Peter Husum, duński (?) rzeźbiarz, być
może pochodzący z południowej Jutlandii,
gdzie występuje tak brzmiące nazwisko, od-
notowany jako modelarz w latach 1616-1617
w Elsynorze (Helsingor), zapewne zmarły
około 1620 r.9 Larsson, dostrzegając ewiden-
tne analogie między kopenhaskim dziełem
Petera Husuma a Neptunem Petera Husena,
uznał, że chodzi o tego samego artystę.
Fontanna Neptuna powstała w czasach10,
gdy w fotelu burmistrza zasiadali kolejno
Bartholomaus Schachmann i Johann Spey-
man. Abrahamowi van den Blocke zlecono
projekt basenu, trzonu i czaszy fontanny (od-
kute ze sprowadzonego z Holandii kamienia o granatowym odcieniu, a ukoń-
czone w 1613 r.). Model figury Neptuna sporządził Peter Husen, zaś odlew
wykonał Gert Benningk wraz z pomocnikiem Ottmarem Wettnerem. Wszyst-
kie elementy fontanny ukończono w 1615 r., jednakże ze względu na przebu-
dowę fasady Dworu Artusa, problemy instalacyjno-hydrauliczne oraz udział
Gdańska w wojnie trzydziestoletniej fontanna została uruchomiona dopiero
w 1633 r. Rok później studnię otoczono kratą wykutą przez Jana Rogge, ozdo-
bioną orłami - godłami Rzeczpospolitej - i dwoma herbami Gdańska. Zna-
czące przebudowy basenu fontanny dokonały się w latach 1757-1761, kiedy
7 Lars O. Larsson, Bemerkungen zur Biłdhauerkunst am danische Hofe im 16. und 17. Jahr-
hundert [w:] Wege nach Suden, Wege nach Norden, Kieł 1998, s. 130-131. Analogie są zaiste
ewidentne, zwłaszcza jeżeli zestawimy głowę konia z Rosenborga z głowami koni morskich
na gdańskiej Fontannie Neptuna.
8 Karin Kryger, Der Lbwe und das Pferd im Garten zu Schloss Rosenburg im Kopenhagen
[w:J Classical Heritage in Nordic Art and Architecture, Kopenhagen 1991, s. 25-43; Francis
Haskell, Nicholas Penny, The Taste and the Antique: The Lure of Classical Sculpture 1500-1900,
New Heaven 1981, s. 250.
9 Ibidem, s. 35.
10 Termin „fontanna” stosowany był już w czasach powstania rzeźby. W rachunkach poja-
wiają się określenia „fonteine von Schwarzem Stein”, zob. Carl, Der Neptunbrunnen auf dem
Langen Markte..., s. 148. Warto zastąpić nim często stosowaną nazwę studnia.
II. 1. Peter Husen, Neptun, 1615 r., stan przed
1945 r.
92