DOI article:
Kaleciński, Marcin: Gdańska Fontanna Neptuna
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0106
Marcin
Kaleciński
r A L J o QJ I B V S B A M H I P F O C A M P V M
lifciet 'ftdfcifc.
ET HtPPOa
II. 7. Hippokamp, ilustracja z dzieła Historii animalium Konrada Gesnera
Zakres mniej czy bardziej ewidentnych analogii można poszerzać. Przede
wszystkim jednak należy rozpatrywać gdańskiego Neptuna w obrębie kategorii
artystycznej aemulatio, wykształconej w antyku, a podjętej w okresie renesansu.
Oznacza ona rodzaj najszlachetniejszej imitacji, której celem jest rywalizacja
ze wzorami, a wręcz ich przewyższenie. Jest świadectwem erudycji artysty,
w tym świadomości historycznej proweniencji form, umiejętności takiego
kompilowania, w którym zaciera się wzór, a co za tym idzie, uruchomiona
zostaje gra z widzem. Najistotniejszy będzie tu sam fakt podjęcia rywalizacji,
jego intelektualny wymiar, a nie jego końcowy, artystyczny efekt. W XVII w.
ta formuła retoryczna w sposób szczególny została podjęta w kręgu oddzia-
ływania sztuki niderlandzkiej, spektakularnie podjął ją w swej teorii malar-
stwa Carel van Mander, nawołując wręcz adeptów malarstwa do umiejętnego
kopiowania najlepszych fragmentów mistrzowskich dzieł.
„On słowy lud owłada, ucisza pierś w szale”45.
Wymowa ideowa Neptuna
Dotychczas jedynie Mariusz Karpowicz podjął się interpretacji gdańskiej Fon-
tanny Neptuna: „Skomplikowaną symbolikę naszej fontanny musimy z braku
miejsca odłożyć. Wydaje się że, ma ona 5 kolejnych warstw, z których trzy
45 Wergiliusz, Eneida, ks. 1, w. 50.
104
Kaleciński
r A L J o QJ I B V S B A M H I P F O C A M P V M
lifciet 'ftdfcifc.
ET HtPPOa
II. 7. Hippokamp, ilustracja z dzieła Historii animalium Konrada Gesnera
Zakres mniej czy bardziej ewidentnych analogii można poszerzać. Przede
wszystkim jednak należy rozpatrywać gdańskiego Neptuna w obrębie kategorii
artystycznej aemulatio, wykształconej w antyku, a podjętej w okresie renesansu.
Oznacza ona rodzaj najszlachetniejszej imitacji, której celem jest rywalizacja
ze wzorami, a wręcz ich przewyższenie. Jest świadectwem erudycji artysty,
w tym świadomości historycznej proweniencji form, umiejętności takiego
kompilowania, w którym zaciera się wzór, a co za tym idzie, uruchomiona
zostaje gra z widzem. Najistotniejszy będzie tu sam fakt podjęcia rywalizacji,
jego intelektualny wymiar, a nie jego końcowy, artystyczny efekt. W XVII w.
ta formuła retoryczna w sposób szczególny została podjęta w kręgu oddzia-
ływania sztuki niderlandzkiej, spektakularnie podjął ją w swej teorii malar-
stwa Carel van Mander, nawołując wręcz adeptów malarstwa do umiejętnego
kopiowania najlepszych fragmentów mistrzowskich dzieł.
„On słowy lud owłada, ucisza pierś w szale”45.
Wymowa ideowa Neptuna
Dotychczas jedynie Mariusz Karpowicz podjął się interpretacji gdańskiej Fon-
tanny Neptuna: „Skomplikowaną symbolikę naszej fontanny musimy z braku
miejsca odłożyć. Wydaje się że, ma ona 5 kolejnych warstw, z których trzy
45 Wergiliusz, Eneida, ks. 1, w. 50.
104