DOI Artikel:
Bielak, Jacek: Nieznana płyta nagrobna Paula Jaskiego (Jäschke) z kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku. Przyczynek do badań ikonografii płyt nagrobnych w nowożytnym Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0119
ze stanem obecnym zabytku wskazuje na postępującą nieczytelność uszkodzonej
dekoracji plastycznej, rytowanej w kamieniu (il. 2). Składa się na nią jeden, okrą-
gły, wydrążony powierzchniowo na głębokość około jednego do dwóch centy-
metrów odcinek, znajdujący się w lewym dolnym narożniku destruowanej płyty.
II. 2. Fragment zachowanej płyty Paula Jaskiego, fot. Jacek Bielak
Jest w tym miejscu widoczny zarys przedstawienia figuralnego, do którego
dokładniej wrócę jeszcze nieco dalej. Powyżej widoczne jest zagłębienie two-
rzące zarys regularnego czworoboku, przypuszczalnie fragment po nieza-
chowanym kartuszu herbowym, wykonanym prawdopodobnie jako aplika-
cja z płyty metalowej. Liternictwo, także zachowane częściowo, jest dobrze
czytelne. Zachowało się zapewne z powodu techniki wykonania, tworząc
jedyną zwartą całość znaczeniową. Inskrypcja odznacza się bowiem rzadką
na płytach nagrobnych cechą, która nadawała jej wyższą rangę: została
sporządzona z użyciem metalowych liter (wykonanych prawdopodobnie
z ołowiu, choć trudno to precyzyjnie ustalić bez pobierania próbek), wku-
wanych w całości w kamień i tworzących z nim równie przetartą powierzch-
nię (w tych fragmentach litery zachowały się), a częściowo mocowanych
jedynie punktowo, za pomocą wierconych w kamieniu niewielkich otwo-
rów, po których ślady zachowały się do dzisiaj21. Świadczy o tym wykonany
w skali 1:5 odrys zachowanych śladów nawierceń (il. 3). Pozwala on zorien-
tować się w długości inskrypcji oraz ilustruje nakład pracy rzemieślniczej
sześćdziesiątych XX w. przechowywane są obecnie w Archiwum Zakładowym Wojewódzkiego
Pomorskiego Konserwatora Zabytków przy ulicy Św. Trójcy 5.
21 O znaczeniu liternictwa, narodzinach epigraficznego stylu oraz roli uroczystego pisma
w praktykach kształtujących tożsamości elit miejskich, zob. Armand Petrucci, Pismo. Idea
i przedstawienie, Warszawa 2010, s. 79-80.
Nieznana płyta
nagrobna Paula
Jaskiego...
117
dekoracji plastycznej, rytowanej w kamieniu (il. 2). Składa się na nią jeden, okrą-
gły, wydrążony powierzchniowo na głębokość około jednego do dwóch centy-
metrów odcinek, znajdujący się w lewym dolnym narożniku destruowanej płyty.
II. 2. Fragment zachowanej płyty Paula Jaskiego, fot. Jacek Bielak
Jest w tym miejscu widoczny zarys przedstawienia figuralnego, do którego
dokładniej wrócę jeszcze nieco dalej. Powyżej widoczne jest zagłębienie two-
rzące zarys regularnego czworoboku, przypuszczalnie fragment po nieza-
chowanym kartuszu herbowym, wykonanym prawdopodobnie jako aplika-
cja z płyty metalowej. Liternictwo, także zachowane częściowo, jest dobrze
czytelne. Zachowało się zapewne z powodu techniki wykonania, tworząc
jedyną zwartą całość znaczeniową. Inskrypcja odznacza się bowiem rzadką
na płytach nagrobnych cechą, która nadawała jej wyższą rangę: została
sporządzona z użyciem metalowych liter (wykonanych prawdopodobnie
z ołowiu, choć trudno to precyzyjnie ustalić bez pobierania próbek), wku-
wanych w całości w kamień i tworzących z nim równie przetartą powierzch-
nię (w tych fragmentach litery zachowały się), a częściowo mocowanych
jedynie punktowo, za pomocą wierconych w kamieniu niewielkich otwo-
rów, po których ślady zachowały się do dzisiaj21. Świadczy o tym wykonany
w skali 1:5 odrys zachowanych śladów nawierceń (il. 3). Pozwala on zorien-
tować się w długości inskrypcji oraz ilustruje nakład pracy rzemieślniczej
sześćdziesiątych XX w. przechowywane są obecnie w Archiwum Zakładowym Wojewódzkiego
Pomorskiego Konserwatora Zabytków przy ulicy Św. Trójcy 5.
21 O znaczeniu liternictwa, narodzinach epigraficznego stylu oraz roli uroczystego pisma
w praktykach kształtujących tożsamości elit miejskich, zob. Armand Petrucci, Pismo. Idea
i przedstawienie, Warszawa 2010, s. 79-80.
Nieznana płyta
nagrobna Paula
Jaskiego...
117