DOI Artikel:
Bielak, Jacek: Nieznana płyta nagrobna Paula Jaskiego (Jäschke) z kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku. Przyczynek do badań ikonografii płyt nagrobnych w nowożytnym Gdańsku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43645#0132
do pochówku w kwaterze z pły-
tą Petera Straufinga46 47. Chodziło
o to, że zmarły Brosian Zancker
miał znaleźć wieczny spoczynek
w kwaterze pod płytą, do której
dziedziczenia rościły sobie pre-
tensje także inne osoby. Heinrich
Antoniben wykazywał, że to on
odziedziczył kamień, a dowodem
miało być właśnie to, iż „znaj-
duje się na nim również herb”
(das Wapen sich auch auf dem
Stein befinden). Zachowana pły-
ta (ił. 5 i 9) nosi ślady po meta-
lowej aplikacji, na której praw¬
ił. 9. Fotografia obecnego stanu płyty Striifinga
umieszczonej w posadzce przy Bramie Wysokiej,
fot. Jacek Bielak
dopodobnie umieszczono herb.
Sprawa ta sugeruje, że w okre-
sie nowożytnym istniały przede
wszystkim pozaestetyczne powo-
dy umieszczania na płycie herbu rodzinnego, choć trzeba równocześnie za-
uważyć, że herby na płytach wyróżniały się często ozdobnym i wysmako-
wanym artystycznie charakterem dekoracji.
Pojawia się jednak pytanie, czy na podstawie jedynego słownego opisu
świadka moglibyśmy zrekonstruować wygląd herbu Jaskich? Świadek podaje
co prawda jego podstawowe elementy oraz lokalizację, twierdząc, że obok
herbu znajdowało się omówione już wyżej zawołanie Paula Jaskiego, jednakże
o tym, jak faktycznie wyglądał herb dowiadujemy się z zachowanych przeka-
zów ikonograficznych. Pierwszym źródłem, dzięki któremu przez analogię
możemy mieć pewniejszą wiedzę o wyglądzie herbu jest płyta innego członka
rodu, mieszkającego przez długi czas w Królewcu, Gregora Jaskiego. Płyta
ta znajduje się o kilkanaście metrów dalej, w kierunku na północ od obec-
nego miejsca położenia fragmentów dawnej płyty Paula Jaskiego (il. lOa).
W jej centrum umieszczono czytelne jeszcze dziś przedstawienie jego herbu
rodzinnego. Warto odnotować, że poza tym herb Jaskich znajdował się na jesz-
cze innej płycie opisanej przez Domańską pod nr 250 (il. lOb). Wyróżniająca
się na tle sąsiednich czerwonawą barwą kamienia płyta wspomnianego Gre-
gora nosi w opracowaniu Domańskiej nr 256 (il. lOc). Drugi przekaz ikono-
graficzny dotyczący herbu to zachowany dyplom nadania Paulowi Jaskiemu
tytułu szlacheckiego, przechowany obecnie w Bibliotece Gdańskiej PAN47.
46 Wysoce prawdopodobne, że jest to płyta określona przez Engela i Hansteina jako nale-
żąca do Petera Striifinga. Płyta ta dziś znajduje się tuż przy Bramie Wysokiej.
47 Biblioteka Gdańska PAN, nr sygn. Ms 616.
130