Instytut Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]; Zakład Historii Sztuki <Danzig> [Hrsg.]: Porta Aurea: Rocznik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (12.2013)

Lech Łopuski przejściem na wyższą kondygnację, liczba siedzisk jednej stalli wynosiła
co najmniej 35 (37), zaś łącznie w obu stallach - 70 (74), czyli tyle właśnie, ile
podaje literatura przedmiotu. Przejścia do dolnego rzędu prowadziły zapewne
także przez przedpiersia stalli. Zapiecki dolnego rzędu od strony przejścia zamy-
kały najpewniej ścianki boczne o dekoracji ornamentalnej, czyli dwie znajdujące
się obecnie po wschodniej stronie stalli oraz dwie ze zbiorów Muzeum Narodo-
wego w Gdańsku. Policzki z przedstawieniami św. Łukasza i św. Jana oraz kolejne
dwa, obecnie zaginione, na których, jak można się spodziewać, przedstawieni
zostali św. Mateusz i św. Marek, ograniczały dolną kondygnację od zewnątrz,
na co wskazuje fakt występowania płaskorzeźbionej dekoracji na całej zewnętrz-
nej powierzchni ścianek, obecnie częściowo zasłoniętej wtórną, jak się zdaje,
konstrukcją schodów prowadzących na górną kondygnację (ił. 23).


II. 23. Widok konstrukcji schodów, fot. Lech Łopuski

W świetle tych rozważań uprawnione wydaje się twierdzenie, że prócz
ścianek bocznych z wizerunkami dwóch pozostałych ewangelistów nie bra-
kuje przedstawień figuralnych z pierwotnego układu stalli. Zatem program
ikonograficzny stworzony został na podstawie wymienionych wyżej wątków
ze szczególnym podkreśleniem misyjności apostołów, Kościoła i samego
zakonu cystersów. Niemal wszyscy apostołowie, z wyjątkiem Jakuba Starszego,
Jakuba Młodszego i Judy Tadeusza, przedstawieni zostali z księgami25, w tej zaś
liczbie święci Jan, Mateusz i Bartłomiej - z księgami schowanymi do worecz-

25 Takie rozłożenie atrybutów odbiega od ikonografii przywołanego już wyżej cyklu gra-
ficznego Hansa Baldunga Griena, w którym księgi mają jedynie święci Andrzej, Filip, Mateusz,
Paweł oraz Juda Tadeusz, w stallach oliwskich tego właśnie atrybutu pozbawiony.

154