DOI Artikel:
Mielnik, Magdalena: Przedstawienia cnót kobiecych w sztuce gdańskiej na tle piśmiennictwa kaznodziejskiego i literatury moralistycznej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0044
Magdalena
Mielnik
nawiązujące do źródeł włoskich, hiszpańskich, angielskich i francuskich, które
miały nauczyć młode damy odpowiedniego zachowania i wpoić im wymaga-
ne przymioty. Emblematy ilustrujące miesiąc lipiec odnoszą się do cnót, któ-
rymi powinna charakteryzować się żona: ul z kwiatami i pszczołami oraz
napisem LABOR OMNIBUS UNUS, waza z kwiatami otoczona przez pszczo-
ły i ptaki z napisem CONSTANTIS CONCORDIA FIRMAT, krajobraz wiejski,
sprzęt pszczelarski i rój pszczół zwieńczone napisem INDUSTRLA FELIX. A zatem
pracowitość, zapobiegliwość i stałość to cechy idealnej małżonki, personifikowa-
ne przez pszczołę, tak jak opisywał to Johann Botsack i współcześni mu moraliści.
Przedstawione dzieła są przykładem propagowania kanonu cnót w sztuce gdań-
skiej. Stanowią pochwałę małżeństwa i zawierają przestrogę przed miłością zmy-
słową. Prezentowany wizerunek kobiety wskazuje jej miejsce w społeczeństwie - jako
cnotliwej panny, żony i matrony. Zgodnie z luterańską zasadą Beruf, czyli powołania
człowieka, miejsce każdej jednostki w społeczeństwie jest jasno określone i każdy
powinien tak postępować, aby nie przekraczać granic narzuconych przez prawo
boskie i świeckie. Powołanie pochodzi od Boga, dotyczy każdego, a jego wypełnianie
nadaje ludzkiej egzystencji głębszy wymiar.
Presentation ofFemale Virtu.es in Gdańsk Art as Seen Against Preachers’ Texts
and Moralistic Literaturę
Virtuous life was an ideał for every member of an Early Modern European society.
Both men and women had different virtues to be characterized with. For women it was
most important to be pious, chaste and obedient. From 16th century onwards, the num-
ber of treatises advising how to achieve morał excellence and their popularity increased.
Treatises directed at women belonged to this genre. The article examines whether they
were known in Early Modern Gdańsk and shows their influence on moralistic literaturę
and literaturę for preaching, such as Johann Botsack Moralia Gedanensia from 1699 and
Nathanael Letius Dodecas Thesium Matrimonialium published in the first decade of the
18* century. Its aim was also to show representations of primary womanly virtues and
prominent women from the Old Testament and Ancient Romeś history serving as exem-
pla, such as Judith, Esther, Lucretia and Veturia especially in the public space in Saint
Mary s Church, Saint Johns Church, and in the Artus Court.
Mielnik
nawiązujące do źródeł włoskich, hiszpańskich, angielskich i francuskich, które
miały nauczyć młode damy odpowiedniego zachowania i wpoić im wymaga-
ne przymioty. Emblematy ilustrujące miesiąc lipiec odnoszą się do cnót, któ-
rymi powinna charakteryzować się żona: ul z kwiatami i pszczołami oraz
napisem LABOR OMNIBUS UNUS, waza z kwiatami otoczona przez pszczo-
ły i ptaki z napisem CONSTANTIS CONCORDIA FIRMAT, krajobraz wiejski,
sprzęt pszczelarski i rój pszczół zwieńczone napisem INDUSTRLA FELIX. A zatem
pracowitość, zapobiegliwość i stałość to cechy idealnej małżonki, personifikowa-
ne przez pszczołę, tak jak opisywał to Johann Botsack i współcześni mu moraliści.
Przedstawione dzieła są przykładem propagowania kanonu cnót w sztuce gdań-
skiej. Stanowią pochwałę małżeństwa i zawierają przestrogę przed miłością zmy-
słową. Prezentowany wizerunek kobiety wskazuje jej miejsce w społeczeństwie - jako
cnotliwej panny, żony i matrony. Zgodnie z luterańską zasadą Beruf, czyli powołania
człowieka, miejsce każdej jednostki w społeczeństwie jest jasno określone i każdy
powinien tak postępować, aby nie przekraczać granic narzuconych przez prawo
boskie i świeckie. Powołanie pochodzi od Boga, dotyczy każdego, a jego wypełnianie
nadaje ludzkiej egzystencji głębszy wymiar.
Presentation ofFemale Virtu.es in Gdańsk Art as Seen Against Preachers’ Texts
and Moralistic Literaturę
Virtuous life was an ideał for every member of an Early Modern European society.
Both men and women had different virtues to be characterized with. For women it was
most important to be pious, chaste and obedient. From 16th century onwards, the num-
ber of treatises advising how to achieve morał excellence and their popularity increased.
Treatises directed at women belonged to this genre. The article examines whether they
were known in Early Modern Gdańsk and shows their influence on moralistic literaturę
and literaturę for preaching, such as Johann Botsack Moralia Gedanensia from 1699 and
Nathanael Letius Dodecas Thesium Matrimonialium published in the first decade of the
18* century. Its aim was also to show representations of primary womanly virtues and
prominent women from the Old Testament and Ancient Romeś history serving as exem-
pla, such as Judith, Esther, Lucretia and Veturia especially in the public space in Saint
Mary s Church, Saint Johns Church, and in the Artus Court.