DOI Artikel:
Weiner-Zalewska, Joanna: Julius Gotthard Beniamin Greth - portrecista miast
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0086
Joanna Weiner-Zalewska
Julius Gotthard Beniamin Greth - portrecista miast
Niekiedy jedynym świadectwem życia artysty są pozostawione przez niego prace.
Tak było do niedawna w wypadku Juliusa Gottharda Beniamina Gretha. Jego
ryciny stanowią ilustruję albumów poświęconych architekturze różnych miast,
przede wszystkim Gdańska, jednak osoba samego twórcy pozostaje niemal cał-
kowicie nieznana.
Wiedza na temat życia Juliusa Gretha sprowadzała się do kilku lakonicznych
informacji dotyczących daty jego urodzenia oraz wykonywanej przez niego pro-
fesji1. Sytuacja zmieniła się znacząco po ukazaniu się w Encyklopedii Gdańska2
biogramu artysty autorstwa Mariusza Glińskiego. W opracowaniu pojawiło się
kilka nowych faktów, pozwalających nieco lepiej poznać tę postać i porządku-
jących chronologię wydarzeń z jego życia3. Nikt jednak do tej pory nie pochylił
się w sposób całościowy nad twórczością artysty, nie podjął się też analizy jego
dzieł. Niniejszy artykuł stanowi zatem pierwszą próbę monograficznego ujęcia
życia i twórczości Juliusa Gretha4.
Greth urodził się 9 grudnia 1824 r. w Bydgoszczy. Informację tę udało się
potwierdzić dzięki spisom ludności (niem. Seelen-Liste) przechowywanym
w bydgoskim Archiwum Państwowym. W pochodzącym z 1837 r. rejestrze
mieszkańców miasta znajduje się dość obszerny wpis dotyczący Gretha, a księga
adresowa zawiera zarówno dane artysty, jak i jego najbliższej rodziny5. Julius był
najmłodszym dzieckiem oraz jedynym synem właściciela ziemskiego Ludwiga
Gretha (urodzonego w Bydgoszczy 22 września 1780 r.) i Marii Greth z domu
Kurtzig (urodzonej w Biskirchen nad Renem 17 czerwca 1785 r.). Grethowie
mieli jeszcze trzy córki. Mimo że znane są daty ich narodzin, imion dwóch
dziewcząt nie udało się ustalić. Najstarsza przyszła na świat 22 paździer-
nika 1815 r., kolejna urodziła się 24 maja 1817 r., a najmłodsza z sióstr Fre-
derika - 22 marca 1819 r. Wiadomo też, że wszystkie urodziły się w Bydgosz-
czy, były ewangeliczkami, najprawdopodobniej stanu wolnego, oraz zostały
zaszczepione na ospę prawdziwą. Do ewangelickiej gminy wyznaniowej nale-
żał także Julius. We wspomnianym piśmie urzędowym znalazły się ponadto
1 Ulrich Thieme, Felix Becker, Allgemeines Lexikon der Bildenden Kunstler von der Antike
bis zur Gegenwart, t. 15, Leipzig 1980, s. 3.
2 Mariusz Gliński, Julius Gotthard Beniamin Greth [w:] Encyklopedia Gdańska, red. Błażej
Śliwiński, Gdańsk 2012, s. 357-358.
3 Encyklopedia Gdańska, wersja dostępna on-line, zob. http://www.gedanopedia. pl/
gdansk/?title=GRETH_JULIUS_GOTTHARD_BENIAMIN [dostęp: 6.06.2016],
4 Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej napisanej w Instytucie Historii Sztuki
Uniwersytetu Gdańskiego pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Omilanowskiej, zob. Joanna
Weiner-Zalewska, Julius Gotthard Beniamin Greth, 1824-1903, Gdańsk 2015.
5 Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta miasta Bydgoszczy, sygn. 2614.
80
Julius Gotthard Beniamin Greth - portrecista miast
Niekiedy jedynym świadectwem życia artysty są pozostawione przez niego prace.
Tak było do niedawna w wypadku Juliusa Gottharda Beniamina Gretha. Jego
ryciny stanowią ilustruję albumów poświęconych architekturze różnych miast,
przede wszystkim Gdańska, jednak osoba samego twórcy pozostaje niemal cał-
kowicie nieznana.
Wiedza na temat życia Juliusa Gretha sprowadzała się do kilku lakonicznych
informacji dotyczących daty jego urodzenia oraz wykonywanej przez niego pro-
fesji1. Sytuacja zmieniła się znacząco po ukazaniu się w Encyklopedii Gdańska2
biogramu artysty autorstwa Mariusza Glińskiego. W opracowaniu pojawiło się
kilka nowych faktów, pozwalających nieco lepiej poznać tę postać i porządku-
jących chronologię wydarzeń z jego życia3. Nikt jednak do tej pory nie pochylił
się w sposób całościowy nad twórczością artysty, nie podjął się też analizy jego
dzieł. Niniejszy artykuł stanowi zatem pierwszą próbę monograficznego ujęcia
życia i twórczości Juliusa Gretha4.
Greth urodził się 9 grudnia 1824 r. w Bydgoszczy. Informację tę udało się
potwierdzić dzięki spisom ludności (niem. Seelen-Liste) przechowywanym
w bydgoskim Archiwum Państwowym. W pochodzącym z 1837 r. rejestrze
mieszkańców miasta znajduje się dość obszerny wpis dotyczący Gretha, a księga
adresowa zawiera zarówno dane artysty, jak i jego najbliższej rodziny5. Julius był
najmłodszym dzieckiem oraz jedynym synem właściciela ziemskiego Ludwiga
Gretha (urodzonego w Bydgoszczy 22 września 1780 r.) i Marii Greth z domu
Kurtzig (urodzonej w Biskirchen nad Renem 17 czerwca 1785 r.). Grethowie
mieli jeszcze trzy córki. Mimo że znane są daty ich narodzin, imion dwóch
dziewcząt nie udało się ustalić. Najstarsza przyszła na świat 22 paździer-
nika 1815 r., kolejna urodziła się 24 maja 1817 r., a najmłodsza z sióstr Fre-
derika - 22 marca 1819 r. Wiadomo też, że wszystkie urodziły się w Bydgosz-
czy, były ewangeliczkami, najprawdopodobniej stanu wolnego, oraz zostały
zaszczepione na ospę prawdziwą. Do ewangelickiej gminy wyznaniowej nale-
żał także Julius. We wspomnianym piśmie urzędowym znalazły się ponadto
1 Ulrich Thieme, Felix Becker, Allgemeines Lexikon der Bildenden Kunstler von der Antike
bis zur Gegenwart, t. 15, Leipzig 1980, s. 3.
2 Mariusz Gliński, Julius Gotthard Beniamin Greth [w:] Encyklopedia Gdańska, red. Błażej
Śliwiński, Gdańsk 2012, s. 357-358.
3 Encyklopedia Gdańska, wersja dostępna on-line, zob. http://www.gedanopedia. pl/
gdansk/?title=GRETH_JULIUS_GOTTHARD_BENIAMIN [dostęp: 6.06.2016],
4 Artykuł powstał na podstawie pracy magisterskiej napisanej w Instytucie Historii Sztuki
Uniwersytetu Gdańskiego pod kierunkiem dr hab. Małgorzaty Omilanowskiej, zob. Joanna
Weiner-Zalewska, Julius Gotthard Beniamin Greth, 1824-1903, Gdańsk 2015.
5 Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Akta miasta Bydgoszczy, sygn. 2614.
80