DOI Artikel:
Weiner-Zalewska, Joanna: Julius Gotthard Beniamin Greth - portrecista miast
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0087
informacje, że on także przeszedł szczepienie przeciw ospie i jest stanu wolnego
(podczas sporządzania spisu chłopiec miał 13 lat). Nie do końca wyjaśniona
pozostaje natomiast kwestia jego początkowej edukacji. Prawdopodobnie jako
dziecko z zamożnej rodziny, a w dodatku jedyny męski potomek, Julius ode-
brał bardzo staranne wykształcenie elementarne. Młody człowiek uczęszczał
zapewne do Królewskiego Gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma, ponieważ
była to jedyna placówka w Bydgoszczy, która przygotowywała młodych ludzi
do podjęcia studiów na wyższej uczelni6. Jak podaje Mariusz Gliński, Greth
po ukończeniu szkoły studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu.
Niewyjaśnione pozostaje zainteresowanie chłopca sztukami plastycznymi. Nie
wiadomo również, gdzie pobierał lekcje rysunku i malarstwa, które miały go
przygotować do zajęć na artystycznej uczelni. Być może pierwsze twórcze kroki
stawiał w Bydgoszczy pod okiem któregoś z lokalnych artystów. Możliwe także,
że pierwszy raz z przedmiotami artystycznymi zetknął się podczas kursu przy-
gotowawczego organizowanego przez Akademię Sztuk Pięknych w Królewcu
bądź, jak twierdzi Gliński7, w Królewskiej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku,
w klasie Johanna Carla Schultza w okresie od 1 maja 1847 r. do 8 września 1848 r.
Kolejną niewyjaśnioną kwestią pozostaje narodowość artysty. W opubliko-
wanym w 1930 r. zbiorze wspomnień Carl Griese opisuje Gretha jako litografa
i autora patentu w dziedzinie technik grafiki użytkowej. Twierdzi również,
że artysta był Szwajcarem8. Niestety, szwajcarskiego pochodzenia nie udało się
potwierdzić w innych źródłach. Natomiast wzmiankę na temat nowej techniki
litograficznej, którą Greth miał opracować, można znaleźć w przywoływanym
tu już biogramie artysty autorstwa Mariusza Glińskiego, a także w książce
Heinricha Weishaupta Das Gesammtgebiet des Steindrucks z 1875 r. Technika,
o której wspominają źródła, znana jest jako Stenochromie, a jej współautorem,
obok Juliusa Gretha, był Otto Radde z Hamburga.
Najwcześniejszymi znanymi pracami Juliusa Gretha są litografie ukazujące
prospekty miejskie oraz widoki poszczególnych bydgoskich budynków. Powstały
one w latach 1845-1862 i przechowywane są obecnie w zbiorach Muzeum
Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Ich wstępnej atrybu-
cji oraz datowania dokonała kustosz Barbara Chojnacka podczas przygotowy-
wania katalogu towarzyszącego wystawie Widoki Bydgoszczy w 1996 r.9 Okres,
w którym najprawdopodobniej powstały prace, przypada na czas pobytu arty-
sty w Królewcu i Gdańsku oraz - jak wynika z najnowszych ustaleń Mariusza
6 Hugo Rasmus, Najstarsze gimnazjum miejskie w Bydgoszczy [w:] Kronika Bydgoska,
Towarzystwo Miłośników Bydgoszczy, t. 15, Bydgoszcz 1992, s. 81.
7 http://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=GRETH_JULIUS_GOTTHARD_BENIAMIN
[dostęp: 3.05.2016],
8 Carl Griese, Erinnerungen: des Hamburger Litographen und Verlegers, hrsg. Gerd
Fahrenhorst, Norderstedt 2013, s. 67.
9 Barbara Chojnacka, Zygmunt Hojka, Widoki Bydgoszczy [katalog wystawy], Muzeum
Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Bydgoszcz 1996.
Julius Gotthard
Beniamin
Greth...
81
(podczas sporządzania spisu chłopiec miał 13 lat). Nie do końca wyjaśniona
pozostaje natomiast kwestia jego początkowej edukacji. Prawdopodobnie jako
dziecko z zamożnej rodziny, a w dodatku jedyny męski potomek, Julius ode-
brał bardzo staranne wykształcenie elementarne. Młody człowiek uczęszczał
zapewne do Królewskiego Gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma, ponieważ
była to jedyna placówka w Bydgoszczy, która przygotowywała młodych ludzi
do podjęcia studiów na wyższej uczelni6. Jak podaje Mariusz Gliński, Greth
po ukończeniu szkoły studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu.
Niewyjaśnione pozostaje zainteresowanie chłopca sztukami plastycznymi. Nie
wiadomo również, gdzie pobierał lekcje rysunku i malarstwa, które miały go
przygotować do zajęć na artystycznej uczelni. Być może pierwsze twórcze kroki
stawiał w Bydgoszczy pod okiem któregoś z lokalnych artystów. Możliwe także,
że pierwszy raz z przedmiotami artystycznymi zetknął się podczas kursu przy-
gotowawczego organizowanego przez Akademię Sztuk Pięknych w Królewcu
bądź, jak twierdzi Gliński7, w Królewskiej Szkole Sztuk Pięknych w Gdańsku,
w klasie Johanna Carla Schultza w okresie od 1 maja 1847 r. do 8 września 1848 r.
Kolejną niewyjaśnioną kwestią pozostaje narodowość artysty. W opubliko-
wanym w 1930 r. zbiorze wspomnień Carl Griese opisuje Gretha jako litografa
i autora patentu w dziedzinie technik grafiki użytkowej. Twierdzi również,
że artysta był Szwajcarem8. Niestety, szwajcarskiego pochodzenia nie udało się
potwierdzić w innych źródłach. Natomiast wzmiankę na temat nowej techniki
litograficznej, którą Greth miał opracować, można znaleźć w przywoływanym
tu już biogramie artysty autorstwa Mariusza Glińskiego, a także w książce
Heinricha Weishaupta Das Gesammtgebiet des Steindrucks z 1875 r. Technika,
o której wspominają źródła, znana jest jako Stenochromie, a jej współautorem,
obok Juliusa Gretha, był Otto Radde z Hamburga.
Najwcześniejszymi znanymi pracami Juliusa Gretha są litografie ukazujące
prospekty miejskie oraz widoki poszczególnych bydgoskich budynków. Powstały
one w latach 1845-1862 i przechowywane są obecnie w zbiorach Muzeum
Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Ich wstępnej atrybu-
cji oraz datowania dokonała kustosz Barbara Chojnacka podczas przygotowy-
wania katalogu towarzyszącego wystawie Widoki Bydgoszczy w 1996 r.9 Okres,
w którym najprawdopodobniej powstały prace, przypada na czas pobytu arty-
sty w Królewcu i Gdańsku oraz - jak wynika z najnowszych ustaleń Mariusza
6 Hugo Rasmus, Najstarsze gimnazjum miejskie w Bydgoszczy [w:] Kronika Bydgoska,
Towarzystwo Miłośników Bydgoszczy, t. 15, Bydgoszcz 1992, s. 81.
7 http://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=GRETH_JULIUS_GOTTHARD_BENIAMIN
[dostęp: 3.05.2016],
8 Carl Griese, Erinnerungen: des Hamburger Litographen und Verlegers, hrsg. Gerd
Fahrenhorst, Norderstedt 2013, s. 67.
9 Barbara Chojnacka, Zygmunt Hojka, Widoki Bydgoszczy [katalog wystawy], Muzeum
Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Bydgoszcz 1996.
Julius Gotthard
Beniamin
Greth...
81