DOI Artikel:
Baran, Maja: Rysunki Giovanniego Battisty Tiepola z kolekcji gdańszczanina Jacoba Kabruna - kilka uwag o ikonografii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0071
Maja Baran
Rysunki Giovanniego Battisty Tiepola z kolekcji
gdańszczanina Jacoba Kabruna - kilka uwag
o ikonografii1
W panteonie dawnych kolekcjonerów sztuki wywodzących się z gdańskiej
warstwy mieszczańskiej - takich jak Karl Ludwig Duisburg, Johann Uphagen,
czy Gottfried Schwartz - bardzo ważne miejsce zajmuje kupiec Jacob Kabrun2.
Gromadzone przezeń dzieła sztuki potwierdzały jego status społeczny i mająt-
kowy - wiele z nich nabyto w europejskich antykwariatach, pracowniach arty-
stów oraz na aukcjach. Kabrun mógł pochwalić się wyjątkowo licznym zbiorem
grafik i rysunków. Wśród obiektów prezentujących tę ostatnią dziedzinę sztuki
zachowały się prace o bardzo wysokiej klasie artystycznej. Te o włoskiej prowe-
niencji wymagają jednak rewizji dotychczasowego stanu badań - w większości
przypadków sięgającego jeszcze ustaleń zawartych w opracowaniu Błocka i Duis-
burga z połowy XIX w.3 Do tej pory nie powstał jeszcze katalog, który podjąłby
to wyzwanie - opracowano tylko niektóre obiekty.
Niewątpliwą ozdobą kolekcji rysunków włoskich Kabruna jest pięć
wczesnych prac Giovanniego Battisty Tiepola (1696-1770), wykonanych
na trzech arkuszach papieru (il. 1-5)4. Artysta pozostawił po sobie impo-
nujący zbiór z tej dziedziny sztuki: blisko 750 kart rysowanych w technikach
miękkich (kredka, węgiel, sangwina, pastel) i około 1800 realizacji piórem5.
1 Podstawą do powstania niniejszego artykułu były ustalenia poczynione przez autorkę
w ramach pracy magisterskiej, zatytułowanej Rysunki szkół północnowłoskich ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Gdańsku. Problem atrybucji na wybranych przykładach, Gdańsk 2011, napisanej pod
kierunkiem dr. hab. Marcina Kalecińskiego w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego.
2 Jacob Kabrun przekazał (w testamencie) swoją bogatą kolekcję mającemu powstać insty-
tutowi naukowemu. W 1872 r. zbiór znalazł się w posiadaniu Muzeum Miejskiego w Gdań-
sku (Stadtmuseum zu Danzig) i pozostał tam w swoim pierwotnym kształcie aż do ewakuacji
w 1943 r. Po wojnie bardzo uszczuploną kolekcję przekazano do nowo powstałego Muzeum
Pomorskiego w Gdańsku, czyli dzisiejszego Muzeum Narodowego. Więcej o kolekcji Kabruna
zob. Kalina Zabuska, Straty wojenne. Kolekcja Jacoba Kabruna, t. 1, Poznań 2000, s. 15 i nn.
3 Julius Caesar Błock, Karl Ludwig Duisburg, Katalog einer Sammlung von Kupferstichen,
Holzschnitten, Lithographien und Handzeichnungen welche von den Anno 1814 hier verstorben
Herm Jacob Kabrun der Kaufmannschaft hieselbst hinterlassen worden sind, Danzig 1861.
4 Obecne numery inwentarzowe omawianych obiektów: MNG/SD/871/R, MNG/SD/872/R,
MNG/SD/873/R. Autorstwo rysunków zostało wielokrotnie potwierdzone w dotychczasowej
literaturze, zob. Błock, Duisburg, Catalog einer Sammlung..., s. 173, poz. 8374-8378; Disegni
veneti in Polonia [katalog wystawy], Fondazione Giorgio Cini, red. Maria Mrozińska, Venezia
1958, s. 44-45; Maria Mrozińska, L’exposition de dessins italiens des collections polonaises en Italie,
„Biuletyn Historii Sztuki” 1961, nr 4, s. 391-411.
5 Terisio Pignatti, Filippo Pedrocco, Giambattista Tiepolo. Itineraires venitiens, Paris 1996, s. 13.
65
Rysunki Giovanniego Battisty Tiepola z kolekcji
gdańszczanina Jacoba Kabruna - kilka uwag
o ikonografii1
W panteonie dawnych kolekcjonerów sztuki wywodzących się z gdańskiej
warstwy mieszczańskiej - takich jak Karl Ludwig Duisburg, Johann Uphagen,
czy Gottfried Schwartz - bardzo ważne miejsce zajmuje kupiec Jacob Kabrun2.
Gromadzone przezeń dzieła sztuki potwierdzały jego status społeczny i mająt-
kowy - wiele z nich nabyto w europejskich antykwariatach, pracowniach arty-
stów oraz na aukcjach. Kabrun mógł pochwalić się wyjątkowo licznym zbiorem
grafik i rysunków. Wśród obiektów prezentujących tę ostatnią dziedzinę sztuki
zachowały się prace o bardzo wysokiej klasie artystycznej. Te o włoskiej prowe-
niencji wymagają jednak rewizji dotychczasowego stanu badań - w większości
przypadków sięgającego jeszcze ustaleń zawartych w opracowaniu Błocka i Duis-
burga z połowy XIX w.3 Do tej pory nie powstał jeszcze katalog, który podjąłby
to wyzwanie - opracowano tylko niektóre obiekty.
Niewątpliwą ozdobą kolekcji rysunków włoskich Kabruna jest pięć
wczesnych prac Giovanniego Battisty Tiepola (1696-1770), wykonanych
na trzech arkuszach papieru (il. 1-5)4. Artysta pozostawił po sobie impo-
nujący zbiór z tej dziedziny sztuki: blisko 750 kart rysowanych w technikach
miękkich (kredka, węgiel, sangwina, pastel) i około 1800 realizacji piórem5.
1 Podstawą do powstania niniejszego artykułu były ustalenia poczynione przez autorkę
w ramach pracy magisterskiej, zatytułowanej Rysunki szkół północnowłoskich ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Gdańsku. Problem atrybucji na wybranych przykładach, Gdańsk 2011, napisanej pod
kierunkiem dr. hab. Marcina Kalecińskiego w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego.
2 Jacob Kabrun przekazał (w testamencie) swoją bogatą kolekcję mającemu powstać insty-
tutowi naukowemu. W 1872 r. zbiór znalazł się w posiadaniu Muzeum Miejskiego w Gdań-
sku (Stadtmuseum zu Danzig) i pozostał tam w swoim pierwotnym kształcie aż do ewakuacji
w 1943 r. Po wojnie bardzo uszczuploną kolekcję przekazano do nowo powstałego Muzeum
Pomorskiego w Gdańsku, czyli dzisiejszego Muzeum Narodowego. Więcej o kolekcji Kabruna
zob. Kalina Zabuska, Straty wojenne. Kolekcja Jacoba Kabruna, t. 1, Poznań 2000, s. 15 i nn.
3 Julius Caesar Błock, Karl Ludwig Duisburg, Katalog einer Sammlung von Kupferstichen,
Holzschnitten, Lithographien und Handzeichnungen welche von den Anno 1814 hier verstorben
Herm Jacob Kabrun der Kaufmannschaft hieselbst hinterlassen worden sind, Danzig 1861.
4 Obecne numery inwentarzowe omawianych obiektów: MNG/SD/871/R, MNG/SD/872/R,
MNG/SD/873/R. Autorstwo rysunków zostało wielokrotnie potwierdzone w dotychczasowej
literaturze, zob. Błock, Duisburg, Catalog einer Sammlung..., s. 173, poz. 8374-8378; Disegni
veneti in Polonia [katalog wystawy], Fondazione Giorgio Cini, red. Maria Mrozińska, Venezia
1958, s. 44-45; Maria Mrozińska, L’exposition de dessins italiens des collections polonaises en Italie,
„Biuletyn Historii Sztuki” 1961, nr 4, s. 391-411.
5 Terisio Pignatti, Filippo Pedrocco, Giambattista Tiepolo. Itineraires venitiens, Paris 1996, s. 13.
65