DOI Artikel:
Weiner-Zalewska, Joanna: Julius Gotthard Beniamin Greth - portrecista miast
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0103
Odnalezione prace malarskie Gretha pod względem technicznym repre-
zentują raczej przeciętny poziom wykonania. Artystycznie są mało orygi-
nalne - wykorzystują popularne ówcześnie schematy kompozycyjne. Ich niska
jakość stała się powodem, dla którego nie znalazły one miejsca w dużych
kolekcjach muzealnych. Niewykluczone jednak, iż znajdują się w mniejszych
kolekcjach lokalnych instytucji oraz w zbiorach prywatnych na terenie Niemiec.
Wskazywać na to może sporadyczne pojawianie się prac artysty na aukcjach
i portalach zajmujących się wyceną oraz handlem dziełami sztuki.
Prace Juliusa Gretha łączą cechy typowe dla romantyzmu oraz biedermeieru.
Mimo że oba kierunki są charakterystyczne dla pierwszej połowy XIX w., a artysta
tworzył w drugiej połowie tego stulecia, to jednak jego twórczość wpisuje się w tra-
dycyjny sposób nauczania i pojmowania sztuki, który panował zarówno w Szkole
Sztuk Pięknych w Gdańsku, jak i w królewieckiej Akademii Sztuk Pięknych.
Twórczość Gretha związana jest z nurtem romantycznym i biedermeierem
nie tylko w aspekcie stylistycznym czy formalnym, lecz także w zakresie iko-
nograficznym. Stworzone przez artystę dzieła przedstawiają bowiem zarówno
budynki zabytkowe, co jest charakterystyczne dla ujęć romantycznych, jak
i obiekty mu współczesne, co z kolei jest zgodne z tendencjami biedermeierow-
skimi. Z tendencjami biedermeieru wiąże się także kwestia ogólnego nastroju
prac Gretha, które pozbawione są patosu i wzniosłości, oferując w zamian
ciekawe ujęcia budynków wraz z opracowaniem detalu architektonicznego.
Artysta specjalizował się w technice litografii barwnej i tonowanej.
W jego ouvre znajdują się również rysunki oraz nieliczne przedstawienia ma-
larskie - akwarele oraz prace olejne. Przy obecnym stanie badań trudno jednak
pokusić się o bardziej precyzyjne ustalenia dotyczące zainteresowania artysty
poszczególnymi gatunkami.
Część prac Gretha to przykłady grafiki reprodukcyjnej, której istotą było jak
najwierniejsze odtworzenie pierwowzoru w oparciu o rysunki i projekty innych
twórców32. Do tej grupy bez wątpienia należą niektóre z bydgoskich rycin artysty
oraz wydany w 1864 r. suplement do albumu Danzigs alterthumliche Gebaude.
Dużo większą część prac Juliusa Gretha można zakwalifikować jednak do grafiki
autorskiej, co nie oznacza jednak, że wznoszą się one na artystyczne wyżyny.
Jak napisał Jan Białostocki, „najwięcej prac wykonali specjaliści i wykwalifi-
kowani rytownicy (...), najznakomitsze jednak dzieła stworzyli wybitni artyści
malarze, dla których grafika była jednym ze środków wypowiedzi”33. Do grona
tych wybitnych artystów Julius Greth z pewnością nie należy, jednak zasługuje
na uwagę, gdyż jego prace są znamiennym przykładem artystycznych zainte-
resowań w dziewiętnastowiecznym Gdańsku.
32 Alicja Andrzejewska-Zając, Gdańsk w graficznych interpretacjach. O odrodzeniu grafiki
autorskiej i artystycznych wizjach miasta w drugiej połowie XIX wieku [w:} Gdańsk i okolice
1793-1914. Miasto, ludzie, wydarzenia w rysunku i grafice [katalog wystawy], Gdańsk 2014,
s. 44-45.
33 Jan Białostocki, W pracowniach dawnych grafików, Warszawa 1957, s. 24.
Julius Gotthard
Beniamin
Greth...
97
zentują raczej przeciętny poziom wykonania. Artystycznie są mało orygi-
nalne - wykorzystują popularne ówcześnie schematy kompozycyjne. Ich niska
jakość stała się powodem, dla którego nie znalazły one miejsca w dużych
kolekcjach muzealnych. Niewykluczone jednak, iż znajdują się w mniejszych
kolekcjach lokalnych instytucji oraz w zbiorach prywatnych na terenie Niemiec.
Wskazywać na to może sporadyczne pojawianie się prac artysty na aukcjach
i portalach zajmujących się wyceną oraz handlem dziełami sztuki.
Prace Juliusa Gretha łączą cechy typowe dla romantyzmu oraz biedermeieru.
Mimo że oba kierunki są charakterystyczne dla pierwszej połowy XIX w., a artysta
tworzył w drugiej połowie tego stulecia, to jednak jego twórczość wpisuje się w tra-
dycyjny sposób nauczania i pojmowania sztuki, który panował zarówno w Szkole
Sztuk Pięknych w Gdańsku, jak i w królewieckiej Akademii Sztuk Pięknych.
Twórczość Gretha związana jest z nurtem romantycznym i biedermeierem
nie tylko w aspekcie stylistycznym czy formalnym, lecz także w zakresie iko-
nograficznym. Stworzone przez artystę dzieła przedstawiają bowiem zarówno
budynki zabytkowe, co jest charakterystyczne dla ujęć romantycznych, jak
i obiekty mu współczesne, co z kolei jest zgodne z tendencjami biedermeierow-
skimi. Z tendencjami biedermeieru wiąże się także kwestia ogólnego nastroju
prac Gretha, które pozbawione są patosu i wzniosłości, oferując w zamian
ciekawe ujęcia budynków wraz z opracowaniem detalu architektonicznego.
Artysta specjalizował się w technice litografii barwnej i tonowanej.
W jego ouvre znajdują się również rysunki oraz nieliczne przedstawienia ma-
larskie - akwarele oraz prace olejne. Przy obecnym stanie badań trudno jednak
pokusić się o bardziej precyzyjne ustalenia dotyczące zainteresowania artysty
poszczególnymi gatunkami.
Część prac Gretha to przykłady grafiki reprodukcyjnej, której istotą było jak
najwierniejsze odtworzenie pierwowzoru w oparciu o rysunki i projekty innych
twórców32. Do tej grupy bez wątpienia należą niektóre z bydgoskich rycin artysty
oraz wydany w 1864 r. suplement do albumu Danzigs alterthumliche Gebaude.
Dużo większą część prac Juliusa Gretha można zakwalifikować jednak do grafiki
autorskiej, co nie oznacza jednak, że wznoszą się one na artystyczne wyżyny.
Jak napisał Jan Białostocki, „najwięcej prac wykonali specjaliści i wykwalifi-
kowani rytownicy (...), najznakomitsze jednak dzieła stworzyli wybitni artyści
malarze, dla których grafika była jednym ze środków wypowiedzi”33. Do grona
tych wybitnych artystów Julius Greth z pewnością nie należy, jednak zasługuje
na uwagę, gdyż jego prace są znamiennym przykładem artystycznych zainte-
resowań w dziewiętnastowiecznym Gdańsku.
32 Alicja Andrzejewska-Zając, Gdańsk w graficznych interpretacjach. O odrodzeniu grafiki
autorskiej i artystycznych wizjach miasta w drugiej połowie XIX wieku [w:} Gdańsk i okolice
1793-1914. Miasto, ludzie, wydarzenia w rysunku i grafice [katalog wystawy], Gdańsk 2014,
s. 44-45.
33 Jan Białostocki, W pracowniach dawnych grafików, Warszawa 1957, s. 24.
Julius Gotthard
Beniamin
Greth...
97