DOI Artikel:
Konstantynów, Dariusz: Wystawa Sztuki Estońskiej (Warszawa - Kraków 1939). Kontekst i recepcja
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0162
Dariusz
Konstantynów
najważniejsze kwestie historyczne, polityczne, ekonomiczne i społeczne. Sporo
miejsca poświęciła także zagadnieniom estońskiej sztuki narodowej oraz poszcze-
gólnym dziedzinom kultury: literaturze, sztukom plastycznym, muzyce i tea-
trowi. Stosunkowo obszerne i rzetelne opracowanie Kosmowskiej to jedyna tego
rodzaju publikacja w międzywojennej Polsce. Inne teksty dotyczące Estonii były
albo fragmentami książek, albo artykułami prasowymi, a powstawały najczęś-
ciej w efekcie odbytej przez autorów podróży. Do tej kategorii należy wydana
w 1927 r. niewielka książeczka Stanisława Srokowskiego Na wschodnim brzegu
Bałtyku. Kartki z podróży, w które] można znaleźć podstawowe informacje o his-
torii, kulturze, gospodarce i społeczeństwie Estonii6. Podobny charakter miała
opublikowana w 1939 r. książka W stolicach państw bałtyckich autorstwa profesora
uniwersytetu w Rydze Stanisława Kolbuszewskiego7. Jeden z rozdziałów poświę-
cony został Tallinnowi, historii i współczesności miasta, a także jego znaczeniu
w kulturalnym i cywilizacyjnym rozwoju Estonii.
Niepozbawione walorów poznawczych były również broszury Edwarda
Rosseta, przygotowane na podstawie odczytów wygłoszonych w latach
1933-1934 w ramach akcji propagandowej prowadzonej przez Stowarzysze-
nie Polsko-Estońskie8. Towarzystwo to zostało założone w grudniu 1929 r.
w celu wspierania i ułatwiania rozwoju kontaktów kulturalnych i ekonomicz-
nych między społeczeństwami obu krajów. O jego wysokiej randze świadczy
fakt, że w zarządzie znaleźli się generałowie Edward Rydz-Śmigły i Stefan
Hubicki oraz redaktor naczelny „Polski Zbrojnej” Władysław Ludwik Ewert,
który faktycznie kierował działalnością związku. Z czasem zaczęły powsta-
wać oddziały terenowe - w Brześciu, Wilnie, Krakowie, Łodzi i Lwowie.
Staraniem Stowarzyszenia Polsko-Estońskiego w 1934 r. wydano informa-
tor Jedziemy do Estonii, który poruszał istotne kwestie dotyczące „dziejów
narodu estońskiego i obecnego ustroju jego państwa, dalej w dziedzinie kul-
turalnej i gospodarczej, a wreszcie w krajoznawstwie, mającym dla turysty
znaczenie pierwszorzędne”. Zawierał także przydatne w podróży informacje
praktyczne, takie jak rozkłady jazdy, adresy oraz ceny niektórych towarów
i usług9. Z myślą o polskich turystach analogiczne publikacje przygotowywała
także strona estońska10.
6 Stanisław Srokowski, W Estonii [w:] idem. Na wschodnim brzegu Bałtyku. Kartki z podróży,
Poznań 1927, s. 25-44.
7 Stanisław Kołbuszewski, Tallinn, stolica Estonii [w:] idem, W stolicach państw bałtyckich,
Poznań 1939, s. 78-82.
8 Edward Rosset, Estonia współczesna. Odczyt wygłoszony na zebraniu organizacyjnym
Towarzystwa Polsko-Estońskiego w Łodzi 4 lipca 1933 roku, Łódź 1933; idem, Estonia w przeszłości
i w teraźniejszości. Odczyt, wygłoszony w dniu 24 lutego 1934 roku na Akademii z okazji XVI
rocznicy niepodległości Estonii, Łódź 1934.
9 Jedziemy do Estonii. Przewodnik wycieczkowy Tow. Polsko-Estońskiego w Warszawie, Warszawa
1934, s. 3-4.
10 Estonia. Jej stolica i uzdrowiska, Tallinn 1937. Informator wydał Główny Zarząd Turystyki
w Estonii.
156
Konstantynów
najważniejsze kwestie historyczne, polityczne, ekonomiczne i społeczne. Sporo
miejsca poświęciła także zagadnieniom estońskiej sztuki narodowej oraz poszcze-
gólnym dziedzinom kultury: literaturze, sztukom plastycznym, muzyce i tea-
trowi. Stosunkowo obszerne i rzetelne opracowanie Kosmowskiej to jedyna tego
rodzaju publikacja w międzywojennej Polsce. Inne teksty dotyczące Estonii były
albo fragmentami książek, albo artykułami prasowymi, a powstawały najczęś-
ciej w efekcie odbytej przez autorów podróży. Do tej kategorii należy wydana
w 1927 r. niewielka książeczka Stanisława Srokowskiego Na wschodnim brzegu
Bałtyku. Kartki z podróży, w które] można znaleźć podstawowe informacje o his-
torii, kulturze, gospodarce i społeczeństwie Estonii6. Podobny charakter miała
opublikowana w 1939 r. książka W stolicach państw bałtyckich autorstwa profesora
uniwersytetu w Rydze Stanisława Kolbuszewskiego7. Jeden z rozdziałów poświę-
cony został Tallinnowi, historii i współczesności miasta, a także jego znaczeniu
w kulturalnym i cywilizacyjnym rozwoju Estonii.
Niepozbawione walorów poznawczych były również broszury Edwarda
Rosseta, przygotowane na podstawie odczytów wygłoszonych w latach
1933-1934 w ramach akcji propagandowej prowadzonej przez Stowarzysze-
nie Polsko-Estońskie8. Towarzystwo to zostało założone w grudniu 1929 r.
w celu wspierania i ułatwiania rozwoju kontaktów kulturalnych i ekonomicz-
nych między społeczeństwami obu krajów. O jego wysokiej randze świadczy
fakt, że w zarządzie znaleźli się generałowie Edward Rydz-Śmigły i Stefan
Hubicki oraz redaktor naczelny „Polski Zbrojnej” Władysław Ludwik Ewert,
który faktycznie kierował działalnością związku. Z czasem zaczęły powsta-
wać oddziały terenowe - w Brześciu, Wilnie, Krakowie, Łodzi i Lwowie.
Staraniem Stowarzyszenia Polsko-Estońskiego w 1934 r. wydano informa-
tor Jedziemy do Estonii, który poruszał istotne kwestie dotyczące „dziejów
narodu estońskiego i obecnego ustroju jego państwa, dalej w dziedzinie kul-
turalnej i gospodarczej, a wreszcie w krajoznawstwie, mającym dla turysty
znaczenie pierwszorzędne”. Zawierał także przydatne w podróży informacje
praktyczne, takie jak rozkłady jazdy, adresy oraz ceny niektórych towarów
i usług9. Z myślą o polskich turystach analogiczne publikacje przygotowywała
także strona estońska10.
6 Stanisław Srokowski, W Estonii [w:] idem. Na wschodnim brzegu Bałtyku. Kartki z podróży,
Poznań 1927, s. 25-44.
7 Stanisław Kołbuszewski, Tallinn, stolica Estonii [w:] idem, W stolicach państw bałtyckich,
Poznań 1939, s. 78-82.
8 Edward Rosset, Estonia współczesna. Odczyt wygłoszony na zebraniu organizacyjnym
Towarzystwa Polsko-Estońskiego w Łodzi 4 lipca 1933 roku, Łódź 1933; idem, Estonia w przeszłości
i w teraźniejszości. Odczyt, wygłoszony w dniu 24 lutego 1934 roku na Akademii z okazji XVI
rocznicy niepodległości Estonii, Łódź 1934.
9 Jedziemy do Estonii. Przewodnik wycieczkowy Tow. Polsko-Estońskiego w Warszawie, Warszawa
1934, s. 3-4.
10 Estonia. Jej stolica i uzdrowiska, Tallinn 1937. Informator wydał Główny Zarząd Turystyki
w Estonii.
156