DOI Artikel:
Konstantynów, Dariusz: Wystawa Sztuki Estońskiej (Warszawa - Kraków 1939). Kontekst i recepcja
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0196
Dariusz czarowi sztuki francuskiej aż tak bardzo, aby zapomnieć o tych wszystkich
Konstantynów obowiązkach, które nałożyło na nich chłopskie, surowe życie estońskie”120.
Chociaż na ekspozycji dominowało malarstwo, polscy recenzenci z uwagą
przyglądali się także pracom graficznym i rzeźbiarskim. Niektórzy z nich stwier-
dzali nawet, że „Północny charakter narodu pełniejszy wyraz znajduje w zde-
cydowanie ekspresyjnej bryle, w jednobarwnej grafice [...], aniżeli w wyrazie
palety”121, że „poczucie formy jest najsilniejszym pierwiastkiem instynktu pla-
stycznego Estończyków”122. Prezentowane na wystawie prace dwunastu rzeźbia-
rzy estońskich wzbudziły prawdziwy entuzjazm. „Honor sztuki estońskiej ratuje
wspaniała rzeźba. Dawno w salach Instytutu Propagandy Sztuki nie widzie-
liśmy tak interesującego pokazu daleko zaawansowanej sztuki rzeźbiarskiej.
[...] W ogóle rzeźba estońska sprawiła nam radosną niespodziankę doborem
pokazanych dzieł i mnogością i oryginalnością talentów” - pisał Konrad Win-
ił. 35. Jaan Koort, Głowa starca,
fot. wg Wystawa Sztuki Estońskiej,
29. IV-15. V1939, Instytut Propagandy
Sztuki, Warszawa, Królewska 13
kler123. Tytus Czyżewski dodawał, że estońscy
rzeźbiarze „wychodzą w swych harmonijnych
a śmiałych dziełach poza granice przeciętności,
których niestety dużo było na tej wystawie124.
W porównaniu z malarstwem, świadczą-
cym o „młodości” i niedojrzałości sztuki estoń-
skiej, rzeźba była już „poważnym dokonaniem”125
i mogła poszczycić się dziełami „prawdziwie eu-
ropejskiej klasy”126, takimi jak prace Jaana Koorta
(il. 35), Voldemara Mellika (il. 36), Juhana Raud-
seppa (il. 37) czy Antona Starkopfa-Rei (il. 38).
Dzieła te „wnoszą do rzeźby europejskiej nie tylko
interesujące pierwiastki indywidualnego charak-
teru, ale i osiągnięcia artystyczne pod względem
formy w pełni dojrzałe i skończone”12'.
Krytycy, którzy podjęli próbę wskazania
cech wyróżniających rzeźbę estońską, zwra-
cali uwagę na jej dekoracyjność i syntetyczne
uproszczenia kształtów oraz „realizm z dążnoś-
cią do podkreślania charakteru bryły”128, „po-
czucie bryły, zmysł kompozycji, umiejętność
120 Ciechomski, Sztuka estońska, s. 6.
121 Bajkowski, Sztuka estońska, s. 9.
122 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
123 Winkler, Sztuka estońska..., s. 4.
124 Czyżewski, Sztuka estońska..., s. 4.
125 Bajkowski, Sztuka estońska, s. 9.
126 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
127 Ibidem, s. 14.
128 Podoski, Wystawa sztuki estońskiej..., s. 7.
190
Konstantynów obowiązkach, które nałożyło na nich chłopskie, surowe życie estońskie”120.
Chociaż na ekspozycji dominowało malarstwo, polscy recenzenci z uwagą
przyglądali się także pracom graficznym i rzeźbiarskim. Niektórzy z nich stwier-
dzali nawet, że „Północny charakter narodu pełniejszy wyraz znajduje w zde-
cydowanie ekspresyjnej bryle, w jednobarwnej grafice [...], aniżeli w wyrazie
palety”121, że „poczucie formy jest najsilniejszym pierwiastkiem instynktu pla-
stycznego Estończyków”122. Prezentowane na wystawie prace dwunastu rzeźbia-
rzy estońskich wzbudziły prawdziwy entuzjazm. „Honor sztuki estońskiej ratuje
wspaniała rzeźba. Dawno w salach Instytutu Propagandy Sztuki nie widzie-
liśmy tak interesującego pokazu daleko zaawansowanej sztuki rzeźbiarskiej.
[...] W ogóle rzeźba estońska sprawiła nam radosną niespodziankę doborem
pokazanych dzieł i mnogością i oryginalnością talentów” - pisał Konrad Win-
ił. 35. Jaan Koort, Głowa starca,
fot. wg Wystawa Sztuki Estońskiej,
29. IV-15. V1939, Instytut Propagandy
Sztuki, Warszawa, Królewska 13
kler123. Tytus Czyżewski dodawał, że estońscy
rzeźbiarze „wychodzą w swych harmonijnych
a śmiałych dziełach poza granice przeciętności,
których niestety dużo było na tej wystawie124.
W porównaniu z malarstwem, świadczą-
cym o „młodości” i niedojrzałości sztuki estoń-
skiej, rzeźba była już „poważnym dokonaniem”125
i mogła poszczycić się dziełami „prawdziwie eu-
ropejskiej klasy”126, takimi jak prace Jaana Koorta
(il. 35), Voldemara Mellika (il. 36), Juhana Raud-
seppa (il. 37) czy Antona Starkopfa-Rei (il. 38).
Dzieła te „wnoszą do rzeźby europejskiej nie tylko
interesujące pierwiastki indywidualnego charak-
teru, ale i osiągnięcia artystyczne pod względem
formy w pełni dojrzałe i skończone”12'.
Krytycy, którzy podjęli próbę wskazania
cech wyróżniających rzeźbę estońską, zwra-
cali uwagę na jej dekoracyjność i syntetyczne
uproszczenia kształtów oraz „realizm z dążnoś-
cią do podkreślania charakteru bryły”128, „po-
czucie bryły, zmysł kompozycji, umiejętność
120 Ciechomski, Sztuka estońska, s. 6.
121 Bajkowski, Sztuka estońska, s. 9.
122 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
123 Winkler, Sztuka estońska..., s. 4.
124 Czyżewski, Sztuka estońska..., s. 4.
125 Bajkowski, Sztuka estońska, s. 9.
126 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
127 Ibidem, s. 14.
128 Podoski, Wystawa sztuki estońskiej..., s. 7.
190