DOI article:
Konstantynów, Dariusz: Wystawa Sztuki Estońskiej (Warszawa - Kraków 1939). Kontekst i recepcja
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0199
walory formalne prac Wiiralta, zwłaszcza
ich „cierpliwą i precyzyjną linearność”135, zaś
Wallis zwracał uwagę na „groteskowe kompo¬
zycje figuralne, przypominające Hieronymusa
Boscha i Brueghela”, mając najprawdopodob¬
niej na myśli miedzioryt Kabaret czy też drze¬
woryt Pijący absynt (il. 40-41)136. Podhorska-
-Okołów, charakteryzując drzeworyty Mugasto
(il. 42) i Laigo (il. 43), podkreślała, że „to świet¬
nie uchwycone sceny rodzajowe o ściśle zacho¬
wanym charakterze lokalnym”137. Michałowi
Weinzieherowi dzieła tego grafika kojarzyły
się z pracami Wacława Wąsowicza. Oprócz
Laigo zainteresowały go także grafika Ernsta
Kolloma, wykazująca delikatne, lecz wyraźne
pokrewieństwo z dziełami mistrzów drzewo¬
rytu rosyjskiego138. Pewną zależność od ksylo¬
grafii rosyjskiej (przede wszystkim prac dosko¬
nale w Polsce znanego Aleksieja Krawczenki)
zauważał też Wiktor Podoski, czyniąc z niej
jedną z cech charakterystycznych współczes¬
nego drzeworytu estońskiego139. Wedle Mie-
czysława Skrudlika grafikę Estończyków wyróżniało czerpanie motywów
z ojczystych podań i legend140, chociaż na ekspozycji tematyka taka pojawiła się
jedynie w trzech drzeworytniczych ilustracjach Eduarda Jarva (kojarzących się
Tadeuszowi Pruszkowskiemu z twórczością Nikołaja Roericha)141. Na oddzielną
wzmiankę zasłużyły także dwie artystki: Aino Bach, w której pracach „świetnie
opanowana technika daje wyraz młodego życia osnutego smętkiem i cichą tro-
ską” (il. 44)142, oraz Agathe Veeber, nadająca przedstawianym scenom „religijny
patos w duchu Noldego” (il. 45)143.
Mimo świadomości, że zestawu dzieł zebranych na wystawie nie można
uznać za w pełni reprezentatywny, polscy recenzenci podejmowali próby sfor-
mułowania na jego podstawie ogólnych sądów o współczesnej sztuce estońskiej.
Jej najbardziej charakterystyczne cechy starał się wskazać Wacław Husarski.
135 H.W. [Henryk Weber], Sztuka estońska..., s. 8.
136 Wallis, Sztuka estońska..., s. 6.
137 S.P.O. [Stefania Podhorska-Okołów], Sztuka estońska..., s. 15.
138 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
139 Podoski, Wystawa sztuki estońskiej..., s. 7.
140 Skrudlik, Współczesna sztuka węgierska i estońska..., s. 9.
141 Pruszkowski, Sztuka estońska..., s. 5.
142 Hulewicz, Sztuka estońska..., s. 6.
143 H.W. [Henryk Weber], Sztuka estońska..., s. 8.
193
ich „cierpliwą i precyzyjną linearność”135, zaś
Wallis zwracał uwagę na „groteskowe kompo¬
zycje figuralne, przypominające Hieronymusa
Boscha i Brueghela”, mając najprawdopodob¬
niej na myśli miedzioryt Kabaret czy też drze¬
woryt Pijący absynt (il. 40-41)136. Podhorska-
-Okołów, charakteryzując drzeworyty Mugasto
(il. 42) i Laigo (il. 43), podkreślała, że „to świet¬
nie uchwycone sceny rodzajowe o ściśle zacho¬
wanym charakterze lokalnym”137. Michałowi
Weinzieherowi dzieła tego grafika kojarzyły
się z pracami Wacława Wąsowicza. Oprócz
Laigo zainteresowały go także grafika Ernsta
Kolloma, wykazująca delikatne, lecz wyraźne
pokrewieństwo z dziełami mistrzów drzewo¬
rytu rosyjskiego138. Pewną zależność od ksylo¬
grafii rosyjskiej (przede wszystkim prac dosko¬
nale w Polsce znanego Aleksieja Krawczenki)
zauważał też Wiktor Podoski, czyniąc z niej
jedną z cech charakterystycznych współczes¬
nego drzeworytu estońskiego139. Wedle Mie-
czysława Skrudlika grafikę Estończyków wyróżniało czerpanie motywów
z ojczystych podań i legend140, chociaż na ekspozycji tematyka taka pojawiła się
jedynie w trzech drzeworytniczych ilustracjach Eduarda Jarva (kojarzących się
Tadeuszowi Pruszkowskiemu z twórczością Nikołaja Roericha)141. Na oddzielną
wzmiankę zasłużyły także dwie artystki: Aino Bach, w której pracach „świetnie
opanowana technika daje wyraz młodego życia osnutego smętkiem i cichą tro-
ską” (il. 44)142, oraz Agathe Veeber, nadająca przedstawianym scenom „religijny
patos w duchu Noldego” (il. 45)143.
Mimo świadomości, że zestawu dzieł zebranych na wystawie nie można
uznać za w pełni reprezentatywny, polscy recenzenci podejmowali próby sfor-
mułowania na jego podstawie ogólnych sądów o współczesnej sztuce estońskiej.
Jej najbardziej charakterystyczne cechy starał się wskazać Wacław Husarski.
135 H.W. [Henryk Weber], Sztuka estońska..., s. 8.
136 Wallis, Sztuka estońska..., s. 6.
137 S.P.O. [Stefania Podhorska-Okołów], Sztuka estońska..., s. 15.
138 Weinzieher, Sztuka estońska..., s. 14.
139 Podoski, Wystawa sztuki estońskiej..., s. 7.
140 Skrudlik, Współczesna sztuka węgierska i estońska..., s. 9.
141 Pruszkowski, Sztuka estońska..., s. 5.
142 Hulewicz, Sztuka estońska..., s. 6.
143 H.W. [Henryk Weber], Sztuka estońska..., s. 8.
193