DOI article:
Omilanowska, Małgorzata: Wacław Weker i jego niezrealizowane projekty dla Gdyni i Jastrzębiej Góry
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0210
Małgorzata
Omilanowska
konkursu ani nie uzyskał żadnego dużego zlecenia publicznego, gwarantującego
stały, kilkuletni dochód. Wydaje się, że Weker mógł sobie pozwolić na tę swo-
bodę dzięki współpracy z Julią Mazaraki2. Ta obrotna kobieta, ziemianka pocho-
dząca z Kresów, była jego cioteczną siostrą. Po utracie majątku, usytuowanego
poza granicami Polski wyznaczonymi po pierwszej wojnie światowej, osiadła
w Warszawie i zajęła się organizowaniem spółdzielni budowlanych. Pod koniec lat
dwudziestych i na początku lat trzydziestych Weker zaprojektował i zrealizował
kilka dużych inwestycji podjętych przez spółdzielnie założone przez kuzynkę,
co dało mu niezależność zawodową. Kontakty Julii Mazaraki z ziemiaństwem
kresowym, a także znajomości poczynione dzięki aktywności w Warszawskim
Klubie Narciarskim stały się głównym źródłem prywatnych zleceń architekta.
Przez pewien czas (również w 1932 r.) Weker współpracował z innymi archi-
tektami, m.in. Janiną Poznańską, Maksymilianem Goldbergiem i Hipolitem
Rutkowskim, w ramach „Poradni Architektonicznej” nazywanej też „Budow-
laną”. Była to inicjatywa architektów skupionych wokół czasopisma „Dom,
Osiedle, Mieszkanie”3. Ponadto Weker brał udział w konkursach, publikował
artykuły w czasopismach fachowych, głównie w „Domu, Osiedlu, Mieszkaniu”,
oraz udzielał się społecznie, pełniąc w latach 1932-1933 funkcję wiceprezesa
w Stowarzyszeniu Architektów Polskich, a od 1929 r. - prezesa w Warszawskim
Klubie Narciarskim. Nigdy nie założył rodziny. Był powstańcem warszawskim
w batalionie „Kiliński” i brał udział w zdobywaniu PAST-y. Został ciężko ranny
2 sierpnia 1944 r. Zmarł w wyniku odniesionych ran 12 sierpnia w szpitalu
polowym, urządzonym w gmachu głównym PKO przy ulicy Świętokrzyskiej4.
Jego mieszkanie wraz z prywatnym archiwum spłonęło.
Jako architekta i teoretyka interesowały go głównie problemy związane
z architekturą mieszkaniową: zagadnienie budowy tanich mieszkań, stoso-
wanie nowych, ekonomicznych technologii, optymalizacja rozwiązań prze-
strzennych, budowanie racjonalne i oszczędne, zgodne z zasadami higieny
i praktyczności5. Weker przywiązywał ogromną wagę do kwestii właściwego
oświetlenia mieszkań i funkcjonalnego rozkładu pomieszczeń, uwzględnia-
jącego izolację od hałasu. W warszawskim środowisku architektonicznym
reprezentował nurt awangardy skupionej wokół wspomnianego już czaso-
pisma „Dom, Osiedle, Mieszkanie”. Należał do grupy architektów poszukują-
cych rozwiązań nowoczesnych, zgodnych z nowymi tendencjami w architek-
turze europejskiej, a jednocześnie uwzględniających potrzeby zleceniodawców.
2 Maria Pietrusiewicz, Julia Mazaraki - kresowa ziemianka w ruchu spółdzielczym, „Kwar-
talnik Historii Kultury Materialnej” 2012, nr 3-4, s. 215-235.
3 Poradnia Architektoniczna, „Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 6, s. 3-4.
4 http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/waclaw-weker,47912.html [dostęp: 12.12.2016],
5 Wacław Weker, O otworach świetlnych w mieszkaniach, „Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932,
nr 1, s. 7-9; idem, O niedostateczności stosowanych dziś środków regulowania wysokości zabudowań,
„Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 9-10, s. 31-33; idem, O sposobach ogrzewania domów małych,
„Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 9-10, s. 38-39.
204
Omilanowska
konkursu ani nie uzyskał żadnego dużego zlecenia publicznego, gwarantującego
stały, kilkuletni dochód. Wydaje się, że Weker mógł sobie pozwolić na tę swo-
bodę dzięki współpracy z Julią Mazaraki2. Ta obrotna kobieta, ziemianka pocho-
dząca z Kresów, była jego cioteczną siostrą. Po utracie majątku, usytuowanego
poza granicami Polski wyznaczonymi po pierwszej wojnie światowej, osiadła
w Warszawie i zajęła się organizowaniem spółdzielni budowlanych. Pod koniec lat
dwudziestych i na początku lat trzydziestych Weker zaprojektował i zrealizował
kilka dużych inwestycji podjętych przez spółdzielnie założone przez kuzynkę,
co dało mu niezależność zawodową. Kontakty Julii Mazaraki z ziemiaństwem
kresowym, a także znajomości poczynione dzięki aktywności w Warszawskim
Klubie Narciarskim stały się głównym źródłem prywatnych zleceń architekta.
Przez pewien czas (również w 1932 r.) Weker współpracował z innymi archi-
tektami, m.in. Janiną Poznańską, Maksymilianem Goldbergiem i Hipolitem
Rutkowskim, w ramach „Poradni Architektonicznej” nazywanej też „Budow-
laną”. Była to inicjatywa architektów skupionych wokół czasopisma „Dom,
Osiedle, Mieszkanie”3. Ponadto Weker brał udział w konkursach, publikował
artykuły w czasopismach fachowych, głównie w „Domu, Osiedlu, Mieszkaniu”,
oraz udzielał się społecznie, pełniąc w latach 1932-1933 funkcję wiceprezesa
w Stowarzyszeniu Architektów Polskich, a od 1929 r. - prezesa w Warszawskim
Klubie Narciarskim. Nigdy nie założył rodziny. Był powstańcem warszawskim
w batalionie „Kiliński” i brał udział w zdobywaniu PAST-y. Został ciężko ranny
2 sierpnia 1944 r. Zmarł w wyniku odniesionych ran 12 sierpnia w szpitalu
polowym, urządzonym w gmachu głównym PKO przy ulicy Świętokrzyskiej4.
Jego mieszkanie wraz z prywatnym archiwum spłonęło.
Jako architekta i teoretyka interesowały go głównie problemy związane
z architekturą mieszkaniową: zagadnienie budowy tanich mieszkań, stoso-
wanie nowych, ekonomicznych technologii, optymalizacja rozwiązań prze-
strzennych, budowanie racjonalne i oszczędne, zgodne z zasadami higieny
i praktyczności5. Weker przywiązywał ogromną wagę do kwestii właściwego
oświetlenia mieszkań i funkcjonalnego rozkładu pomieszczeń, uwzględnia-
jącego izolację od hałasu. W warszawskim środowisku architektonicznym
reprezentował nurt awangardy skupionej wokół wspomnianego już czaso-
pisma „Dom, Osiedle, Mieszkanie”. Należał do grupy architektów poszukują-
cych rozwiązań nowoczesnych, zgodnych z nowymi tendencjami w architek-
turze europejskiej, a jednocześnie uwzględniających potrzeby zleceniodawców.
2 Maria Pietrusiewicz, Julia Mazaraki - kresowa ziemianka w ruchu spółdzielczym, „Kwar-
talnik Historii Kultury Materialnej” 2012, nr 3-4, s. 215-235.
3 Poradnia Architektoniczna, „Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 6, s. 3-4.
4 http://www.1944.pl/powstancze-biogramy/waclaw-weker,47912.html [dostęp: 12.12.2016],
5 Wacław Weker, O otworach świetlnych w mieszkaniach, „Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932,
nr 1, s. 7-9; idem, O niedostateczności stosowanych dziś środków regulowania wysokości zabudowań,
„Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 9-10, s. 31-33; idem, O sposobach ogrzewania domów małych,
„Dom, Osiedle, Mieszkanie” 1932, nr 9-10, s. 38-39.
204