DOI article:
Omilanowska, Małgorzata: Wacław Weker i jego niezrealizowane projekty dla Gdyni i Jastrzębiej Góry
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0213
takie jak gra płytkimi ryzalitami, cofnięte ostatnie kondygnacje czy niezwykle
starannie rozplanowane układy mieszkań.
Prawdopodobnie w tym samym czasie Weker rozpoczął współpracę z Julią
Mazaraki, która w maju 1925 r. powołała w Warszawie pierwszą spółdziel-
nię mieszkaniową „Własność” i została jej prezesem. Spółdzielnia pozyskała
bardzo korzystnie parcelę przy ulicy Karowej 5, u zbiegu z ulicą Browarną, tuż
pod ślimakiem ulicy Karowej. Projekt kamienicy musiał powstać w kilka mie-
sięcy, bo już w grudniu 1925 r. odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego,
zaś w 1927 r. do domu wprowadzili się mieszkańcy11. Choć rysunki projek-
towe budynku nie zachowały się, autorstwo Wekera jednoznacznie potwier-
dzają - jak ustaliła Maria Pietrusiewicz - umowy w aktach spółdzielni, z których
wynika, że otrzymał on honorarium w wysokości 3,25% „kosztów budowy wraz
z instalacjami”12.
Kamienica stanęła na Powiślu, pomiędzy ulicami Browarną, Karową a wjaz-
dem na ślimak Karowej. Korpus, zwrócony frontem na północ, był dziewięcioo-
siowy, a para skrzydeł-oficyn - pięcioosiowa (il. 2). Dom liczył sześć pięter, tyle
że od wschodu - ze względu na spadek terenu - dobudowano dodatkową kondyg-
nację sutereny. Budynek mieścił 50 mieszkań różnej wielkości, dwie windy oraz
pomieszczenia wspólne, takie jak pralnia, suszarnia, magiel. Wyposażony został
również we wszystkie dostępne wówczas instalacje. Elewacje bezporządkowe
rozdzielono poziomo gzymsami przeprowadzonymi nad drugą i piątą kondyg-
nacją. Dwa wejścia główne w fasadzie ujęte zostały arkadami obejmującymi dwa
dolne piętra. Podziały pionowe wyprowadzono bardzo płytkimi, odcinkowymi
wykuszami, obejmującymi trzy wyższe kondygnacje z balkonami.
Prawdopodobnie w 1926 r. Weker został współautorem zleconego przez
magistrat warszawski projektu dużego „osiedla drobnomieszkaniowego” przy
Alei Wojska Polskiego. Osiedle składało się z zespołu budynków mieszkalnych
na około 700 mieszkań, uzupełnionego o dom ludowy, żłobek i przedszkole
(il. 3)13. W powstaniu projektu oprócz Wekera brali udział: Antoni Jawor-
nicki i Józef Jankowski, a także Stanisław Piotrowski, który zaprojektował żło-
bek i przedszkole. Architekci mieli do dyspozycji ogromną parcelę, na której
rozplanowali dziesięć długich domów, ustawionych prostopadle do ulicy, i trzy
krótsze, usytuowane równoległe do niej, z których środkowy przeznaczony był
na dom ludowy. Na jego osi w tyle parceli, od południa, miały powstać żło-
bek i przedszkole. W południowo-zachodniej części działki zaprojektowano
dom na planie litery U obejmujący skrzydłami wieżowiec mieszkalny na planie
11 Pietrusiewicz, Julia Mazaraki..., s. 216.
12 Archiwum Akt Nowych, Rada Spółdzielcza w Warszawie, Spółdzielnia Budowlano-
-Mieszkaniowa „Własność”, sygn. 213/20272, cyt. za: Pietrusiewicz, Julia Mazaraki..., s. 234,
przyp. 56.
13 Miejskie osiedle drobnomieszkaniowe na Żoliborzu w Warszawie, „Architektura i Budow-
nictwo 1928, nr 3, s. 109-111; Łukasz Heyman, Nowy Żoliborz 1918-1939. Architektura - Urba-
nistyka, Wrocław 1976, s. 188-196.
Wacław
Weker...
207
starannie rozplanowane układy mieszkań.
Prawdopodobnie w tym samym czasie Weker rozpoczął współpracę z Julią
Mazaraki, która w maju 1925 r. powołała w Warszawie pierwszą spółdziel-
nię mieszkaniową „Własność” i została jej prezesem. Spółdzielnia pozyskała
bardzo korzystnie parcelę przy ulicy Karowej 5, u zbiegu z ulicą Browarną, tuż
pod ślimakiem ulicy Karowej. Projekt kamienicy musiał powstać w kilka mie-
sięcy, bo już w grudniu 1925 r. odbyło się poświęcenie kamienia węgielnego,
zaś w 1927 r. do domu wprowadzili się mieszkańcy11. Choć rysunki projek-
towe budynku nie zachowały się, autorstwo Wekera jednoznacznie potwier-
dzają - jak ustaliła Maria Pietrusiewicz - umowy w aktach spółdzielni, z których
wynika, że otrzymał on honorarium w wysokości 3,25% „kosztów budowy wraz
z instalacjami”12.
Kamienica stanęła na Powiślu, pomiędzy ulicami Browarną, Karową a wjaz-
dem na ślimak Karowej. Korpus, zwrócony frontem na północ, był dziewięcioo-
siowy, a para skrzydeł-oficyn - pięcioosiowa (il. 2). Dom liczył sześć pięter, tyle
że od wschodu - ze względu na spadek terenu - dobudowano dodatkową kondyg-
nację sutereny. Budynek mieścił 50 mieszkań różnej wielkości, dwie windy oraz
pomieszczenia wspólne, takie jak pralnia, suszarnia, magiel. Wyposażony został
również we wszystkie dostępne wówczas instalacje. Elewacje bezporządkowe
rozdzielono poziomo gzymsami przeprowadzonymi nad drugą i piątą kondyg-
nacją. Dwa wejścia główne w fasadzie ujęte zostały arkadami obejmującymi dwa
dolne piętra. Podziały pionowe wyprowadzono bardzo płytkimi, odcinkowymi
wykuszami, obejmującymi trzy wyższe kondygnacje z balkonami.
Prawdopodobnie w 1926 r. Weker został współautorem zleconego przez
magistrat warszawski projektu dużego „osiedla drobnomieszkaniowego” przy
Alei Wojska Polskiego. Osiedle składało się z zespołu budynków mieszkalnych
na około 700 mieszkań, uzupełnionego o dom ludowy, żłobek i przedszkole
(il. 3)13. W powstaniu projektu oprócz Wekera brali udział: Antoni Jawor-
nicki i Józef Jankowski, a także Stanisław Piotrowski, który zaprojektował żło-
bek i przedszkole. Architekci mieli do dyspozycji ogromną parcelę, na której
rozplanowali dziesięć długich domów, ustawionych prostopadle do ulicy, i trzy
krótsze, usytuowane równoległe do niej, z których środkowy przeznaczony był
na dom ludowy. Na jego osi w tyle parceli, od południa, miały powstać żło-
bek i przedszkole. W południowo-zachodniej części działki zaprojektowano
dom na planie litery U obejmujący skrzydłami wieżowiec mieszkalny na planie
11 Pietrusiewicz, Julia Mazaraki..., s. 216.
12 Archiwum Akt Nowych, Rada Spółdzielcza w Warszawie, Spółdzielnia Budowlano-
-Mieszkaniowa „Własność”, sygn. 213/20272, cyt. za: Pietrusiewicz, Julia Mazaraki..., s. 234,
przyp. 56.
13 Miejskie osiedle drobnomieszkaniowe na Żoliborzu w Warszawie, „Architektura i Budow-
nictwo 1928, nr 3, s. 109-111; Łukasz Heyman, Nowy Żoliborz 1918-1939. Architektura - Urba-
nistyka, Wrocław 1976, s. 188-196.
Wacław
Weker...
207