DOI Artikel:
Omilanowska, Małgorzata: Wacław Weker i jego niezrealizowane projekty dla Gdyni i Jastrzębiej Góry
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.43445#0235
w problematykę higieny mieszkań. Praca w „Poradni Architektonicznej”, udział
w wystawach, takich jak „Tani dom własny”, czy publikacje na temat dostępu
do światła w mieszkaniach i miejscach pracy stanowiły niewątpliwie jego pasję, ale
żył z projektowania i nadzorowania budowy luksusowych kamienic warszawskich.
Był niewątpliwie utalentowanym architektem o dobrym wykształceniu, lecz
nie pozostawił po sobie żadnego wybitnego dzieła. Projektowane przez niego
na zlecenie spółdzielców domy cechuje przede wszystkim ogromna pragma-
tyka funkcji, której towarzyszy myślenie o właściwym oświetleniu i wycisze-
niu mieszkań, Budynki te są doskonale funkcjonalne, ale nieefektowne archi-
tektonicznie. Natomiast namysł nad przyczynami niepowodzenia Wekera
w konkursach na ważne gmachy publiczne prowadzi do wniosku, że architekt
nie umiał bądź nie chciał sprostać zadaniu kreowania budowli monumental-
nej w ówczesnym rozumieniu. Trudno się oprzeć wrażeniu, że projektując
gmach Ministerstwa Spraw Zagranicznych czy Dom Polonii, bardziej sku-
piał się na wygodzie użytkowników, ekonomii budynku i jakości przestrzeni
niż na formie zewnętrznej, która w oczekiwaniu społecznym miała tworzyć
styl państwowy, a tych życzeń awangardowy funkcjonalizm spełnić nie mógł.
Należy żałować, że nie został zrealizowany żaden z trzech projektów dla
Pomorza, bo każdy z nich miał w sobie potencjał na wybitne dzieło architek-
tury. Dom tarasowy na Kamiennej Górze byłby ewenementem w Polskiej archi-
tekturze letniskowej i nie bez przyczyny został dostrzeżony przez zachodnich
obserwatorów. Dom uzdrowiskowy „Ognisko” swoim ogromem przeszkleń,
wykorzystujących sprawnie zalety szkieletu konstrukcyjnego, i wdziękiem,
z jakim zaprojektowano drobne elementy, takie jak bieg wstęgowych balustrad,
na pewno zwróciłby uwagę badaczy architektury nowoczesnej. Hotel spółdziel-
czy w Jastrzębiej Górze zasługiwał zaś niewątpliwie na najwyższe oceny, łącząc
twórcze potraktowanie idei Le Corbusiera z wielką swobodą i odwagą projek-
tową, dającą w efekcie dzieło oryginalne i niepowtarzalne.
Wacław Weker and His Unimplemented Designsfor Gdynia and Jastrzębia Góra
Wacław Weker is one of the morę interesting architects of interwar Poland, belong-
ing to the avant-garde trend called functionalism. Wekers tangible output is enclosed
within fifteen years spanning the period between his graduation and the outbreak of
World War II and contains about 25 designs including both residential houses and
lower-ranking public buildings, as well as urban development layouts. Moreover, he
published many texts, which allows to clearly see his views on architecture and design-
ing priorities. Working mainly as a Warsaw architect, for several years following his
graduation Weker was employed BY different construction companies, to soon become
a free-lance architect.
As an architect and theoretician, he was mainly interested in ąuestions relatied
to housing architecture, low-cost flats, the application of new economical technologies,
Wacław
Weker...
229
w wystawach, takich jak „Tani dom własny”, czy publikacje na temat dostępu
do światła w mieszkaniach i miejscach pracy stanowiły niewątpliwie jego pasję, ale
żył z projektowania i nadzorowania budowy luksusowych kamienic warszawskich.
Był niewątpliwie utalentowanym architektem o dobrym wykształceniu, lecz
nie pozostawił po sobie żadnego wybitnego dzieła. Projektowane przez niego
na zlecenie spółdzielców domy cechuje przede wszystkim ogromna pragma-
tyka funkcji, której towarzyszy myślenie o właściwym oświetleniu i wycisze-
niu mieszkań, Budynki te są doskonale funkcjonalne, ale nieefektowne archi-
tektonicznie. Natomiast namysł nad przyczynami niepowodzenia Wekera
w konkursach na ważne gmachy publiczne prowadzi do wniosku, że architekt
nie umiał bądź nie chciał sprostać zadaniu kreowania budowli monumental-
nej w ówczesnym rozumieniu. Trudno się oprzeć wrażeniu, że projektując
gmach Ministerstwa Spraw Zagranicznych czy Dom Polonii, bardziej sku-
piał się na wygodzie użytkowników, ekonomii budynku i jakości przestrzeni
niż na formie zewnętrznej, która w oczekiwaniu społecznym miała tworzyć
styl państwowy, a tych życzeń awangardowy funkcjonalizm spełnić nie mógł.
Należy żałować, że nie został zrealizowany żaden z trzech projektów dla
Pomorza, bo każdy z nich miał w sobie potencjał na wybitne dzieło architek-
tury. Dom tarasowy na Kamiennej Górze byłby ewenementem w Polskiej archi-
tekturze letniskowej i nie bez przyczyny został dostrzeżony przez zachodnich
obserwatorów. Dom uzdrowiskowy „Ognisko” swoim ogromem przeszkleń,
wykorzystujących sprawnie zalety szkieletu konstrukcyjnego, i wdziękiem,
z jakim zaprojektowano drobne elementy, takie jak bieg wstęgowych balustrad,
na pewno zwróciłby uwagę badaczy architektury nowoczesnej. Hotel spółdziel-
czy w Jastrzębiej Górze zasługiwał zaś niewątpliwie na najwyższe oceny, łącząc
twórcze potraktowanie idei Le Corbusiera z wielką swobodą i odwagą projek-
tową, dającą w efekcie dzieło oryginalne i niepowtarzalne.
Wacław Weker and His Unimplemented Designsfor Gdynia and Jastrzębia Góra
Wacław Weker is one of the morę interesting architects of interwar Poland, belong-
ing to the avant-garde trend called functionalism. Wekers tangible output is enclosed
within fifteen years spanning the period between his graduation and the outbreak of
World War II and contains about 25 designs including both residential houses and
lower-ranking public buildings, as well as urban development layouts. Moreover, he
published many texts, which allows to clearly see his views on architecture and design-
ing priorities. Working mainly as a Warsaw architect, for several years following his
graduation Weker was employed BY different construction companies, to soon become
a free-lance architect.
As an architect and theoretician, he was mainly interested in ąuestions relatied
to housing architecture, low-cost flats, the application of new economical technologies,
Wacław
Weker...
229