DOI Artikel:
Staręga, Magdalena: Przekształcenia gdańskich obiektów zabytkowych w pierwszej połowie XIX w. w kontekście rodzącej się myśli konserwatorskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0078
Magdalena
Staręga
II. 12. Brama Zielona po przebudowie szczytu, IH, Bildarchiv, sygn. 148976
i historycznej wartości52. W wypadku renesansowej Bramy Zielonej, której nie
przypisywano wówczas szczególnej wartości architektonicznej czy historycznej,
była to raczej próba zatarcia różnic formalnych pomiędzy starą a nową częścią53.
Jednak niezależnie od intencji architekta pozbawienie bramy charakterystycznych
szczytów diametralnie zmieniło wygląd obiektu.
Likwidacja szczytów dotknęła także znajdującą się przy Placu Wałowym
na Starym Przedmieściu Małą Zbrojownię. Zbudowany w 1645 r. magazyn
wojskowy, w XIX w. nadal użytkowany był jako skład militariów. W 1833 r.
likwidacji uległy poprzeczne części dachów, szczyty na ich zakończeniach oraz
bramy od strony placu, na którym wykonywano musztrę54. Pozostałe wejścia
także zostały przebudowane. W efekcie przeprowadzonych prac poważnie
zniekształcono pierwotną bryłę budynku (ił. 13). Nie jest znany powód tych
52 Renesans w wydaniu północnym zyskał na znaczeniu dopiero po zjednoczeniu Niemiec,
zob. Rafał Makała, „Neorenesans północny” jako niemiecki styl narodowy na przełomie XIX i XX w.
[w:] Recepcja renesansu w XIX i XX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki,
Łódź, listopad 2002, red. Małgorzata Wróblewska-Markiewicz, Łódź 2003, s. 308.
53 Historyczne dziedzictwo Bramy Zielonej, mającej w przeszłości służyć jako okazjonalna
siedziba polskich władców, z pewnością nie wpływało na wzrost jej znaczenia u Prusaków. Z kolei
jej destrukcja może być odczytywana jako objaw lekceważenia czasów i wydarzeń, jakich była świad-
kiem. Za cenne uwagi dotyczące przebudowy obiektu serdecznie dziękuję Pani prof. dr hab. Mał-
gorzacie Omilanowskiej.
54 Jerzy Stankiewicz, Bohdan Szermer, Gdańsk. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny oraz
powstanie zespołu Gdańsk-Sopot-Gdynia, Warszawa 1959, s. 202.
78
Staręga
II. 12. Brama Zielona po przebudowie szczytu, IH, Bildarchiv, sygn. 148976
i historycznej wartości52. W wypadku renesansowej Bramy Zielonej, której nie
przypisywano wówczas szczególnej wartości architektonicznej czy historycznej,
była to raczej próba zatarcia różnic formalnych pomiędzy starą a nową częścią53.
Jednak niezależnie od intencji architekta pozbawienie bramy charakterystycznych
szczytów diametralnie zmieniło wygląd obiektu.
Likwidacja szczytów dotknęła także znajdującą się przy Placu Wałowym
na Starym Przedmieściu Małą Zbrojownię. Zbudowany w 1645 r. magazyn
wojskowy, w XIX w. nadal użytkowany był jako skład militariów. W 1833 r.
likwidacji uległy poprzeczne części dachów, szczyty na ich zakończeniach oraz
bramy od strony placu, na którym wykonywano musztrę54. Pozostałe wejścia
także zostały przebudowane. W efekcie przeprowadzonych prac poważnie
zniekształcono pierwotną bryłę budynku (ił. 13). Nie jest znany powód tych
52 Renesans w wydaniu północnym zyskał na znaczeniu dopiero po zjednoczeniu Niemiec,
zob. Rafał Makała, „Neorenesans północny” jako niemiecki styl narodowy na przełomie XIX i XX w.
[w:] Recepcja renesansu w XIX i XX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki,
Łódź, listopad 2002, red. Małgorzata Wróblewska-Markiewicz, Łódź 2003, s. 308.
53 Historyczne dziedzictwo Bramy Zielonej, mającej w przeszłości służyć jako okazjonalna
siedziba polskich władców, z pewnością nie wpływało na wzrost jej znaczenia u Prusaków. Z kolei
jej destrukcja może być odczytywana jako objaw lekceważenia czasów i wydarzeń, jakich była świad-
kiem. Za cenne uwagi dotyczące przebudowy obiektu serdecznie dziękuję Pani prof. dr hab. Mał-
gorzacie Omilanowskiej.
54 Jerzy Stankiewicz, Bohdan Szermer, Gdańsk. Rozwój urbanistyczny i architektoniczny oraz
powstanie zespołu Gdańsk-Sopot-Gdynia, Warszawa 1959, s. 202.
78