DOI Artikel:
Staręga, Magdalena: Przekształcenia gdańskich obiektów zabytkowych w pierwszej połowie XIX w. w kontekście rodzącej się myśli konserwatorskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0082
II. 15. Tylna elewacja Dworu Artusa po przebudowie,
1849, MNG, sygn. MNG/SD/423/R
poprzez nadanie im nowej wysoko-
ści i zwieńczenie szpiczastymi hełma-
mi62. Pomysłem projektanta było prze-
bicie pod środkowym oknem trzech
otworów wejściowych zamkniętych
łukiem odcinkowym (pierwotnie ist-
niało tylko wejście prawe, zachod-
nie). Wprowadził on także neogotycki
fryz pod gzymsem, pod oknem środ-
kowym oraz u zwieńczenia aneksu
z klatką schodową. Sam aneks zamiast
daszku pulpitowego otrzymał płaskie
przekrycie. Z kolei powstały w miejscu
dawnych dobudówek dziedziniec od-
grodzono od linii ulicy ozdobną kratą,
po bokach której zaprojektowano dwie
neogotyckie, ceglane bramy63. Przybra-
ły one formę zamkniętych ostrołukowo
wejść, flankowanych przez dwie wyso-
kie sterczyny. Wykrój szczytów bram
oraz kształt sterczyn korespondowały
z tymi wieńczącymi elewację64. Z kolei
na osi ogrodzenia umieszczono nie-
wielką studnię65 66.
Na początku lat sześćdziesiątych XIX w. Dwór Artusa doczekał się jeszcze jednej
modyfikacji. Budowniczy miejski Julius Albert Gottlieb Licht dokonał przebudowy
okien fasady budynku, wprowadzając neogotyckie maswerki oraz zegar na osi środ-
kowego okna. Licht był także autorem drewnianego neogotyckiego pawilonu dosta-
wionego przed Dworem i obejmującego Fontannę Neptuna (ił. 16). Ta tymczasowa,
aczkolwiek efektowna i dosyć kosztowna inwestycja była elementem uroczystej
oprawy wizyty króla Wilhelma I z małżonką, którzy odwiedzili Gdańsk 20 paździer-
nika 1861 r. Dwór Artusa został wybrany na miejsce, w którym władze miasta i rejen-
cji podejmowały znamienitych gości66. Zarówno aneks, jak i nowa oprawa okien były
obce formalnie w stosunku do fasady utrzymanej w stylu północnego renesansu.
62 Już w 1910 r. podano w wątpliwość zgodność neogotyckich form szczytów z ich pierwot-
nym kształtem, zob. Schmid, Die Denkmalpflege in Westpreussen..., s. 19.
63 Obie bramy nie zostały odbudowane po zniszczeniach wojennych 1945 r. Kształt dzie-
dzińca za budynkiem dworu został uwieczniony na planie z połowy XIX w., zob. APG, Rejencja
w Gdańsku, Plany i mapy 1713-1911, sygn. 18/1550, Gdańsk, Dwór Artusa.
64 Por. Karl Gruber, DerArtushof Eine baugeschichtliche Studie, „Ostdeutsche Monatshefte”
1926, Jg. 7 , H. 6, s. 529.
65 „Danziger Dampfboot”, 22.07.1839, s. 599.
66 „Danziger Dampfboot”, 21.10.1861, [s. 2].
82