DOI Artikel:
Makała, Rafał: Nawiązania do tradycji nowożytnej w ceglanej architekturze wczesnomodernistycznej północnych Niemiec
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52466#0103
pseudoryzalitami zwieńczonymi wolu-
towymi szczytami, przypominającymi
fasady osiemnastowiecznych kamie-
nic holenderskich czy budowli Johan-
na Conrada Schlauna29. Ścięty narożnik
budynku ozdobiono bogato dekorowa-
nym wykuszem. O ile jednak boczne
partie zrealizowane zostały w materia-
le ceglanym, o tyle wykusz wykona-
no z jasnego kamienia, co zbliża dzie-
ło Hógera do późnohistorystycznych
budowli w duchu „niemieckiego re-
nesansu”, takich jak gmach Szkoły
Nawigacji w Hamburgu, wzniesiony
według projektu Alberta Erbe w latach
1903-190530. Motyw pseudoryzalitu
przypominającego fasadę kamienicy
zastosował Hóger jeszcze w budynku
Caledonii z lat 1912-1914, jednak już
wcześniej powstał tzw. Neues Klóp-
perhaus (1912-1913), w którym nie
ma szczytów, a elewacje opięte są ko-
losalnymi jońskimi pilastrami, między
którymi ściana wybrzusza się w sposób
znany z architektury domów towaro-
wych. Najbardziej radykalny w reduk-
cji dekoracji był jednak Rappolthaus
przy Mónckebergstrasse, wybudowany
11. 2. Fritz Hóger, biurowiec Haus Glass
(tzw. Predigerhaus) w Hamburgu, 1910-1911, stan
obecny, Copyright: Staro 1., repr. za: Wikimedia
Commons na zasadach CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hh-
grellhaus - j pg? uselang=de
w 1912 r., z krystaliczną strukturą bryły podzielonej silnymi akcentami horyzon-
talnymi i z abstrakcyjnymi niemal dekoracjami elewacji.
Nowa formuła ceglanej architektury pojawiła się także w architekturze dwo-
rów w północnych Niemczech, zwłaszcza w Szlezwiku-Holsztynie, Księstwie
Oldenburskim i we Fryzji. Twórcy tego rodzaju siedzib nawiązywali zwykle
do zdefiniowanej przez Mebesa „sztuki około 1800”, jak to uczynił Ernst Prinz
w wybudowanym w latach 1910-1911 domu rodziny Buchholz w Bordeshol-
mie koło Eckernfórde w Holsztynie. Jest to niewielki, skromnie dekorowany,
ceglany, parterowy budynek, który ujmuje z trzech stron niewielki, prostokątny
dziedziniec poprzedzony zewnętrznym podwórcem z trawnikami i podjazdem.
29 Np. zamek myśliwski Clemenswerth w Westfalii (1736-1745) czy Erbdrostenhof w Mun-
ster (1753-1757). Zob. Ehrenfried Kluckert, Architektur des Barock in Deutschland, der Schweiz,
Ósterreich und in Osteuropa [w:] Die Kunst des Barock. Architektur - Skulptur - Malerei, hrsg. Rolf
Thoman, Koln 1997, s. 190-193.
30 Ralf Lange, Architektur in Hamburg, Hamburg 2008, s. 84-85.
103
, ,,,,,- -
towymi szczytami, przypominającymi
fasady osiemnastowiecznych kamie-
nic holenderskich czy budowli Johan-
na Conrada Schlauna29. Ścięty narożnik
budynku ozdobiono bogato dekorowa-
nym wykuszem. O ile jednak boczne
partie zrealizowane zostały w materia-
le ceglanym, o tyle wykusz wykona-
no z jasnego kamienia, co zbliża dzie-
ło Hógera do późnohistorystycznych
budowli w duchu „niemieckiego re-
nesansu”, takich jak gmach Szkoły
Nawigacji w Hamburgu, wzniesiony
według projektu Alberta Erbe w latach
1903-190530. Motyw pseudoryzalitu
przypominającego fasadę kamienicy
zastosował Hóger jeszcze w budynku
Caledonii z lat 1912-1914, jednak już
wcześniej powstał tzw. Neues Klóp-
perhaus (1912-1913), w którym nie
ma szczytów, a elewacje opięte są ko-
losalnymi jońskimi pilastrami, między
którymi ściana wybrzusza się w sposób
znany z architektury domów towaro-
wych. Najbardziej radykalny w reduk-
cji dekoracji był jednak Rappolthaus
przy Mónckebergstrasse, wybudowany
11. 2. Fritz Hóger, biurowiec Haus Glass
(tzw. Predigerhaus) w Hamburgu, 1910-1911, stan
obecny, Copyright: Staro 1., repr. za: Wikimedia
Commons na zasadach CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Hh-
grellhaus - j pg? uselang=de
w 1912 r., z krystaliczną strukturą bryły podzielonej silnymi akcentami horyzon-
talnymi i z abstrakcyjnymi niemal dekoracjami elewacji.
Nowa formuła ceglanej architektury pojawiła się także w architekturze dwo-
rów w północnych Niemczech, zwłaszcza w Szlezwiku-Holsztynie, Księstwie
Oldenburskim i we Fryzji. Twórcy tego rodzaju siedzib nawiązywali zwykle
do zdefiniowanej przez Mebesa „sztuki około 1800”, jak to uczynił Ernst Prinz
w wybudowanym w latach 1910-1911 domu rodziny Buchholz w Bordeshol-
mie koło Eckernfórde w Holsztynie. Jest to niewielki, skromnie dekorowany,
ceglany, parterowy budynek, który ujmuje z trzech stron niewielki, prostokątny
dziedziniec poprzedzony zewnętrznym podwórcem z trawnikami i podjazdem.
29 Np. zamek myśliwski Clemenswerth w Westfalii (1736-1745) czy Erbdrostenhof w Mun-
ster (1753-1757). Zob. Ehrenfried Kluckert, Architektur des Barock in Deutschland, der Schweiz,
Ósterreich und in Osteuropa [w:] Die Kunst des Barock. Architektur - Skulptur - Malerei, hrsg. Rolf
Thoman, Koln 1997, s. 190-193.
30 Ralf Lange, Architektur in Hamburg, Hamburg 2008, s. 84-85.
103
, ,,,,,- -