DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bzówka, Urszula: Treści ikonograficzne portalu grobowej kaplicy św. Anny na Zamku Krzyżackim w Malborku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36974#0047
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXIII, zeszyt 5 — 1975
URSZULA BZÓWKA
TREŚCI IKONOGRAFICZNE PORTALU GROBOWEJ KAPLICY
ŚW. ANNY NA ZAMKU KRZYŻACKIM W MALBORKU
STAN BADAŃ
Rękopiśmienne źródła dotyczące historii zamku krzyżackiego w Malborku
stanowią skromną ćzęść archiwaliów, przechowywanych początkowo w Malborku,
a później w Królewcu, zniszczonych jednak w dużej mierze w czasie licznych działań
wojennych. Najstarszy zachowany akt lustracji zamkowej pochodzi z r 1656; odpisu
jego dokonał Łukasz Sembrzycki w r. 1889. Z przełomu XVI i XVII w pochodzą
wypisy inwentarzy ekonomii malborskiej, które zebrał, usystematyzował oraz
opracował w 1954 r. dr Marian Gajewski'. Do nowszych źródeł rękopiśmien-
nych należą inwentarze przechowywane w Wojewódzkim Archiwum Państwowym
w Gdańsku1 2.
Najstarsze, źródła drukowane zostały zebrane w 2 poł. XIX oraz na początku
XX w. przez archiwistów niemieckich: H. Hirscha, M. Teppena, E. Joachima oraz
W. Ziesmera3, podstawą w ich badaniach były tajne akta zakonne przechowywane
w Królewcu, obecnie nie zachowane. Ważnym dokumentem pozwalającym zrekon-
struować pierwotny wygląd Zamku Wysokiego jest plan zamku wykonany w r 1656
według wcześniejszych rysunków Dahłberga. Podobnego typu dokumentem są
rysunki Ferdynanda de Laipointe przedstawiające zespół zamkowy łącznie z
miastem.
Monografie naukowe, traktujące o poszczególnych etapach budowy zamku oraz
przeprowadzające analizę stylistyczno-porównawczą omawianego zabytku, pisali
jako pierwsi: F. von Quast — Beitrage zur Baukunst in Preussen oraz K. Steinbrecht
Untersuchungs md Wiederherstellungs Arbeiien am Hochschloss der Marienburg,
pełniący od 2 poł. XIX w funkcję konserwatora na terenie Prus Wschodnich oraz
Zachodnich. Po śmierci K. Steinbrechta w 1923 r kierownictwo robót konserwator-
skich i rekonstrukcyjnych objął B. Schmid, który prowadził prace do wybuchu II
wojny światowej. Jest on również autorem monografii dotyczącej omawianego
obiektu, zatytułowanej Die Marienburg Deutsche Baukunst im O sten wydanej w
Fiirtzburgu w 1955 r W pracy tej poświęcił szczególnie, dużo uwagi kaplicy św;
1 H. Domańska. Zamek w Malborku Gdańsk l%2 s 21
2 Sygn. I ńS/a
' Iw
Tom XXIII, zeszyt 5 — 1975
URSZULA BZÓWKA
TREŚCI IKONOGRAFICZNE PORTALU GROBOWEJ KAPLICY
ŚW. ANNY NA ZAMKU KRZYŻACKIM W MALBORKU
STAN BADAŃ
Rękopiśmienne źródła dotyczące historii zamku krzyżackiego w Malborku
stanowią skromną ćzęść archiwaliów, przechowywanych początkowo w Malborku,
a później w Królewcu, zniszczonych jednak w dużej mierze w czasie licznych działań
wojennych. Najstarszy zachowany akt lustracji zamkowej pochodzi z r 1656; odpisu
jego dokonał Łukasz Sembrzycki w r. 1889. Z przełomu XVI i XVII w pochodzą
wypisy inwentarzy ekonomii malborskiej, które zebrał, usystematyzował oraz
opracował w 1954 r. dr Marian Gajewski'. Do nowszych źródeł rękopiśmien-
nych należą inwentarze przechowywane w Wojewódzkim Archiwum Państwowym
w Gdańsku1 2.
Najstarsze, źródła drukowane zostały zebrane w 2 poł. XIX oraz na początku
XX w. przez archiwistów niemieckich: H. Hirscha, M. Teppena, E. Joachima oraz
W. Ziesmera3, podstawą w ich badaniach były tajne akta zakonne przechowywane
w Królewcu, obecnie nie zachowane. Ważnym dokumentem pozwalającym zrekon-
struować pierwotny wygląd Zamku Wysokiego jest plan zamku wykonany w r 1656
według wcześniejszych rysunków Dahłberga. Podobnego typu dokumentem są
rysunki Ferdynanda de Laipointe przedstawiające zespół zamkowy łącznie z
miastem.
Monografie naukowe, traktujące o poszczególnych etapach budowy zamku oraz
przeprowadzające analizę stylistyczno-porównawczą omawianego zabytku, pisali
jako pierwsi: F. von Quast — Beitrage zur Baukunst in Preussen oraz K. Steinbrecht
Untersuchungs md Wiederherstellungs Arbeiien am Hochschloss der Marienburg,
pełniący od 2 poł. XIX w funkcję konserwatora na terenie Prus Wschodnich oraz
Zachodnich. Po śmierci K. Steinbrechta w 1923 r kierownictwo robót konserwator-
skich i rekonstrukcyjnych objął B. Schmid, który prowadził prace do wybuchu II
wojny światowej. Jest on również autorem monografii dotyczącej omawianego
obiektu, zatytułowanej Die Marienburg Deutsche Baukunst im O sten wydanej w
Fiirtzburgu w 1955 r W pracy tej poświęcił szczególnie, dużo uwagi kaplicy św;
1 H. Domańska. Zamek w Malborku Gdańsk l%2 s 21
2 Sygn. I ńS/a
' Iw