DOI Artikel:
Ciechanowiecki, Andrzej S.: Nieznany polski portret Rotariego ze zbiorów Stanisława Augusta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0126
124
ANDRZEJ CIECHANOWIECKI
Michał Rzewuski sprawował urząd marszałka, a mianowicie marszałka
nadwornego koronnego (od 1775 do 1783 r.).
Postać Franciszka Michała Rzewuskiego była często przywoływana przez
pamiętnikarzy czasów stanisławowskich, głównie ze względu na jego bliskie
stosunki ze Stanisławem Augustem3. Był on synem Michała i Urszuli ze
Stamirowskich. Od 20 X 1752 r. do roku 1774 był pisarzem polnym
koronnym. W latach 1775-1783 sprawował wspomniany już wyżej urząd
marszałka nadwornego koronnego. Rezydował wtedy na drugim piętrze
w skrzydle północnym Zamku Warszawskiego. Liczył bardzo na urząd
marszałka wielkiego koronnego. Kiedy dowiedział się, że urząd ten otrzymał
Michał Jerzy Mniszech, opuścił Rzewuski dwór królewski i wyjechał za
granicę. W 1766 r. otrzymał starostwo bohusławskie, a w 1771 r. drohowyskie.
3 VIII 1757 r. został kawalerem Orła Białego, a w 1765 r. kawalerem orderu
św. Stanisława. Ożeniony był z Julianną Skarbkówną, z którą nie miał dzieci4.
Służbę dyplomatyczną rozpoczął wcześnie. Już w 1758 r. przybył do
Petersburga wraz z księciem Karolem Kurlandzkim, by reprezentować Augu-
sta III na dworze cesarzowej Elżbiety. W lipcu 1764 udał się po raz wtóry do
Petersburga wysłany tam jako poseł konfederacji generalnej koronnej5, a od
stycznia 1765 roku akredytowany był jako poseł nadzwyczajny i minister
pełnomocny króla polskiego i Rzeczypospolitej6. W sumie jednak wiadomości
o życiu i działalności Franciszka Michała Rzewuskiego są bardzo skąpe (nie
ustalono np. daty urodzin magnata), szczególnie jeśli chodzi o lata, kiedy po
opuszczeniu warszawskiego dworu królewskiego przebywał za granicą. Adam
Jerzy Czartoryski podaje w swym pamiętniku, że ostatnie lata swego życia
spędził Rzewuski w Pizie, gdzie zmarł w 1802 r. Pochowany został na
cmentarzu Campo Santo we Florencji7.
Wracając do zapisu w katalogu galerii Stanisława Augusta, drugą istotną
informacją jest to, że portret namalowany był przez znanego włoskiego
malarza Piętro Rotariego. Aby potwierdzić tę atrybucję i wesprzeć analizę
3 K. Kożmian. Pamiętniki. T.l. Wrocław 1972 s. 174; A. Magier. Estetyka Miasta
Stołecznego Warszawy. Wrocław 1963 s. 97-98; Polska Stanisławowska w oczach cudzoziemców.
Warszawa 1963 — t. 1 s. 137, 229, 233, 4?0-422, 512, 513, 532, 654-655; t. 2 s. 25, 33, 36-39;
A.J. Czartoryski. Pamiętniki i memoriały polityczne 1776-1809. Warszawa 1986 s. 264, 276-
277.
4 W. Dworzaczek. Genealogia. Warszawa 1959, tablice, tabl. 157; S. Łoza. Order Orła
Białego. Warszawa 1939 s. 33-34; tenże. Kawalerowie Orderu Świętego Stanisława 1765-1813.
Warszawa 1925 s. 18; J. Dunin-Borkowski. Almanach Błękitny. Genealogia żyjących rodów
polskich. Lwów 1908 s; 824.
5 J. Michalski. Dyplomacja Polska w latach 1764-1795. W: Historia dyplomacji polskiej.
T. 2: 1572-1795. Warszawa 1982 s. 499.
6 Tamże s. 537.
7 Czartoryski, jw. s. 276-277.
ANDRZEJ CIECHANOWIECKI
Michał Rzewuski sprawował urząd marszałka, a mianowicie marszałka
nadwornego koronnego (od 1775 do 1783 r.).
Postać Franciszka Michała Rzewuskiego była często przywoływana przez
pamiętnikarzy czasów stanisławowskich, głównie ze względu na jego bliskie
stosunki ze Stanisławem Augustem3. Był on synem Michała i Urszuli ze
Stamirowskich. Od 20 X 1752 r. do roku 1774 był pisarzem polnym
koronnym. W latach 1775-1783 sprawował wspomniany już wyżej urząd
marszałka nadwornego koronnego. Rezydował wtedy na drugim piętrze
w skrzydle północnym Zamku Warszawskiego. Liczył bardzo na urząd
marszałka wielkiego koronnego. Kiedy dowiedział się, że urząd ten otrzymał
Michał Jerzy Mniszech, opuścił Rzewuski dwór królewski i wyjechał za
granicę. W 1766 r. otrzymał starostwo bohusławskie, a w 1771 r. drohowyskie.
3 VIII 1757 r. został kawalerem Orła Białego, a w 1765 r. kawalerem orderu
św. Stanisława. Ożeniony był z Julianną Skarbkówną, z którą nie miał dzieci4.
Służbę dyplomatyczną rozpoczął wcześnie. Już w 1758 r. przybył do
Petersburga wraz z księciem Karolem Kurlandzkim, by reprezentować Augu-
sta III na dworze cesarzowej Elżbiety. W lipcu 1764 udał się po raz wtóry do
Petersburga wysłany tam jako poseł konfederacji generalnej koronnej5, a od
stycznia 1765 roku akredytowany był jako poseł nadzwyczajny i minister
pełnomocny króla polskiego i Rzeczypospolitej6. W sumie jednak wiadomości
o życiu i działalności Franciszka Michała Rzewuskiego są bardzo skąpe (nie
ustalono np. daty urodzin magnata), szczególnie jeśli chodzi o lata, kiedy po
opuszczeniu warszawskiego dworu królewskiego przebywał za granicą. Adam
Jerzy Czartoryski podaje w swym pamiętniku, że ostatnie lata swego życia
spędził Rzewuski w Pizie, gdzie zmarł w 1802 r. Pochowany został na
cmentarzu Campo Santo we Florencji7.
Wracając do zapisu w katalogu galerii Stanisława Augusta, drugą istotną
informacją jest to, że portret namalowany był przez znanego włoskiego
malarza Piętro Rotariego. Aby potwierdzić tę atrybucję i wesprzeć analizę
3 K. Kożmian. Pamiętniki. T.l. Wrocław 1972 s. 174; A. Magier. Estetyka Miasta
Stołecznego Warszawy. Wrocław 1963 s. 97-98; Polska Stanisławowska w oczach cudzoziemców.
Warszawa 1963 — t. 1 s. 137, 229, 233, 4?0-422, 512, 513, 532, 654-655; t. 2 s. 25, 33, 36-39;
A.J. Czartoryski. Pamiętniki i memoriały polityczne 1776-1809. Warszawa 1986 s. 264, 276-
277.
4 W. Dworzaczek. Genealogia. Warszawa 1959, tablice, tabl. 157; S. Łoza. Order Orła
Białego. Warszawa 1939 s. 33-34; tenże. Kawalerowie Orderu Świętego Stanisława 1765-1813.
Warszawa 1925 s. 18; J. Dunin-Borkowski. Almanach Błękitny. Genealogia żyjących rodów
polskich. Lwów 1908 s; 824.
5 J. Michalski. Dyplomacja Polska w latach 1764-1795. W: Historia dyplomacji polskiej.
T. 2: 1572-1795. Warszawa 1982 s. 499.
6 Tamże s. 537.
7 Czartoryski, jw. s. 276-277.