DOI Artikel:
Ostrowski, Jan K.: Na francuskich śladach Piotra Michałowskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0233
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
JAN K. OSTROWSKI
NA FRANCUSKICH ŚLADACH PIOTRA MICHAŁOWSKIEGO
Lata 1832-1835 mają podstawowe znaczenie w artystycznej biografii Piotra
Michałowskiego. Wyjazd do Francji i próba zawodowego potraktowania
malarstwa stanowiły przecież — podjętą w wieku ponad 30 lat — głęboką
reorientację postawy i planów życiowych oraz pozwoliły na niezwykle szybkie
przekształcenie się uzdolnionego amatora w wybitnego i świadomego swych
celów artystę. Paryskie lata Michałowskiego są jednocześnie okresem bardzo
tajemniczym. Dążenie do dokładniejszego uchwycenia jego ówczesnych działań
i kontaktów, mechanizmów, jakim podlegał włączywszy się w nurt życia
artystcznego stolicy Francji, natrafia na trudną do przezwyciężenia barierę
braku źródeł. Szczególnie frapujący i niejasny jest problem rynkowego sukcesu
akwarel Michałowskiego, które w ciągu krótkiego czasu zyskały wielkie
powodzenie i przynosiły artyście liczący się dochód. Niemal wszystkie wia-
domości na ten temat czerpiemy z biografii Michałowskiego pióra jego córki
Celiny* 1, co jednak nie znaczy, abyśmy mieli do czynienia z panegiryczną
przesadą. Rzetelność przekazu siostry Celiny na każdym kroku potwierdzają
szczegółowe badania. Sam fakt arstystyczno-finansowego powodzenia Micha-
łowskiego potwierdza zresztą kilka niezależnych wzmianek, choć nie pozo-
stawił on ujawnionych dotąd śladów w źródłach francuskich.
Co wiemy o kontaktach Michałowskiego ze światem artystów, zbieraczy
i marchandów, dyktujących mody i ceny? Nie ulega wątpliwości, że polski
malarz trafił do niego za pośrednictwem znawcy i kolekcjonera, hr. de
Mussigny oraz Nicolasa Charleta, którego pracownia stanowiła jeden z
liczących się ośrodków paryskiego życia artystycznego2. Mussigny skon-
taktował Michałowskiego m.in. z Grosem, o roli Charleta świadczy bez-
pośrednio jego list z 7 VI 1833 r., polecający Polakowi klienta — znanego
1 N.N. [C. Michałowska]. Piotr Michałowski'. Rys życia, zawód artystyczny, działalność
wżyciu publicznym. Kraków 1911.
1 Por. J.K. Ostrowski. Piotr Michałowski w kręgu przyjaciół, uczniów i naśladowców
Théodore Géricault. ],Folia Historiae Artium” 19: 1983 s. 111-134.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
JAN K. OSTROWSKI
NA FRANCUSKICH ŚLADACH PIOTRA MICHAŁOWSKIEGO
Lata 1832-1835 mają podstawowe znaczenie w artystycznej biografii Piotra
Michałowskiego. Wyjazd do Francji i próba zawodowego potraktowania
malarstwa stanowiły przecież — podjętą w wieku ponad 30 lat — głęboką
reorientację postawy i planów życiowych oraz pozwoliły na niezwykle szybkie
przekształcenie się uzdolnionego amatora w wybitnego i świadomego swych
celów artystę. Paryskie lata Michałowskiego są jednocześnie okresem bardzo
tajemniczym. Dążenie do dokładniejszego uchwycenia jego ówczesnych działań
i kontaktów, mechanizmów, jakim podlegał włączywszy się w nurt życia
artystcznego stolicy Francji, natrafia na trudną do przezwyciężenia barierę
braku źródeł. Szczególnie frapujący i niejasny jest problem rynkowego sukcesu
akwarel Michałowskiego, które w ciągu krótkiego czasu zyskały wielkie
powodzenie i przynosiły artyście liczący się dochód. Niemal wszystkie wia-
domości na ten temat czerpiemy z biografii Michałowskiego pióra jego córki
Celiny* 1, co jednak nie znaczy, abyśmy mieli do czynienia z panegiryczną
przesadą. Rzetelność przekazu siostry Celiny na każdym kroku potwierdzają
szczegółowe badania. Sam fakt arstystyczno-finansowego powodzenia Micha-
łowskiego potwierdza zresztą kilka niezależnych wzmianek, choć nie pozo-
stawił on ujawnionych dotąd śladów w źródłach francuskich.
Co wiemy o kontaktach Michałowskiego ze światem artystów, zbieraczy
i marchandów, dyktujących mody i ceny? Nie ulega wątpliwości, że polski
malarz trafił do niego za pośrednictwem znawcy i kolekcjonera, hr. de
Mussigny oraz Nicolasa Charleta, którego pracownia stanowiła jeden z
liczących się ośrodków paryskiego życia artystycznego2. Mussigny skon-
taktował Michałowskiego m.in. z Grosem, o roli Charleta świadczy bez-
pośrednio jego list z 7 VI 1833 r., polecający Polakowi klienta — znanego
1 N.N. [C. Michałowska]. Piotr Michałowski'. Rys życia, zawód artystyczny, działalność
wżyciu publicznym. Kraków 1911.
1 Por. J.K. Ostrowski. Piotr Michałowski w kręgu przyjaciół, uczniów i naśladowców
Théodore Géricault. ],Folia Historiae Artium” 19: 1983 s. 111-134.