DOI Artikel:
Melbechowska-Luty, Aleksandra: "Judyta" - pierwszy paryski obraz Ludwika De Laveaux
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0251
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
ALEKSANDRA MELBECHOWSKA^LUTY
„JUDYTA”
— PIERWSZY PARYSKI OBRAZ LUDWIKA DE LA VEAUX
W końcu roku 1889 Ludwik De Laveaux opuścił swą macierzystą uczelnię
w Krakowie i wyjechał do Francji1. Zanim dotarł do Paryża zatrzymał się
przelotnie w La Rochelle; wkrótce potem osiadł w Paryżu, w wynajętym
nędznym pomieszczeniu. O trudnych początkach pisał do rodziny w kwietniu
1890 roku:
Paryż jest straszne miasto, tak wielkie, że człowiek się w nim gubi jak mucha
w powietrzu i ażeby na wierzch wypłynąć musi pracować, bardzo pracować2.
Ja tu różne koleje przechodziłem [...] dosyć jest twardo zanim się człowiek trochę
zaaklimatyzuje [...] Malowałem całą zimę obraz na salon. Robiłem go w wilgotnej
i zimnej budzie przezwanej atelier, w której mieszkałem. Lecz stało się niestety, gdy
miałem już obraz na ukończeniu i ostatni jour pour envoyer au salon za pasem.
1 Urodził się 21 XI 1868 r. w Jaronowicach (ziemia kielecka). Studiował w Szkole Sztuk
Pięknych w Krakowie od 1884 do 1886 r., następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium
od 1887 do stycznia 1889 r. Po powrocie do kraju malował w Krakowie i Bronowicach (studia
wieśniaków i krajobrazy) oraz kończył ostatni rok studiów w SSP, pod kierunkiem J. Matejki.
Przyjaźnił się z grupą młodych krakowskich artystów, zwolenników malarskiego nurtu „ludo-
manii”: W. Tetmajerem, K. Żelechowskim, S. Radziejowskim, W. Wodzinowskim oraz pisarzem
F. Hoesickiem. Znaczny wpływ na jego sztukę wywarła znajomość z A. Gierymskim, z którym
kontaktował się w Monachium i Paryżu. W końcu 1889 r. De Laveaux wyjechał do Francji;
mieszkał w Paryżu, w 1891 r. przez kilka miesięcy przebywał w Bretanii. W roku 1890
kilkakrotnie odwiedzał kraj; gościł wówczas w domu Tetmajera w Bronowicach, gdzie zaręczył
się z Marysią Mikołajczykówną, córką miejscowych gospodarzy. Rodzinę tę uwiecznił później
S. Wyspiański w Weselu, a De Laveaux stał się w tym dramacie prototypem postaci Widma.
Korzystał ze zdobyczy impresjonizmu, tworzył sceny rodzajowe, portrety, puentylistyczne
pejzaże, ekspresyjne studia kolorystyczne i mistrzowskie widoki nocy, tzw. nokturny. Przez całe
życie borykał się z ubóstwem. Chory na gruźlicę, zmarł w Paryżu 5 IV 1894 r.
A. M e 1 bech o wska - Lu ty. Ludwik De Laveaux.'W: Słownik artystów polskich. T. 4. Pod
red. J. Maurin-Białostockiej, J. Derwojeda. Wrocław 1986 s. 466-470; Taż. Widmo. Życie
i twórczość Ludwika De Laveaux 1868-1894 (w druku).
2 List do siostry Emilii De Laveaux z 4 IV 1890. BJ rkps nr 127/84.
Tom XXXV, zeszyt 4 — 1987
ALEKSANDRA MELBECHOWSKA^LUTY
„JUDYTA”
— PIERWSZY PARYSKI OBRAZ LUDWIKA DE LA VEAUX
W końcu roku 1889 Ludwik De Laveaux opuścił swą macierzystą uczelnię
w Krakowie i wyjechał do Francji1. Zanim dotarł do Paryża zatrzymał się
przelotnie w La Rochelle; wkrótce potem osiadł w Paryżu, w wynajętym
nędznym pomieszczeniu. O trudnych początkach pisał do rodziny w kwietniu
1890 roku:
Paryż jest straszne miasto, tak wielkie, że człowiek się w nim gubi jak mucha
w powietrzu i ażeby na wierzch wypłynąć musi pracować, bardzo pracować2.
Ja tu różne koleje przechodziłem [...] dosyć jest twardo zanim się człowiek trochę
zaaklimatyzuje [...] Malowałem całą zimę obraz na salon. Robiłem go w wilgotnej
i zimnej budzie przezwanej atelier, w której mieszkałem. Lecz stało się niestety, gdy
miałem już obraz na ukończeniu i ostatni jour pour envoyer au salon za pasem.
1 Urodził się 21 XI 1868 r. w Jaronowicach (ziemia kielecka). Studiował w Szkole Sztuk
Pięknych w Krakowie od 1884 do 1886 r., następnie w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium
od 1887 do stycznia 1889 r. Po powrocie do kraju malował w Krakowie i Bronowicach (studia
wieśniaków i krajobrazy) oraz kończył ostatni rok studiów w SSP, pod kierunkiem J. Matejki.
Przyjaźnił się z grupą młodych krakowskich artystów, zwolenników malarskiego nurtu „ludo-
manii”: W. Tetmajerem, K. Żelechowskim, S. Radziejowskim, W. Wodzinowskim oraz pisarzem
F. Hoesickiem. Znaczny wpływ na jego sztukę wywarła znajomość z A. Gierymskim, z którym
kontaktował się w Monachium i Paryżu. W końcu 1889 r. De Laveaux wyjechał do Francji;
mieszkał w Paryżu, w 1891 r. przez kilka miesięcy przebywał w Bretanii. W roku 1890
kilkakrotnie odwiedzał kraj; gościł wówczas w domu Tetmajera w Bronowicach, gdzie zaręczył
się z Marysią Mikołajczykówną, córką miejscowych gospodarzy. Rodzinę tę uwiecznił później
S. Wyspiański w Weselu, a De Laveaux stał się w tym dramacie prototypem postaci Widma.
Korzystał ze zdobyczy impresjonizmu, tworzył sceny rodzajowe, portrety, puentylistyczne
pejzaże, ekspresyjne studia kolorystyczne i mistrzowskie widoki nocy, tzw. nokturny. Przez całe
życie borykał się z ubóstwem. Chory na gruźlicę, zmarł w Paryżu 5 IV 1894 r.
A. M e 1 bech o wska - Lu ty. Ludwik De Laveaux.'W: Słownik artystów polskich. T. 4. Pod
red. J. Maurin-Białostockiej, J. Derwojeda. Wrocław 1986 s. 466-470; Taż. Widmo. Życie
i twórczość Ludwika De Laveaux 1868-1894 (w druku).
2 List do siostry Emilii De Laveaux z 4 IV 1890. BJ rkps nr 127/84.