DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Przyroda w dekoracjach freskowych pałacu papieskiego w Awinionie z połowy XIV wieku: Na tle nowego stosunku do przyrody w społeczeństwie Italii XIII/XIV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27403#0077
PRZYRODA W DEKORACJACH FRESKOWYCH PAŁACU W AWINIONIE
75
wyrastają drobne liście i kwiaty, są typem ornamentu znanym z dekoracji
antyku, które zachowały swoją aktualność w średniowiecznych reliefach i
mozaikach. Dekoracje sceniczne Camery del Cervo stanowiły jednak dla Kle-
mensa VI szczególny pietyzm, bowiem znajdowały się w jego prywatnych
apartamentach - sypialni papieża - ukończone ok. r. 134418.
Program sceniczny obejmował w formie fryzu wszystkie cztery ściany,
których dolną część od podłogi w formie cokołu pokrywała dekoracja geo-
metryczna. W partii wyższej roztaczają się sceny polowania na jelenie i na
króliki z sokołami w tle, sceny rybołóstwa ze stawami rybnymi oraz ptaszar-
nie. Temat ten ukazany został w taki sposób, w jaki nakazywał zwyczaj śred-
niowiecznego polowania, to znaczy w trzech głównych rodzajach: polowanie
na dzikie zwierzęta (fer ino), polowanie na ptaki (aucupium) oraz rybołóstwo
(piscatura). Górną część ścian, powyżej cyklu scenicznego, wypełniała deko-
racja fryzu utrzymana w stylu cornice, z medalionami oraz elementami archi-
tektonicznymi ujętymi perspektywicznie.
Artystów, którzy pracowali w tym czasie w Awinionie, było wielu, zarów-
no francuskich, jak i włoskich. Badania nad ustaleniem autorstwa tego cyklu
skłaniały się pierwotnie ku tezie o francuskim pochodzeniu malarzy19. W
dokumentach dworu papieskiego wymieniani są malarze tego kręgu, np. Robi-
nus de Romanis, który otrzymywał regularnie honorarium za swoją pracę i
realizował zamówienia papieża Benedykta XII. W jednym z rachunków z
1343 r. wymieniony jest jako „Robinus de romanis, pictor primus”, który
otrzymał 20 florenów „pro pictura camere pape super stufas per eum de-
picta”20. W dokumentach z lat 1344-1347 wymieniany jest inny malarz -
Bernard Escot, który jednak, jak wykazano, związany był z dekoracją kartuzji
w Villeneuve. Przypuszczenia o francuskim wykonawstwie fresków, oprócz
wzmianek w dokumentach, wysnuwali badacze porównując styl francuskich
tapiserii, w których również wiele jest motywów myśliwskich21. Przypuszcze-
nia te nie są pozbawione racji, ponieważ istotnie sceneria ściśle wypełnia
powierzchnię, a drobiazgowość w opracowaniu przedmiotów jest wręcz kali-
graficzna.
Istnieją jednak przesłanki, które przemawiają za italskim pochodzeniem
twórców owego zespołu malarskiego. Malarzy włoskich pracujących w Awi-
nionie po r. 1340 jest całkiem pokaźna lista. Większość z nich przybyła
18 Dz. cyt., s. 34-35, 39; por. M. L a c 1 o t t e, L’école d’Avignon. La peinture
en Provence aux XIV et XV siècles, Paris 1960, s. 37.
19 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 34, 43-44.
20 Dz. cyt., s. 30-45; L a c 1 o t t e, dz. cyt., s. 41.
21 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 121-137.
75
wyrastają drobne liście i kwiaty, są typem ornamentu znanym z dekoracji
antyku, które zachowały swoją aktualność w średniowiecznych reliefach i
mozaikach. Dekoracje sceniczne Camery del Cervo stanowiły jednak dla Kle-
mensa VI szczególny pietyzm, bowiem znajdowały się w jego prywatnych
apartamentach - sypialni papieża - ukończone ok. r. 134418.
Program sceniczny obejmował w formie fryzu wszystkie cztery ściany,
których dolną część od podłogi w formie cokołu pokrywała dekoracja geo-
metryczna. W partii wyższej roztaczają się sceny polowania na jelenie i na
króliki z sokołami w tle, sceny rybołóstwa ze stawami rybnymi oraz ptaszar-
nie. Temat ten ukazany został w taki sposób, w jaki nakazywał zwyczaj śred-
niowiecznego polowania, to znaczy w trzech głównych rodzajach: polowanie
na dzikie zwierzęta (fer ino), polowanie na ptaki (aucupium) oraz rybołóstwo
(piscatura). Górną część ścian, powyżej cyklu scenicznego, wypełniała deko-
racja fryzu utrzymana w stylu cornice, z medalionami oraz elementami archi-
tektonicznymi ujętymi perspektywicznie.
Artystów, którzy pracowali w tym czasie w Awinionie, było wielu, zarów-
no francuskich, jak i włoskich. Badania nad ustaleniem autorstwa tego cyklu
skłaniały się pierwotnie ku tezie o francuskim pochodzeniu malarzy19. W
dokumentach dworu papieskiego wymieniani są malarze tego kręgu, np. Robi-
nus de Romanis, który otrzymywał regularnie honorarium za swoją pracę i
realizował zamówienia papieża Benedykta XII. W jednym z rachunków z
1343 r. wymieniony jest jako „Robinus de romanis, pictor primus”, który
otrzymał 20 florenów „pro pictura camere pape super stufas per eum de-
picta”20. W dokumentach z lat 1344-1347 wymieniany jest inny malarz -
Bernard Escot, który jednak, jak wykazano, związany był z dekoracją kartuzji
w Villeneuve. Przypuszczenia o francuskim wykonawstwie fresków, oprócz
wzmianek w dokumentach, wysnuwali badacze porównując styl francuskich
tapiserii, w których również wiele jest motywów myśliwskich21. Przypuszcze-
nia te nie są pozbawione racji, ponieważ istotnie sceneria ściśle wypełnia
powierzchnię, a drobiazgowość w opracowaniu przedmiotów jest wręcz kali-
graficzna.
Istnieją jednak przesłanki, które przemawiają za italskim pochodzeniem
twórców owego zespołu malarskiego. Malarzy włoskich pracujących w Awi-
nionie po r. 1340 jest całkiem pokaźna lista. Większość z nich przybyła
18 Dz. cyt., s. 34-35, 39; por. M. L a c 1 o t t e, L’école d’Avignon. La peinture
en Provence aux XIV et XV siècles, Paris 1960, s. 37.
19 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 34, 43-44.
20 Dz. cyt., s. 30-45; L a c 1 o t t e, dz. cyt., s. 41.
21 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 121-137.