DOI Artikel:
Mazurczak, Urszula M.: Przyroda w dekoracjach freskowych pałacu papieskiego w Awinionie z połowy XIV wieku: Na tle nowego stosunku do przyrody w społeczeństwie Italii XIII/XIV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27403#0076
74
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
wymagający już nie tylko wprawnego oka, ale wrażliwości literackiej, którą
mógł mu jedynie przekazać ktoś tak wielki, jak Petrarka. Przyjaźń z wielkim
poetą, którą przeżywał na dworze awiniońskim, zaowocowała rozmiłowaniem
w literaturze, zwłaszcza antycznej. Darem naszego malarza dla poety było
wykonanie ilustracji do strony tytułowej jego dzieła - komentarza Serviusa
do Eklog Wergiliusza. (Mediolan, Bibl. Ambrosiana, S.P. 10.27). W obrazie
tym są precyzyjnie wyrysowane postaci ludzkie: Wergiliusz, w pozycji pół-
leżącej, oparty o pień drzewa, na wzór obrazów starożytnych mędrców oraz
Servius wskazujący na poetę. Tym razem postaci spełniają rolę „tła” dla
przyrody, która staje się głównym tworzywem malarskim. Ukazana jest przy-
roda pastoralna, idylliczna, którą stworzył mit w jego ustawicznej tęsknocie
za dobrem i pięknem życia na ziemi16. Wraz z tym stawiano niestrudzenie
pytanie o początek - arche świata i człowieka. Pasterz, rolnik i rycerz, ukaza-
ni na miniaturze są odpowiedzią Wergiliusza na pytanie o dzieje świata
i człowieka. Prowadziły one od czasu nienaruszonej jego koegzystencji z na-
turą poprzez jej stopniowe podporządkowanie - kultywowanie, co wymagało
użycia narzędzi - noża, aż do czasu, w którym człowiek przywdział zbroję,
znak walk i wojen. Przyroda stała się dla Simone Martiniego już nie tylko
środkiem kreowania miejsca dla człowieka - zdarzenia, ale źródłem refleksji
o nim samym, o dziejach świata.
Simone Martini pracował w Awinionie razem ze swoim bratem Donato
oraz szwagrem Lippo Memmi, którzy już w Sienie naśladowali lub kopiowali
dzieła mistrza. Podobnie w Awinionie podejmowali wspólnie niektóre prace.
Z całą pewnością stwierdza się, że Martini rozpoczął jeden z najpiękniejszych
cyklów malarstwa świeckiego, powstałego w tak dużej skali i mającego tak
wielką wartość artystyczną, jaką stanowi dekoracja Chambre du Cerf w pałacu
awiniońskim17. Stało się to z inicjatywy papieża Klemensa VI (1342-1352),
który rozpoczął wielkie przedsięwzięcie rozbudowy i dekoracji pałacu papies-
kiego oraz swoich prywatnych apartamentów. Prace architektoniczne wykonali
budowniczowie francuscy, między innymi odnotowany jest w archiwach pary-
żanin Johannes de Luperiis (Jean de Louvres). Jemu też zawdzięcza pałac
wygląd monumentalnej rezydencji z dużymi salami audiencjonalnymi oraz
dziedzińcami. Wszystkie pomieszczenia zostały pokryte dekoracją wegetalną,
złożoną z bogatej wici roślinnej. Pnącza zwijające się w woluty, z których
16 Tamże, s. 39-41. G. P o c h a t, Figur und Landschaft. Eine historische Interpréta-
tion der Landschaftmalerei von Antike bis zur Renaissance, New York-Berlin 1973, s. 199
nn.; B. M a i s a k, Arkadien Genese und Typologie einer idyllischen Wiinschwelt Europd-
ischen Hochschlandschaft, Bern 1981, s. 30-31 passim.
17 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 36.
URSZULA MAŁGORZATA MAZURCZAK
wymagający już nie tylko wprawnego oka, ale wrażliwości literackiej, którą
mógł mu jedynie przekazać ktoś tak wielki, jak Petrarka. Przyjaźń z wielkim
poetą, którą przeżywał na dworze awiniońskim, zaowocowała rozmiłowaniem
w literaturze, zwłaszcza antycznej. Darem naszego malarza dla poety było
wykonanie ilustracji do strony tytułowej jego dzieła - komentarza Serviusa
do Eklog Wergiliusza. (Mediolan, Bibl. Ambrosiana, S.P. 10.27). W obrazie
tym są precyzyjnie wyrysowane postaci ludzkie: Wergiliusz, w pozycji pół-
leżącej, oparty o pień drzewa, na wzór obrazów starożytnych mędrców oraz
Servius wskazujący na poetę. Tym razem postaci spełniają rolę „tła” dla
przyrody, która staje się głównym tworzywem malarskim. Ukazana jest przy-
roda pastoralna, idylliczna, którą stworzył mit w jego ustawicznej tęsknocie
za dobrem i pięknem życia na ziemi16. Wraz z tym stawiano niestrudzenie
pytanie o początek - arche świata i człowieka. Pasterz, rolnik i rycerz, ukaza-
ni na miniaturze są odpowiedzią Wergiliusza na pytanie o dzieje świata
i człowieka. Prowadziły one od czasu nienaruszonej jego koegzystencji z na-
turą poprzez jej stopniowe podporządkowanie - kultywowanie, co wymagało
użycia narzędzi - noża, aż do czasu, w którym człowiek przywdział zbroję,
znak walk i wojen. Przyroda stała się dla Simone Martiniego już nie tylko
środkiem kreowania miejsca dla człowieka - zdarzenia, ale źródłem refleksji
o nim samym, o dziejach świata.
Simone Martini pracował w Awinionie razem ze swoim bratem Donato
oraz szwagrem Lippo Memmi, którzy już w Sienie naśladowali lub kopiowali
dzieła mistrza. Podobnie w Awinionie podejmowali wspólnie niektóre prace.
Z całą pewnością stwierdza się, że Martini rozpoczął jeden z najpiękniejszych
cyklów malarstwa świeckiego, powstałego w tak dużej skali i mającego tak
wielką wartość artystyczną, jaką stanowi dekoracja Chambre du Cerf w pałacu
awiniońskim17. Stało się to z inicjatywy papieża Klemensa VI (1342-1352),
który rozpoczął wielkie przedsięwzięcie rozbudowy i dekoracji pałacu papies-
kiego oraz swoich prywatnych apartamentów. Prace architektoniczne wykonali
budowniczowie francuscy, między innymi odnotowany jest w archiwach pary-
żanin Johannes de Luperiis (Jean de Louvres). Jemu też zawdzięcza pałac
wygląd monumentalnej rezydencji z dużymi salami audiencjonalnymi oraz
dziedzińcami. Wszystkie pomieszczenia zostały pokryte dekoracją wegetalną,
złożoną z bogatej wici roślinnej. Pnącza zwijające się w woluty, z których
16 Tamże, s. 39-41. G. P o c h a t, Figur und Landschaft. Eine historische Interpréta-
tion der Landschaftmalerei von Antike bis zur Renaissance, New York-Berlin 1973, s. 199
nn.; B. M a i s a k, Arkadien Genese und Typologie einer idyllischen Wiinschwelt Europd-
ischen Hochschlandschaft, Bern 1981, s. 30-31 passim.
17 C a s t e 1 n u o v o, Un pittore, s. 36.