Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Towarzystwo Naukowe <Lublin> [Hrsg.]
Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki = History of art = Histoire de l'art — 45.1997

DOI Artikel:
Warakomska, Zofia: Roślinność Prowansji
DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.27403#0092
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
90

ZOFIA WARAKOMSKA

Zbliżone wyglądem zbiorowiska wykształcają się jako tak zwana pseudo-
makia. Tworzą ją zarośla tracące częściowo liście na zimę. Jest ona spotykana
w bardziej wilgotnych i wyższych położeniach górskich. Rosną tam jałowce,
bukszpan (Buxus), ostrokrzew (Ilex), laurowiśnia (Laurocerasus).

Na całym obszarze roślinności twardolistnej występuje jeszcze jedna cha-
rakterystyczna formacja - garig; nazwa pochodzi od prowansalskiego słowa
garriga oznaczającego nieużytek. Garig porasta siedliska suche o płytkiej i
skalistej glebie, która w upalne lata silnie się nagrzewa wytwarzając swoisty,
gorący mikroklimat. Małe krzewy i krzewinki nie dorastają tu nawet do 1 m
wysokości. Wydzielają one również duże ilości olejków eterycznych wypeł-
niając powietrze mocnym aromatem.

Dziś wśród roślinności śródziemnomorskiej zadomowili się na stałe obcy
przybysze. Figa pochodząca z Zachodniej Azji została sprowadzona dzięki
smacznym owocom. Rozprzestrzeniła się wszędzie i występuje zarówno w sta-
nie dzikim, jak i w zieleni ogródków. Opuncje i agawy przywędrowały z
Ameryki Centralnej, zaś aloes przedostał się z Afryki. Spotykamy te rośliny
często w południowej Prowansji. Czerwone jagody opuncji są sprzedawane na
targach i stoiskach owocowych francuskich miasteczek.

W dawnej przeszłości człowiek przyjmował otoczenie przez pryzmat mi-
tów. Rośliny również były związane z kultem bogów i bożków. Oliwka była
poświęcona Atenie, która według legendy podarowała ją miastu-państwu Ate-
nom. Oliwka w formie zdziczałej przyjmuje postać niską i krzewiastą o po-
skręcanych czarnych gałęziach. Człowiek podjął się jej uprawy w odległych
epokach dla owoców, oleju i mocnego drewna, co wiąże się z wytworzeniem
cywilizacji rolniczej; jako taka, oliwka stała się symbolem pokoju i dobrobytu
w religiach hebrajskiej i chrześcijańskiej.

Mirt może mieć postać krzewu lub niewielkiego, kształtnego drzewka. Roś-
nie dziko w Istrii we Włoszech i na wyspach Morza Śródziemnego. W staro-
żytności był on poświęcony Wenus, zaś Rzymianie wili z niego wieńce i
wręczali sławnym wojownikom. Białe kwiaty mirtu na tle lśniących, ciem-
nozielonych listków przypominały kwiat pomarańczy. Uważano je za symbol
szczęścia nowożeńców i domostw małżeńskich.

Laur czyli wawrzyn poświęcono Apollinowi. Stanowił on symbol zwycię-
stwa utrwalony do dziś w domenie kultury i sztuki, gdzie nagradza się laurea-
tów. Laur jest też uprawiany dla liści, które są znaną przyprawą kuchenną
jako tak zwane liście bobkowe. Jest on rośliną dwupienną. Okazy żeńskie
pokrywają się na wiosnę pękami zielonawych kwiatów, które na jesieni wyda-
ją czarne, owalne jagody zawierające aromatyczny olejek. Kwiaty męskie,
złote od pyłku, są łatwo dostrzegane z daleka na tle błyszczących liści.
 
Annotationen