DOI Artikel:
Grodek-Patyra, Jowita: Zagadnienie czasu przedstawionego w dziełach Wita Stwosza ze szczególnym uwzględnieniem Ołtarza Mariackiego: Zastosowanie kryterium temporalnego w poszukiwaniu analogii stylistycznych sztuki 2. poł. XV wieku : Jowita Grodek-Patyra
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27403#0209
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XLV, zeszyt 4 - 1997
JOWITA GRODEK-PATYRA
Lublin
ZAGADNIENIE CZASU PRZEDSTAWIONEGO W DZIEŁACH
WITA STWOSZA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM
OŁTARZA MARIACKIEGO
ZASTOSOWANIE KRYTERIUM TEMPORALNEGO
W POSZUKIWANIU ANALOGII STYLISTYCZNYCH SZTUKI 2. POL. XV WIEKU*
1. CZAS W SZTUKACH PLASTYCZNYCH. STANOWISKA BADAWCZE
Zagadnienie czasu pojawiało się niejednokrotnie w rozważaniach estetyków
i teoretyków, przede wszystkim w związku z próbami klasyfikacji sztuk* 1.
Czas stał się jednym z podstawowych kryteriów podziałów, stawiających
sztuki czasowe i sztuki przestrzenne na dwu przeciwnych biegunach. Początki
takiego rozróżnienia rysują się już w starożytności, zwłaszcza w poglądach
Arystotelesa. Stagiryta podzielił sztuki ze względu na cel, którym z jednej
strony są czynności, z drugiej zaś odrębne od nich wytwory2. Ponieważ czas,
według arystotelesowskiej definicji, jest ściśle związany z ruchem i stanowi
jego ilościową stronę1, konsekwencją takiego podziału było oddzielenie sztuk
polegających na przebiegu pewnych czynności (muzyka, taniec, poetyka) od
tych, w których efekcie powstaje przedmiot zajmujący określoną przestrzeń
(sztuki plastyczne). Malarstwu i rzeźbie odmówiono tym samym umiejętności
Artykuł ten powstał na podstawie pracy magisterskiej pt. Analiza czasu przed-
stawionego w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab.
Urszuli Mazurczak przy Katedrze Historii Sztuki Średniowiecznej KUL, 1996. Niniejszym
chciałabym złożyć Szanownej Pani Profesor gorące podziękowania.
1 Historii klasyfikacji sztuk osobne studium poświęcił W. Tatarkiewicz (Dzieje sześciu
pojęć. Warszawa 1975, s. 62-135).
2 Etyka Nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa 1956, (1094).
Tenże, Fizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1968, Ks. IV, 10.
Tom XLV, zeszyt 4 - 1997
JOWITA GRODEK-PATYRA
Lublin
ZAGADNIENIE CZASU PRZEDSTAWIONEGO W DZIEŁACH
WITA STWOSZA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM
OŁTARZA MARIACKIEGO
ZASTOSOWANIE KRYTERIUM TEMPORALNEGO
W POSZUKIWANIU ANALOGII STYLISTYCZNYCH SZTUKI 2. POL. XV WIEKU*
1. CZAS W SZTUKACH PLASTYCZNYCH. STANOWISKA BADAWCZE
Zagadnienie czasu pojawiało się niejednokrotnie w rozważaniach estetyków
i teoretyków, przede wszystkim w związku z próbami klasyfikacji sztuk* 1.
Czas stał się jednym z podstawowych kryteriów podziałów, stawiających
sztuki czasowe i sztuki przestrzenne na dwu przeciwnych biegunach. Początki
takiego rozróżnienia rysują się już w starożytności, zwłaszcza w poglądach
Arystotelesa. Stagiryta podzielił sztuki ze względu na cel, którym z jednej
strony są czynności, z drugiej zaś odrębne od nich wytwory2. Ponieważ czas,
według arystotelesowskiej definicji, jest ściśle związany z ruchem i stanowi
jego ilościową stronę1, konsekwencją takiego podziału było oddzielenie sztuk
polegających na przebiegu pewnych czynności (muzyka, taniec, poetyka) od
tych, w których efekcie powstaje przedmiot zajmujący określoną przestrzeń
(sztuki plastyczne). Malarstwu i rzeźbie odmówiono tym samym umiejętności
Artykuł ten powstał na podstawie pracy magisterskiej pt. Analiza czasu przed-
stawionego w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, napisanej pod kierunkiem prof. dr hab.
Urszuli Mazurczak przy Katedrze Historii Sztuki Średniowiecznej KUL, 1996. Niniejszym
chciałabym złożyć Szanownej Pani Profesor gorące podziękowania.
1 Historii klasyfikacji sztuk osobne studium poświęcił W. Tatarkiewicz (Dzieje sześciu
pojęć. Warszawa 1975, s. 62-135).
2 Etyka Nikomachejska, tłum. D. Gromska, Warszawa 1956, (1094).
Tenże, Fizyka, tłum. K. Leśniak, Warszawa 1968, Ks. IV, 10.