DOI article:
Szpindowska, Monika: Ozdoby celtyckie na ziemiach polskich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27406#0095
OZDOBY CELTYCKIE NA ZIEMIACH POLSKICH
93
sowanego wizerunku twarzy, umieszczonego na ich powierzchni. Obydwa
całe paciorki pochodzą z Domaniowie (kat. 5, 6). Mają one formę walca
z otworem na całej długości. Korpus wykonany jest z niebieskiego szkła,
motywy zdobnicze - z białego. Mimo że jeden i drugi charakteryzuje się tym
samym typem ornamentu - dwukrotnie powtórzoną twarzą - to różnią się za-
sadniczo sposobem jego wykonania. Ornament pierwszego z paciorków
(kat. 6), bardziej realistyczny, powstał poprzez działanie płaszczyzną. Przez
wtopienie w korpus dużych partii białego szkła utworzono zarys twarzy
i oczy. Nos oraz uszy wykonane są z plastycznych zgrubień. Ornament dru-
giego paciorka (kat. 5) zbudowany jest z cienkiej linii, która zwijając się
spiralnie, tworzy oczy, brwi, wąsy. Górna część paciorka jest lekko
zgrubiona. Powstały w ten sposób wałek pokrywa dekoracja złożona z dwóch
przenikających się linii falistych, imitujących włosy lub jakieś nakrycie
głowy. Jedynym wypukłym elementem, poza wspomnianym zgrubieniem
w górnej partii, jest podłużny nos.
Dominującą liczbowo grupę stanowią małe eliptyczne paciorki (o średnicy
4-15 mm) w kolorze niebieskim ze stosunkowo dużym otworem. Zazwyczaj
ich powierzchnia była gładka, ale pojawiały się też zdobienia prostymi
motywami, jak faliste linie lub koła. Ornament wykonany z białej albo żółtej
masy szklanej był wtopiony w powierzchnię.
Na terenie Polski znaleziono też cztery egzemplarze tzw. paciorków „ocz-
nych”, których nazwa pochodzi od kilkakrotnie powtórzonego na ich po-
wierzchni motywu składającego się z dwóch koncentrycznych kół naśladu-
jących oko, zazwyczaj utrzymanych w kolorach białym i niebieskim (kat. 4).
III. FORMY I MOTYWY DEKORACYJNE
OZDÓB Z BURSZTYNU, SAPROPELITU I KOŚCI
Ozdoby z bursztynu były bardzo popularne wśród kobiet celtyckich, które
nosiły nawet po kilka kolii naraz. Upodobanie do używania bursztynu przy
produkcji ozdób miało też związek z wiarą w jego magiczne właściwości.
Celtowie zamieszkujący tereny polskie mieli bezpośredni dostęp do tego
surowca, gdyż kontrolowali odcinek szlaku bursztynowego prowadzący z pół-
nocy ziem polskich na południe, którego etapem końcowym i rozdzielnią było
93
sowanego wizerunku twarzy, umieszczonego na ich powierzchni. Obydwa
całe paciorki pochodzą z Domaniowie (kat. 5, 6). Mają one formę walca
z otworem na całej długości. Korpus wykonany jest z niebieskiego szkła,
motywy zdobnicze - z białego. Mimo że jeden i drugi charakteryzuje się tym
samym typem ornamentu - dwukrotnie powtórzoną twarzą - to różnią się za-
sadniczo sposobem jego wykonania. Ornament pierwszego z paciorków
(kat. 6), bardziej realistyczny, powstał poprzez działanie płaszczyzną. Przez
wtopienie w korpus dużych partii białego szkła utworzono zarys twarzy
i oczy. Nos oraz uszy wykonane są z plastycznych zgrubień. Ornament dru-
giego paciorka (kat. 5) zbudowany jest z cienkiej linii, która zwijając się
spiralnie, tworzy oczy, brwi, wąsy. Górna część paciorka jest lekko
zgrubiona. Powstały w ten sposób wałek pokrywa dekoracja złożona z dwóch
przenikających się linii falistych, imitujących włosy lub jakieś nakrycie
głowy. Jedynym wypukłym elementem, poza wspomnianym zgrubieniem
w górnej partii, jest podłużny nos.
Dominującą liczbowo grupę stanowią małe eliptyczne paciorki (o średnicy
4-15 mm) w kolorze niebieskim ze stosunkowo dużym otworem. Zazwyczaj
ich powierzchnia była gładka, ale pojawiały się też zdobienia prostymi
motywami, jak faliste linie lub koła. Ornament wykonany z białej albo żółtej
masy szklanej był wtopiony w powierzchnię.
Na terenie Polski znaleziono też cztery egzemplarze tzw. paciorków „ocz-
nych”, których nazwa pochodzi od kilkakrotnie powtórzonego na ich po-
wierzchni motywu składającego się z dwóch koncentrycznych kół naśladu-
jących oko, zazwyczaj utrzymanych w kolorach białym i niebieskim (kat. 4).
III. FORMY I MOTYWY DEKORACYJNE
OZDÓB Z BURSZTYNU, SAPROPELITU I KOŚCI
Ozdoby z bursztynu były bardzo popularne wśród kobiet celtyckich, które
nosiły nawet po kilka kolii naraz. Upodobanie do używania bursztynu przy
produkcji ozdób miało też związek z wiarą w jego magiczne właściwości.
Celtowie zamieszkujący tereny polskie mieli bezpośredni dostęp do tego
surowca, gdyż kontrolowali odcinek szlaku bursztynowego prowadzący z pół-
nocy ziem polskich na południe, którego etapem końcowym i rozdzielnią było