ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LI, zeszyt 4 - 2003
BARBARA FILARSKA
BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
CHRZEŚCIJAŃSKA TOPOGRAFIA MEDIOLANU
W IV WIEKU*
Decimus Magnus Ausonius tak pisał w końcu IV stulecia:
Et Mediolanum mira omnia, copia rerum,
innumerae cultaeque domus, facunda virorum
ingénia et mores laeti; tum duplice muro
amplificata loci species populique voluptas
circus et inclusi moles cuneata theatri;
templa Palatinaeque arces opulensque moneta
et regio Herculei celebris sub honore lavacri;
cunctaque marmoreis ornata peristyla signis
moeniaque in valli formam circumdata limbo:
excellunt: nec iuncta premit vicinia Romae1.
Prof. Barbara FILARSKA - Katolicki Uniwersytet Lubelski; emerytowany prof. KUL;
adres do korespondencji: Katedra Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL,
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
Dr hab. Bożena Iwaszkiewicz-Wronikowska, prof. KUL - kierownik Katedry Historii
Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL; adres do korespondencji: Katedra Historii
Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
Niniejszy artykuł jest efektem trwającego wiele lat zainteresowania wczesnochrześci-
jańskim Mediolanem, najpierw Pani Profesor Barbary Filarskiej, a następnie Bożeny Iwasz-
kiewicz-Wronikowskiej, która przejęła nie tylko „temat”, ale i materiały zgromadzone przez
prof. Filarską, zobowiązując się do ich publikacji. Osobiste kontakty ze środowiskiem
archeologów prowadzących badania nad zespołem biskupim (w latach 70. z Mario Mirabella
Robertim, który był gościem KUL, a w latach 90. z Silvią Lusuardi Siena) pozwoliły nam
śledzić przebieg prac i dyskusji nad ich rezultatami. Dzięki stypendiom, jakie przyznał autor-
kom Katolicki Uniwersytet del Sacro Cuore, miały możność poznania literatury przedmiotu
znajdującej się w mediolańskich bibliotekach. W tym „jubileuszowym” numerze „Rocznika
Humanistycznego” chcemy zdać sprawę z poszukiwań przeprowadzonych przez obie autorki.
Za ostateczną formę opracowania odpowiedzialność ponosi B. Iwaszkiewicz-Wronikowska.
1 Ordo urbium nobilium, VII (Loeb Classical Library, t. I, s. 272): „W Mediolanie
wszystko jest godne podziwu. Pełno jest bogactw, domy są liczne i zamożne, a ich mieszkańcy
Tom LI, zeszyt 4 - 2003
BARBARA FILARSKA
BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
CHRZEŚCIJAŃSKA TOPOGRAFIA MEDIOLANU
W IV WIEKU*
Decimus Magnus Ausonius tak pisał w końcu IV stulecia:
Et Mediolanum mira omnia, copia rerum,
innumerae cultaeque domus, facunda virorum
ingénia et mores laeti; tum duplice muro
amplificata loci species populique voluptas
circus et inclusi moles cuneata theatri;
templa Palatinaeque arces opulensque moneta
et regio Herculei celebris sub honore lavacri;
cunctaque marmoreis ornata peristyla signis
moeniaque in valli formam circumdata limbo:
excellunt: nec iuncta premit vicinia Romae1.
Prof. Barbara FILARSKA - Katolicki Uniwersytet Lubelski; emerytowany prof. KUL;
adres do korespondencji: Katedra Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL,
Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
Dr hab. Bożena Iwaszkiewicz-Wronikowska, prof. KUL - kierownik Katedry Historii
Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL; adres do korespondencji: Katedra Historii
Sztuki Starożytnej i Wczesnochrześcijańskiej KUL, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
Niniejszy artykuł jest efektem trwającego wiele lat zainteresowania wczesnochrześci-
jańskim Mediolanem, najpierw Pani Profesor Barbary Filarskiej, a następnie Bożeny Iwasz-
kiewicz-Wronikowskiej, która przejęła nie tylko „temat”, ale i materiały zgromadzone przez
prof. Filarską, zobowiązując się do ich publikacji. Osobiste kontakty ze środowiskiem
archeologów prowadzących badania nad zespołem biskupim (w latach 70. z Mario Mirabella
Robertim, który był gościem KUL, a w latach 90. z Silvią Lusuardi Siena) pozwoliły nam
śledzić przebieg prac i dyskusji nad ich rezultatami. Dzięki stypendiom, jakie przyznał autor-
kom Katolicki Uniwersytet del Sacro Cuore, miały możność poznania literatury przedmiotu
znajdującej się w mediolańskich bibliotekach. W tym „jubileuszowym” numerze „Rocznika
Humanistycznego” chcemy zdać sprawę z poszukiwań przeprowadzonych przez obie autorki.
Za ostateczną formę opracowania odpowiedzialność ponosi B. Iwaszkiewicz-Wronikowska.
1 Ordo urbium nobilium, VII (Loeb Classical Library, t. I, s. 272): „W Mediolanie
wszystko jest godne podziwu. Pełno jest bogactw, domy są liczne i zamożne, a ich mieszkańcy