DOI Artikel:
Jastrzębowska, Elżbieta: Wspólnota za stołem, czyli sceny uczt w późnym antyku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27406#0121
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom LI, zeszyt 4 - 2003
ELŻBIETA JASTRZĘBOWSKA
WSPÓLNOTA ZA STOŁEM,
CZYLI SCENY UCZT W PÓŹNYM ANTYKU
Septem - convivium, novem - convicium
Wydaje się, że to stare, dziś jednak mało znane przysłowie łacińskie może
paradoksalnie najlepiej wyjaśnić zagadkową, ale powtarzającą się liczbę
siedmiu uczestników bankietów Rzymian, liczbę najczęściej spotykaną w sce-
nach uczt w malarstwie katakumbowym z III i IV wieku. Podejmując ponow-
nie tematykę uczt w ikonografii późnoantycznej i wczesnochrześcijańskiej,
powracam do przedmiotu własnych badań sprzed prawie ćwierć wieku* 1. Przy-
czyną tego powrotu jest przekonanie, iż temat ten jest bardzo odpowiedni dla
uczczenia jubileuszu Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrze-
ścijańskiej KUL, gdzie dawno temu miałam zaszczyt stawiać pierwsze nauko-
we kroki. Otóż w antyku (podobnie jak to ma miejsce dzisiaj) przede wszyst-
kim winem i jadłem oraz w dobrym towarzystwie czczono wszelkie uroczy-
stości państwowe i prywatne, święta religijne, ważne wydarzenia osobiste
i także rozmaite rocznice. A jak te spotkania wokół stołu wtedy wyglądały,
najlepiej pokazują nam sceny uczt, które w IV wieku stały się bardzo po-
pularne tak wśród pogan, jak i wśród chrześcijan. Uderzające jest podo-
bieństwo tych scen w całej ówczesnej oikoumene (wspólnocie) antycznej wo-
kół Morza Śródziemnego, co właśnie chciałabym tutaj po krotce unaocznić.
Prof. Elżbieta Jastrzębowska - profesor archeologii wczesnochrześcijańskiej i bizan-
tyjskiej w Instytucie Archeologii UW; adres do korespondencji: ul. Krakowskie Przedmieście 1,
00-047 Warszawa.
1 E. Jastrzębowska, Les scènes de banquet dans les peintures et sculptures
chrétiennes des IIIe et IVe s., „Recherches Augustiniennes”, 14(1979), s. 3-90.
Tom LI, zeszyt 4 - 2003
ELŻBIETA JASTRZĘBOWSKA
WSPÓLNOTA ZA STOŁEM,
CZYLI SCENY UCZT W PÓŹNYM ANTYKU
Septem - convivium, novem - convicium
Wydaje się, że to stare, dziś jednak mało znane przysłowie łacińskie może
paradoksalnie najlepiej wyjaśnić zagadkową, ale powtarzającą się liczbę
siedmiu uczestników bankietów Rzymian, liczbę najczęściej spotykaną w sce-
nach uczt w malarstwie katakumbowym z III i IV wieku. Podejmując ponow-
nie tematykę uczt w ikonografii późnoantycznej i wczesnochrześcijańskiej,
powracam do przedmiotu własnych badań sprzed prawie ćwierć wieku* 1. Przy-
czyną tego powrotu jest przekonanie, iż temat ten jest bardzo odpowiedni dla
uczczenia jubileuszu Katedry Historii Sztuki Starożytnej i Wczesnochrze-
ścijańskiej KUL, gdzie dawno temu miałam zaszczyt stawiać pierwsze nauko-
we kroki. Otóż w antyku (podobnie jak to ma miejsce dzisiaj) przede wszyst-
kim winem i jadłem oraz w dobrym towarzystwie czczono wszelkie uroczy-
stości państwowe i prywatne, święta religijne, ważne wydarzenia osobiste
i także rozmaite rocznice. A jak te spotkania wokół stołu wtedy wyglądały,
najlepiej pokazują nam sceny uczt, które w IV wieku stały się bardzo po-
pularne tak wśród pogan, jak i wśród chrześcijan. Uderzające jest podo-
bieństwo tych scen w całej ówczesnej oikoumene (wspólnocie) antycznej wo-
kół Morza Śródziemnego, co właśnie chciałabym tutaj po krotce unaocznić.
Prof. Elżbieta Jastrzębowska - profesor archeologii wczesnochrześcijańskiej i bizan-
tyjskiej w Instytucie Archeologii UW; adres do korespondencji: ul. Krakowskie Przedmieście 1,
00-047 Warszawa.
1 E. Jastrzębowska, Les scènes de banquet dans les peintures et sculptures
chrétiennes des IIIe et IVe s., „Recherches Augustiniennes”, 14(1979), s. 3-90.