DOI article:
Filarska, Barbara; Iwaszkiewicz-Wronikowska, Bożena: Chrześcijańska topografia Mediolanu w IV wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.27406#0150
148
BARBARA FILARSKA, BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
387s8, i tutaj, w Wielkanoc z 24 na 25 kwietnia 387 r., przyjął chrzest z
rąk Ambrożego, tutaj też przeżył 17-19 czerwca 386 r. odnalezienie relikwii
Gerwazego i Protazego oraz towarzyszące temu cudowne wydarzenia89.
Biskup Ambroży zmarł 3 kwietnia 397 roku, na kilka zaledwie lat przed
opuszczeniem Mediolanu przez dwór cesarski, który w obawie przed naja-
zdem Alaryka przeniósł się w 403 roku do Rawenny. W tym czasie Mediolan
był już jednym z najwspanialszych miast chrześcijańskich ówczesnego świata.
Auzoniusz, wysławiając jego budowle, ani słowem nie wspomina o tych, któ-
re służyły chrześcijanom, wiemy jednak, że w trakcie IV stulecia ukształtował
się nowy pejzaż miasta, zdeterminowany zmienioną sytuacją polityczno-reli-
gijną. Powstały dzielnice koncentrujące się wokół trzech różnych punktów
ciężkości: nie tylko, jak wcześniej, pałacu cesarskiego, ale także zespołu
biskupiego i bazylik memorialnych rozmieszczonych wokół miasta.
Budowle, które stanowiły zespół biskupi, stały niemal w centrum późno-
antycznego miasta, w niewielkiej odległości od forum, na obszarze gęsto
zabudowanej dzielnicy mieszkalnej, w pobliżu skrzyżowania ważnych dróg
prowadzących w kierunku Como na północy oraz Brescii i Bergamo na
wschodzie90.
Do niedawna za pierwotną katedrę Mediolanu uważano istniejącą do roku
1461 budowlę (dedykowaną najpierw Zbawicielowi, a później świętej Tek-
li91), której pozostałości odkryto pod Piazza Duomo, przed fasadą obecnej
katedry. Mimo iż budowla zachowana jest tylko w niewielkich fragmen-
tach92, można stwierdzić, że w pierwszej fazie miała plan 5-nawowej bazy-
M. S o r d i, Milano al tempo di Agostino, w: Agostino a Milano il battesimo: Ago-
stino nelle terre di Ambrogio. Atti del Congresso Internazionale, Milano 22-24 aprile 1987,
Palermo 1988, s. 13-22.
89 A u g u s t y n, Conf IX, 7. 16; De civ. Dei, 22, 8, 2; Sermo 286, 4; 318.
90 Zdaniem E. A. Arslana pasterz chciał znajdować się w centrum swej trzody i w tym
celu „il Duomo viene a porsi nel cuore del settore cittadino che si qualifica corne «popolare»,
con edilizia minore, attività commerciali ed artigianali” (A r s 1 a n, Urbanistica di Milano
romana, s. 204).
91 Według De Capitani d’Arzago (La ,,Chiesa Maggiore", s. 77-84) dedykacja Tekli,
a może także i Pelagii, byłaby współczesna przebudowie w czasach bpa Euzebiusza.
92 K i n n e y, art. cyt., s. 48: „Dal punto di vista archeologico questo edificio è una
tragedia”.
BARBARA FILARSKA, BOŻENA IWASZKIEWICZ-WRONIKOWSKA
387s8, i tutaj, w Wielkanoc z 24 na 25 kwietnia 387 r., przyjął chrzest z
rąk Ambrożego, tutaj też przeżył 17-19 czerwca 386 r. odnalezienie relikwii
Gerwazego i Protazego oraz towarzyszące temu cudowne wydarzenia89.
Biskup Ambroży zmarł 3 kwietnia 397 roku, na kilka zaledwie lat przed
opuszczeniem Mediolanu przez dwór cesarski, który w obawie przed naja-
zdem Alaryka przeniósł się w 403 roku do Rawenny. W tym czasie Mediolan
był już jednym z najwspanialszych miast chrześcijańskich ówczesnego świata.
Auzoniusz, wysławiając jego budowle, ani słowem nie wspomina o tych, któ-
re służyły chrześcijanom, wiemy jednak, że w trakcie IV stulecia ukształtował
się nowy pejzaż miasta, zdeterminowany zmienioną sytuacją polityczno-reli-
gijną. Powstały dzielnice koncentrujące się wokół trzech różnych punktów
ciężkości: nie tylko, jak wcześniej, pałacu cesarskiego, ale także zespołu
biskupiego i bazylik memorialnych rozmieszczonych wokół miasta.
Budowle, które stanowiły zespół biskupi, stały niemal w centrum późno-
antycznego miasta, w niewielkiej odległości od forum, na obszarze gęsto
zabudowanej dzielnicy mieszkalnej, w pobliżu skrzyżowania ważnych dróg
prowadzących w kierunku Como na północy oraz Brescii i Bergamo na
wschodzie90.
Do niedawna za pierwotną katedrę Mediolanu uważano istniejącą do roku
1461 budowlę (dedykowaną najpierw Zbawicielowi, a później świętej Tek-
li91), której pozostałości odkryto pod Piazza Duomo, przed fasadą obecnej
katedry. Mimo iż budowla zachowana jest tylko w niewielkich fragmen-
tach92, można stwierdzić, że w pierwszej fazie miała plan 5-nawowej bazy-
M. S o r d i, Milano al tempo di Agostino, w: Agostino a Milano il battesimo: Ago-
stino nelle terre di Ambrogio. Atti del Congresso Internazionale, Milano 22-24 aprile 1987,
Palermo 1988, s. 13-22.
89 A u g u s t y n, Conf IX, 7. 16; De civ. Dei, 22, 8, 2; Sermo 286, 4; 318.
90 Zdaniem E. A. Arslana pasterz chciał znajdować się w centrum swej trzody i w tym
celu „il Duomo viene a porsi nel cuore del settore cittadino che si qualifica corne «popolare»,
con edilizia minore, attività commerciali ed artigianali” (A r s 1 a n, Urbanistica di Milano
romana, s. 204).
91 Według De Capitani d’Arzago (La ,,Chiesa Maggiore", s. 77-84) dedykacja Tekli,
a może także i Pelagii, byłaby współczesna przebudowie w czasach bpa Euzebiusza.
92 K i n n e y, art. cyt., s. 48: „Dal punto di vista archeologico questo edificio è una
tragedia”.