Rocznik Historii Sztuki (9.1973)

TWÓRCZOŚĆ MISTRZA MACIEJOWICKIEGO 85

47. Mistrz Maciejowicki,
Ukrzyżowanie ze świętymi
z Korzenny

Podobnie został usta-
lony, przy wybitnym
wkładzie Mistrza Macie-
jowiekiego, kanon sąde^k1
mężczyzn. Nie jest bynaj-
mniej reminiscencją czes-
kich elementów typ ze-
stawiany przez Bochna-
ka i Dobrowolskiego236.
Bochnak na przykład po-
równuje głowę króla Mak-
sencjusza z obrazu Św.
Katarzyna z Biecza z głową
Boga Ojca z Łopusznej,
stwierdzając ich niezwykłe
podobieństwo (ii. 54). Gło-
wa Maksencjusza to, wed-
ług tego badacza, „swo-
bodna kopia głowy Boga
Ojca z Łopusznej''''237.
Tymczasem typ króla
Maksciujusza należy do
specyficznych fizjonomii
malarstwa czeskiego ołta-
rza Śmierci Marii z Ru-
dnic238. Jest on przede
wszystkim charaktery-
styczny przez silne wysu-
nięcie do przodu nosa,
który tworzy niemal sio-
dełko. Zestawiane z Mak-
sencjuszem głowy Boga
Ojca z Łopusznej czy Sy-

meona ze Zbylitowskicj Góry są właśnie pozbawione tej charakterystyczne! cechy, znamionującej brzy-
dotę. Malarz usiłuje wydobyć maksimum harmonii i unika wszelkich znamion burzących symetrię
kanonu. Zestawienie przez Dobrowolskiego głowy żołnierza z dużego Ukrzyżowania ż Korzenny, Sy-
meona ze Zbylitowskicj Góry, Maksencjusza z obrazu Św. Katarzyny z Biecza, Boga Ojca z Łopusznej
i z Grzawy zamiast zbliżać te przedstawienia, jeszcze uwydatnia ich różnice. Żołnierz z dużego Ukrzyżo-
wania z Korzenny istotnie powtarza cechy czeskie. Jednakże już o innych postaciach wymienionego obra-
zu nie można tego powiedzieć. Symcon ze Zbylitowskicj Góry i Bóg Ojciec z Łopusznej zbliżają się do
siebie przez dążność artysty do uregulowania rysów twarzy. Przekonuje nas o tym porównanie z królem
Stefanem z tryptyku maciejowickiego. Wydaje się, że Mistrz ten stara się zerwać ze schematem czeskim,
zdecydowanie siodełkowaty nos czeski zmienia na coraz bardziej prosty, oczy okrągłe zwęża, łagodzi
wydatność rysów na korzyść ich harmonii. W ten sposób brzydki typ męski z Czech przeradza się w pięk-
ny, jak np. w tryptyku z Niedzicy, gdzie twarze św. Bartłomieja czy króla Polemiusza stanowią inny

236 Dobrowolski, op. cit., s. 67; Bochnak, op. cit., s. 27, 28.

237 Bochnak, /. с.

238 Ceské umeni gotické. Katalog, Praha 1964, s. 15.