DOI Heft:
I: Z zagadnień teorii sztuki
DOI Artikel:Miłobędzki, Adam: Wieżowiec Towarzystwa Telefonów "Cedergren" w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14269#0105
WIEŻOWIEC „CEDERGREN" W WARSZAWIE
99
także odnaleźć we wczesnych wysokościowcach Chicago, m. in. projektowanych przez Henry H. Richard-
sona (np. Dom Towarowy Marshalla Fielda, 1885—1887)6. Jednakże wypada tu od razu podkreślić, że
budynki Szkoły Chicagowskiej odznaczają się względną lekkością i wyraziście eksponują przęsłowy rytm
konstrukcji szkieletowej — zawsze stalowej, a nie żelbetowej jak w Warszawie. Warszawski ,,drapacz
nieba" przeciwstawia im natomiast większą masywność ścian oraz rezygnację z ukazania na elewacjach
osnowy szkieletu konstrukcyjnego.
Z wyjątkowej pozycji warszawskiego wieżowca wynika waga problemu jego autorstwa. Ówczesna
prasa podawała, że plany opracował i budową kierował Bolesław Rogóyski (1861—1921), ale już Stefan
Szyller, w nekrologu tego architekta wymieniając budynki dla Towarzystwa Telefonów, dodaje o nich
w nawiasie: „jakkolwiek projektowane przez szwedzkich architektów, jednak szczegółowane przez Ro-
góyskiego"7. Łoza przypisuje wieżowiec wprost szwedzkiemu architektowi Izaakowi Gustawowi Clason
(1856—1930), ograniczając rolę Rogóyskiego do realizacji projektu Szweda8. Dopiero poszukiwania,
6 Trudno się zgodzić z Z. Bienieckim (op. cit.), że warszawski wieżowiec trawestował architekturę owego domu towa-
rowego, tym niemniej można odnaleźć analogie między tymi budynkami.
7 S. Szyller, Ś.P. Bronisław Rogóyski, „Architekt", R. 17:1924, s. 5.
8 S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954, s. 49, 260. Wzmianka tegoż pt. Rogóyski Bronisław („Sto-
lica", R.. 4: 1949, nr 33, s. 9) nic istotnego nie wnosi.
99
także odnaleźć we wczesnych wysokościowcach Chicago, m. in. projektowanych przez Henry H. Richard-
sona (np. Dom Towarowy Marshalla Fielda, 1885—1887)6. Jednakże wypada tu od razu podkreślić, że
budynki Szkoły Chicagowskiej odznaczają się względną lekkością i wyraziście eksponują przęsłowy rytm
konstrukcji szkieletowej — zawsze stalowej, a nie żelbetowej jak w Warszawie. Warszawski ,,drapacz
nieba" przeciwstawia im natomiast większą masywność ścian oraz rezygnację z ukazania na elewacjach
osnowy szkieletu konstrukcyjnego.
Z wyjątkowej pozycji warszawskiego wieżowca wynika waga problemu jego autorstwa. Ówczesna
prasa podawała, że plany opracował i budową kierował Bolesław Rogóyski (1861—1921), ale już Stefan
Szyller, w nekrologu tego architekta wymieniając budynki dla Towarzystwa Telefonów, dodaje o nich
w nawiasie: „jakkolwiek projektowane przez szwedzkich architektów, jednak szczegółowane przez Ro-
góyskiego"7. Łoza przypisuje wieżowiec wprost szwedzkiemu architektowi Izaakowi Gustawowi Clason
(1856—1930), ograniczając rolę Rogóyskiego do realizacji projektu Szweda8. Dopiero poszukiwania,
6 Trudno się zgodzić z Z. Bienieckim (op. cit.), że warszawski wieżowiec trawestował architekturę owego domu towa-
rowego, tym niemniej można odnaleźć analogie między tymi budynkami.
7 S. Szyller, Ś.P. Bronisław Rogóyski, „Architekt", R. 17:1924, s. 5.
8 S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954, s. 49, 260. Wzmianka tegoż pt. Rogóyski Bronisław („Sto-
lica", R.. 4: 1949, nr 33, s. 9) nic istotnego nie wnosi.