DOI Artikel:
Floryan, Margrethe: Sacred woods and sacred ways: Ariccia revisited
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0059
SAC RHO WOODS ANI) SACRKD WAYS. ARICCIA REVIS] I I D
53
landmarks were created. The unique synthesis of such design, the aneient myths and the magnifieent land-
scape made Ariccia a topos dear to past times' dwellers and travellers, especially in the âge of the Grand
Tour.
The sacro bosco ("sacred wood") remained the focal point, but the Chigi Palace and Garden also had
its important share. The same classification is likely to be valid in the years to corne.
ŚWIĘTE GAJE I ŚWIĘTE DROGI. POWRÓT DO ARYCJI
Streszczenie
Tematem artykułu są przekształcenia krajobrazu kulturowego podrzymskiej Arycji i szczególna „pamięć" tego miejsca. Miej-
scowość, położona u stóp Gór Albańskich, przyciągała zwiedzających od czasów starożytnych do XIX w., a ostatnio stała się przed-
miotem zabiegów konserwatorskich i wznowionego turystycznego zainteresowania. Nazwa miasteczka pochodzi od imienia małżonki
rzymskiego boga lasu Virbiusa, zamieszkującego w tej malowniczej okolicy gór, jezior, dolin i lasów, gdzie odbywano starożytne
rytuały, analizowane przez Jamesa Frazera w Złotej gałęzi. Rzymianie wznieśli tam świątynie (m.in. Jowisza oraz Diany), a także
liczne wille z towarzyszącymi im winnicami, sadami i warzywnikami. Była to jedna z podrzymskich stref polowań i letniego wypo-
czynku, chwalona piórem Owidiusza, Horacego, Katullusa, Pliniusza St. Tradycja villeggiatury odżyła w XVI XVIII w., a jej efek-
townym przykładem jest pałac z ogrodem w Arycji, zbudowany na początku XVII w. dla rodziny Savelli. Po przejściu rezydencji
w 1661 r. w ręce Marca Chigiego - brata papieża Aleksandra VII - jej rozbudowę oraz „scenograficzne" przekształcenie otoczenia
powierzono Gian Lorenzo Berniniemu oraz jego uczniowi - Carlowi Fontanie. Ogród wzbogacił się wówczas nie tylko o tak typowe
dla baroku elementy, jak fontanny i dekoracja rzeźbiarska, lecz również o wątki antycypujące znacznie późniejszy, angielski model
parku krajobrazowego: wykorzystanie archeologicznych znalezisk z rejonu Via Appia, czy też wprowadzenie do szaty roślinnej
krzewów kamelii i hortensji. W XVIII w. rejon Arycji stał się jednym z miejsc często odwiedzanych przez miłośników sztuki, sta-
rożytności, włoskiego krajobrazu oraz przez archeologów-amatorów, prowadzących tam prace wykopaliskowe. Wśród innych, Goethe
i Stendhal pozostawili zapiski z tych odwiedzin. W 1988 r. władze miejskie kupiły od właścicieli pałac Chigi, w którym urządzono
muzeum. W następnym roku wprowadzono na okoliczne tereny białe daniele, wybite przez kłusowników, a związane z tradycją
miejsca. W ten sposób zainicjowano postępujący wciąż, choć jeszcze nie zakończony, proces przywracania historycznych wartości
krajobrazowi Arycji rozumianemu, za Simonem Schamą, jako dzieło bardziej myśli niż przyrody, stworzone raczej z pokładów
pamięci niż z warstw skalnych.
53
landmarks were created. The unique synthesis of such design, the aneient myths and the magnifieent land-
scape made Ariccia a topos dear to past times' dwellers and travellers, especially in the âge of the Grand
Tour.
The sacro bosco ("sacred wood") remained the focal point, but the Chigi Palace and Garden also had
its important share. The same classification is likely to be valid in the years to corne.
ŚWIĘTE GAJE I ŚWIĘTE DROGI. POWRÓT DO ARYCJI
Streszczenie
Tematem artykułu są przekształcenia krajobrazu kulturowego podrzymskiej Arycji i szczególna „pamięć" tego miejsca. Miej-
scowość, położona u stóp Gór Albańskich, przyciągała zwiedzających od czasów starożytnych do XIX w., a ostatnio stała się przed-
miotem zabiegów konserwatorskich i wznowionego turystycznego zainteresowania. Nazwa miasteczka pochodzi od imienia małżonki
rzymskiego boga lasu Virbiusa, zamieszkującego w tej malowniczej okolicy gór, jezior, dolin i lasów, gdzie odbywano starożytne
rytuały, analizowane przez Jamesa Frazera w Złotej gałęzi. Rzymianie wznieśli tam świątynie (m.in. Jowisza oraz Diany), a także
liczne wille z towarzyszącymi im winnicami, sadami i warzywnikami. Była to jedna z podrzymskich stref polowań i letniego wypo-
czynku, chwalona piórem Owidiusza, Horacego, Katullusa, Pliniusza St. Tradycja villeggiatury odżyła w XVI XVIII w., a jej efek-
townym przykładem jest pałac z ogrodem w Arycji, zbudowany na początku XVII w. dla rodziny Savelli. Po przejściu rezydencji
w 1661 r. w ręce Marca Chigiego - brata papieża Aleksandra VII - jej rozbudowę oraz „scenograficzne" przekształcenie otoczenia
powierzono Gian Lorenzo Berniniemu oraz jego uczniowi - Carlowi Fontanie. Ogród wzbogacił się wówczas nie tylko o tak typowe
dla baroku elementy, jak fontanny i dekoracja rzeźbiarska, lecz również o wątki antycypujące znacznie późniejszy, angielski model
parku krajobrazowego: wykorzystanie archeologicznych znalezisk z rejonu Via Appia, czy też wprowadzenie do szaty roślinnej
krzewów kamelii i hortensji. W XVIII w. rejon Arycji stał się jednym z miejsc często odwiedzanych przez miłośników sztuki, sta-
rożytności, włoskiego krajobrazu oraz przez archeologów-amatorów, prowadzących tam prace wykopaliskowe. Wśród innych, Goethe
i Stendhal pozostawili zapiski z tych odwiedzin. W 1988 r. władze miejskie kupiły od właścicieli pałac Chigi, w którym urządzono
muzeum. W następnym roku wprowadzono na okoliczne tereny białe daniele, wybite przez kłusowników, a związane z tradycją
miejsca. W ten sposób zainicjowano postępujący wciąż, choć jeszcze nie zakończony, proces przywracania historycznych wartości
krajobrazowi Arycji rozumianemu, za Simonem Schamą, jako dzieło bardziej myśli niż przyrody, stworzone raczej z pokładów
pamięci niż z warstw skalnych.