DOI Artikel:
Lichański, Jakub Zdzisław: Arkadia koło Nieborowa: homagium dla romantyzmu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0098
92
JAKUB Z. UCHAŃSKI
w barwach narodowo-wyzwoleńczych czy mesjańskich. Tymczasem założenie parku to pewna wizja świata,
w której los pojedynczego człowieka, częstokroć tragiczny, zostaje jednak wpisany w szersze, transcenden-
talne tło. Wpisuje się w „tkaninę, którą tworzy Wielki Artysta, Bóg" i w której każdy z nas ma swoje miej-
sce. Zło, choćby w postaci śmierci, krąży wokół nas, ale i nasza działalność potrafi je zneutralizować. I niech
nas nie zwiedzie swoista nuta elegijna, którą uchwycił w opisie tego ogrodu Jacques Delille; Arkadia istnieje,
musimy ją tylko w sobie na nowo odkryć - „piękna Arkadia godna swego miana".
ANEKS
4. Arkadia koło Nieborowa. Schematyczny plan stanu aktualnego parku. Rys. T. Kopalski
PIERWOTNA MARSZRUTA PRZEZ ARKADIĘ
- Dawne wejście (5); tu były Chatki Baucis i Filemona, tzw. zdrój Palemona, i ogród kwietny (Radzi-
wiłło w a, op. cit., s. 145-146).
- Droga od wejścia do Groty Sybilli i Domu Gotyckiego (7 i 8) - wzdłuż ogrodzenia, z zasłoniętym
widokiem na resztę parku, „ścieżką coraz bardziej w iglaste ocienioną drzewa" (R a d z i w i 11 o w a, op. cit.,
s. 146).
- Z Domu Gotyckiego, arkadami, do Łuku Greckiego - obok Domu Murgrabiego (12).
- Spod Łuku Greckiego do Świątyni Diany (9); tu odpoczynek.
r
W Świątyni Diany - zwiedzanie oraz wyjście z widokiem na staw i trzy wyspy: Wyspę Ofiar (ozna-
czona czasem jako Wyspa Uczuć), wyspę bez oznaczenia, a w głębi na Wyspę Topolową (14 - dziś nie ist-
nieje). Pomiędzy rzeką Łupią (raczej: Skierniewką) a stawem - Pola Elizejskie. Wyspa Topolowa jest czasem
zaznaczana w miejscu, którego brak na współczesnych planach Arkadii; tu był usytuowany pierwotnie Gro-
bowiec Złudzeń, por. plan w: P i w к o w s к i, Nieborów. Arkadia..., s. 59. Por. także Et in Arcadia ego...,
podlegał, co najmniej, pięciokrotnej rewaloryzacji; trzeba też pamiętać, iż sama koncepcja księżnej Heleny ulegała przemianom, na
co wskazują choćby różnice pomiędzy Description de 1'Arcadie (1799/1800) a Le guide d'Arcadie (1800).
JAKUB Z. UCHAŃSKI
w barwach narodowo-wyzwoleńczych czy mesjańskich. Tymczasem założenie parku to pewna wizja świata,
w której los pojedynczego człowieka, częstokroć tragiczny, zostaje jednak wpisany w szersze, transcenden-
talne tło. Wpisuje się w „tkaninę, którą tworzy Wielki Artysta, Bóg" i w której każdy z nas ma swoje miej-
sce. Zło, choćby w postaci śmierci, krąży wokół nas, ale i nasza działalność potrafi je zneutralizować. I niech
nas nie zwiedzie swoista nuta elegijna, którą uchwycił w opisie tego ogrodu Jacques Delille; Arkadia istnieje,
musimy ją tylko w sobie na nowo odkryć - „piękna Arkadia godna swego miana".
ANEKS
4. Arkadia koło Nieborowa. Schematyczny plan stanu aktualnego parku. Rys. T. Kopalski
PIERWOTNA MARSZRUTA PRZEZ ARKADIĘ
- Dawne wejście (5); tu były Chatki Baucis i Filemona, tzw. zdrój Palemona, i ogród kwietny (Radzi-
wiłło w a, op. cit., s. 145-146).
- Droga od wejścia do Groty Sybilli i Domu Gotyckiego (7 i 8) - wzdłuż ogrodzenia, z zasłoniętym
widokiem na resztę parku, „ścieżką coraz bardziej w iglaste ocienioną drzewa" (R a d z i w i 11 o w a, op. cit.,
s. 146).
- Z Domu Gotyckiego, arkadami, do Łuku Greckiego - obok Domu Murgrabiego (12).
- Spod Łuku Greckiego do Świątyni Diany (9); tu odpoczynek.
r
W Świątyni Diany - zwiedzanie oraz wyjście z widokiem na staw i trzy wyspy: Wyspę Ofiar (ozna-
czona czasem jako Wyspa Uczuć), wyspę bez oznaczenia, a w głębi na Wyspę Topolową (14 - dziś nie ist-
nieje). Pomiędzy rzeką Łupią (raczej: Skierniewką) a stawem - Pola Elizejskie. Wyspa Topolowa jest czasem
zaznaczana w miejscu, którego brak na współczesnych planach Arkadii; tu był usytuowany pierwotnie Gro-
bowiec Złudzeń, por. plan w: P i w к o w s к i, Nieborów. Arkadia..., s. 59. Por. także Et in Arcadia ego...,
podlegał, co najmniej, pięciokrotnej rewaloryzacji; trzeba też pamiętać, iż sama koncepcja księżnej Heleny ulegała przemianom, na
co wskazują choćby różnice pomiędzy Description de 1'Arcadie (1799/1800) a Le guide d'Arcadie (1800).