DOI Artikel:
Bińkowska, Iwona: Ogród przy domu: modelowe rozwiązania na wystawach śląskich w XIX i pierwszej połowie XX stulecia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0150
144
IWONA BINKOWSKA
3. Ogród egzotyczny, projekt Ferdinand Stâmmler
w 1905 г., część japońska z pawilonem. Stan w czasie
Wystawy GuGALi, 1927. Fot. C. Schumm, repr. w: Die
Stadt Liegnitz, hrsg. E. Stein, Berlin-Friedenau 1927
Podobne realizacje można było spotkać jeszcze na wystawie wrocławskiej w 1913 r. Tak właśnie zaaran-
żowano pokaz orchidei, których masowa uprawa w Wielkiej Brytanii i Belgii rozwinęła się w latach 70.-80.
XIX stulecia, a w Niemczech dopiero na przełomie wieków. Na tle dioramy przedstawiającej „idyllę lasu
pierwotnego", czyli tropikalny krajobraz z palmami, lianami, kolorowymi cieplarnianymi kwiatami, usta-
wiono donice z 600 kwitnącymi orchideami w 300 odmianach55.
Duże osiągnięcia w dziedzinie tworzenia ogrodów egzotycznych miała Legnica. Już w 1883 r. przy oka-
zji śląskiej wystawy ogrodniczej (Siebte Schlesische Gartenbau-Austellung) powstała w parku miejskim eks-
pozycja dracen i palm wkopanych do gruntu. Piętnaście lat później dzięki fundacji fabrykanta Feodora Beera
wzniesiono palmiarnię, a pretekstem dla tej decyzji stała się wystawa poświęcona ogrodom zimowym (Zweite
Wintergartenbau Austellung), która odbyła się w tym mieście56. W palmiarni obok kolekcji roślin egzotycz-
nych znalazły się również grota, wodospad i sadzawka (Goldfischbassin), wszystko to dzieło ogrodnika miej-
skiego - Ferdinanda Stâmmlera57. W 1905 r. stworzył on także odkryty ogród egzotyczny, na który składał
się staw z podgrzewaną wodą, niewielki ogród japoński z kamienną latarnią i pawilonem oraz gaj palmowy58.
der nach der einen Seite einen Ausblick uber iippige Kamelien, Primula obconica, Hortensien, Rhododendron, Crimson Rambler-
-Rosen und eine Fulle angetriebener japanischer Geholze [...], bietet, wahrend ihn nach der anderen Seite ein groBes japanisches
Landschaftsbild abschlieBt, vor welchem sich eine kleine Sumpflandschaft mit bluhenden Lilien ausbreitet". Ibidem, s. 384.
35 „Urwaldidyir. O. Beyrodt, Die tropischen Orchideen und ihre Kultur in Deutschland, „Schlesische Zeitung" Sonder-
nummer Jahrhundert-Ausstellung Breslau 1913 [dalej „SchZ" Sondernummer], s. 15.
56 Humeńczuk, op. cit., s. 238-244.
57 Ferdinand Stâmmler (ur. 1856), ogrodnik rodziny von Reuss w Łosiowie pod Brzegiem, brał udział w wystawie wrocław-
skiej w 1878 г., w 1890 był twórcą aranżacji I Wystawy Ogrodów Zimowych (Winter-Gartenbau-Ausstellung), zaś w 1893 znalazł
się już w komisji konkursowej ogrodniczej wystawy we Wrocławiu. Działał w Legnicy prawie 50 lat, początkowo jako inspektor
parkowy, następnie dyrektor ogrodnictwa miejskiego. W związku z tworzeniem ogrodu egzotycznego i palmiarni odbył specjalną
podróż do Włoch m.in. w celu zakupu roślin. Ibidem, s. 237, 239-240; В i ń к o w s к a, Natura i miasto..., s. 205.
58 Ansichten-Album Liegnitz, Liegnitz [ok. 1905], s. nlb; Gugali. Deutsche Gartenbau- und Schlesische Gewerbe-Ausstellung
IWONA BINKOWSKA
3. Ogród egzotyczny, projekt Ferdinand Stâmmler
w 1905 г., część japońska z pawilonem. Stan w czasie
Wystawy GuGALi, 1927. Fot. C. Schumm, repr. w: Die
Stadt Liegnitz, hrsg. E. Stein, Berlin-Friedenau 1927
Podobne realizacje można było spotkać jeszcze na wystawie wrocławskiej w 1913 r. Tak właśnie zaaran-
żowano pokaz orchidei, których masowa uprawa w Wielkiej Brytanii i Belgii rozwinęła się w latach 70.-80.
XIX stulecia, a w Niemczech dopiero na przełomie wieków. Na tle dioramy przedstawiającej „idyllę lasu
pierwotnego", czyli tropikalny krajobraz z palmami, lianami, kolorowymi cieplarnianymi kwiatami, usta-
wiono donice z 600 kwitnącymi orchideami w 300 odmianach55.
Duże osiągnięcia w dziedzinie tworzenia ogrodów egzotycznych miała Legnica. Już w 1883 r. przy oka-
zji śląskiej wystawy ogrodniczej (Siebte Schlesische Gartenbau-Austellung) powstała w parku miejskim eks-
pozycja dracen i palm wkopanych do gruntu. Piętnaście lat później dzięki fundacji fabrykanta Feodora Beera
wzniesiono palmiarnię, a pretekstem dla tej decyzji stała się wystawa poświęcona ogrodom zimowym (Zweite
Wintergartenbau Austellung), która odbyła się w tym mieście56. W palmiarni obok kolekcji roślin egzotycz-
nych znalazły się również grota, wodospad i sadzawka (Goldfischbassin), wszystko to dzieło ogrodnika miej-
skiego - Ferdinanda Stâmmlera57. W 1905 r. stworzył on także odkryty ogród egzotyczny, na który składał
się staw z podgrzewaną wodą, niewielki ogród japoński z kamienną latarnią i pawilonem oraz gaj palmowy58.
der nach der einen Seite einen Ausblick uber iippige Kamelien, Primula obconica, Hortensien, Rhododendron, Crimson Rambler-
-Rosen und eine Fulle angetriebener japanischer Geholze [...], bietet, wahrend ihn nach der anderen Seite ein groBes japanisches
Landschaftsbild abschlieBt, vor welchem sich eine kleine Sumpflandschaft mit bluhenden Lilien ausbreitet". Ibidem, s. 384.
35 „Urwaldidyir. O. Beyrodt, Die tropischen Orchideen und ihre Kultur in Deutschland, „Schlesische Zeitung" Sonder-
nummer Jahrhundert-Ausstellung Breslau 1913 [dalej „SchZ" Sondernummer], s. 15.
56 Humeńczuk, op. cit., s. 238-244.
57 Ferdinand Stâmmler (ur. 1856), ogrodnik rodziny von Reuss w Łosiowie pod Brzegiem, brał udział w wystawie wrocław-
skiej w 1878 г., w 1890 był twórcą aranżacji I Wystawy Ogrodów Zimowych (Winter-Gartenbau-Ausstellung), zaś w 1893 znalazł
się już w komisji konkursowej ogrodniczej wystawy we Wrocławiu. Działał w Legnicy prawie 50 lat, początkowo jako inspektor
parkowy, następnie dyrektor ogrodnictwa miejskiego. W związku z tworzeniem ogrodu egzotycznego i palmiarni odbył specjalną
podróż do Włoch m.in. w celu zakupu roślin. Ibidem, s. 237, 239-240; В i ń к o w s к a, Natura i miasto..., s. 205.
58 Ansichten-Album Liegnitz, Liegnitz [ok. 1905], s. nlb; Gugali. Deutsche Gartenbau- und Schlesische Gewerbe-Ausstellung