DOI article:
Bińkowska, Iwona: Ogród przy domu: modelowe rozwiązania na wystawach śląskich w XIX i pierwszej połowie XX stulecia
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0158
152
IWONA BIŃM )\\ Sk \
16. Wystawa Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu, 1904 r. Ogród przy domu
Hansa Poelziga, widok na ławę i źródło. Fot. firma Ed. van Delden, Heinrich Gôtz,
repr. w.: „Dekorative Kunst", Bd. XIII, 1905, s. 243
W kontekście wystawy z 1904 r. warto przywołać architektoniczne ogrody barwne zakomponowane
przez profesora Josepha Marie Olbricha w następnym roku na wystawie w Darmstadt72. Znamy jej omówie-
nie, które zaprezentował w trakcie posiedzenia towarzystwa ogrodników śląskich Paul Dannenberg73. Ogrod-
nik wrocławski zwiedził wystawę i wykonał dokumentację fotograficzną, przedstawioną w czasie odczytu
i przyjętą z dużym zainteresowaniem. Dannenberg wymienił współpracowników Olbricha, który będąc
uczniem i współpracownikiem Ottona Wagnera74, sam nie miał wykształcenia ogrodniczego75. Uznał pomysł
ogrodów jednobarwnych za bardzo ciekawy. Jednak ze względu na wysokie koszty widział ich zastosowanie
przede wszystkim w prywatnych parkach bogatych właścicieli lub jako eksponowane części miejskich par-
ków publicznych. Nie sugerował co prawda, że regularne, geometryczne kompozycje Olbricha mają związek
z neobarokiem, jednak ich opis na terenie dawnych ogrodów z początku XVIII w., tworzonych zgodnie
z koncepcjami Le Nôtre'a, i lokalizacja na tarasach przy barokowej oranżerii nie pozostawia żadnych wąt-
pliwości, że z tą epoką ogrody barwne miały się kojarzyć. Dannenberg wspomniał, że były otoczone starym
murem, zagłębione, geometrycznie i architektonicznie podzielone przez altany (trejaże, bindaże), schody,
ponadto bogato wyposażone w rzeźby i baseny wodne. Dannenberg wspomniał także o dodatkowych kom-
pozycjach Olbricha parterach kwiatowych łączonych z parterami angielskimi. Uznał pomysł Olbricha za
wart rozpropagowania, dlatego dokładnie wymienił skład gatunkowy roślin trzech ogrodów: niebieskiego,
czerwonego i żółtego.
Należy wspomnieć o jeszcze jednym skojarzeniu, które nasunęło się Dannenbergowi, prawdopodobnie
w związku z kolorystyką ogrodów w Darmstadt. Jako pewną analogię przywołał drezdeńską kolekcję rodo-
dendronów, w północno-zachodnim sektorze Grosser Garten. Była to część ogrodu zaprojektowana przez
Friedricha Bouché w 1895 r.76 Dannenberg użył w swoim tekście określenia „Rododendronentar, ale z całą
pewnością jest to równoznaczne z „Rododendronenhain'\ który był określany również jako „ogród biały".
Omówienie wystawy darmsztadzkiej posłużyło wrocławskiemu ogrodnikowi także do wypowiedzi bar-
dziej ogólnej natury. Podkreślił on, że ogrody regularne są rozwiązaniem dającym współczesnym twórcom
możliwości realizacji właściwego otoczenia domu. Dla kontrastu przypomniał, że „ogród «krajobrazowy»
Personalnachrichten: Josef M. Olbrich, „Gartenkunst", 10, 1908, nr 9, s. 165 166.
3 P. Dannenberg, Allgemeine Gartenbau-Ausstellung in Darmstadt, „J-BdSchG-GzB", 1906, s. 30 32.
74 M. A u b о с к, Zur Gartenarchitektur Jer Otto Wagner-Schule und ihrer /.cit. „Gartenkunst", 1995, nr 2. s. 291 297.
Wymienił ogrodnika dworskiego L. Dittmanna, miejskiego inspektora ogrodnictwa Stapela.
76 S. Jager. Friedrich Bouché Wirken in Sachsen, [w:] Der Grosse Garten zu Dresden. Gartenkunst in vier Jahrhundert,
Dresden 2001, s. 119 120.
IWONA BIŃM )\\ Sk \
16. Wystawa Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu, 1904 r. Ogród przy domu
Hansa Poelziga, widok na ławę i źródło. Fot. firma Ed. van Delden, Heinrich Gôtz,
repr. w.: „Dekorative Kunst", Bd. XIII, 1905, s. 243
W kontekście wystawy z 1904 r. warto przywołać architektoniczne ogrody barwne zakomponowane
przez profesora Josepha Marie Olbricha w następnym roku na wystawie w Darmstadt72. Znamy jej omówie-
nie, które zaprezentował w trakcie posiedzenia towarzystwa ogrodników śląskich Paul Dannenberg73. Ogrod-
nik wrocławski zwiedził wystawę i wykonał dokumentację fotograficzną, przedstawioną w czasie odczytu
i przyjętą z dużym zainteresowaniem. Dannenberg wymienił współpracowników Olbricha, który będąc
uczniem i współpracownikiem Ottona Wagnera74, sam nie miał wykształcenia ogrodniczego75. Uznał pomysł
ogrodów jednobarwnych za bardzo ciekawy. Jednak ze względu na wysokie koszty widział ich zastosowanie
przede wszystkim w prywatnych parkach bogatych właścicieli lub jako eksponowane części miejskich par-
ków publicznych. Nie sugerował co prawda, że regularne, geometryczne kompozycje Olbricha mają związek
z neobarokiem, jednak ich opis na terenie dawnych ogrodów z początku XVIII w., tworzonych zgodnie
z koncepcjami Le Nôtre'a, i lokalizacja na tarasach przy barokowej oranżerii nie pozostawia żadnych wąt-
pliwości, że z tą epoką ogrody barwne miały się kojarzyć. Dannenberg wspomniał, że były otoczone starym
murem, zagłębione, geometrycznie i architektonicznie podzielone przez altany (trejaże, bindaże), schody,
ponadto bogato wyposażone w rzeźby i baseny wodne. Dannenberg wspomniał także o dodatkowych kom-
pozycjach Olbricha parterach kwiatowych łączonych z parterami angielskimi. Uznał pomysł Olbricha za
wart rozpropagowania, dlatego dokładnie wymienił skład gatunkowy roślin trzech ogrodów: niebieskiego,
czerwonego i żółtego.
Należy wspomnieć o jeszcze jednym skojarzeniu, które nasunęło się Dannenbergowi, prawdopodobnie
w związku z kolorystyką ogrodów w Darmstadt. Jako pewną analogię przywołał drezdeńską kolekcję rodo-
dendronów, w północno-zachodnim sektorze Grosser Garten. Była to część ogrodu zaprojektowana przez
Friedricha Bouché w 1895 r.76 Dannenberg użył w swoim tekście określenia „Rododendronentar, ale z całą
pewnością jest to równoznaczne z „Rododendronenhain'\ który był określany również jako „ogród biały".
Omówienie wystawy darmsztadzkiej posłużyło wrocławskiemu ogrodnikowi także do wypowiedzi bar-
dziej ogólnej natury. Podkreślił on, że ogrody regularne są rozwiązaniem dającym współczesnym twórcom
możliwości realizacji właściwego otoczenia domu. Dla kontrastu przypomniał, że „ogród «krajobrazowy»
Personalnachrichten: Josef M. Olbrich, „Gartenkunst", 10, 1908, nr 9, s. 165 166.
3 P. Dannenberg, Allgemeine Gartenbau-Ausstellung in Darmstadt, „J-BdSchG-GzB", 1906, s. 30 32.
74 M. A u b о с к, Zur Gartenarchitektur Jer Otto Wagner-Schule und ihrer /.cit. „Gartenkunst", 1995, nr 2. s. 291 297.
Wymienił ogrodnika dworskiego L. Dittmanna, miejskiego inspektora ogrodnictwa Stapela.
76 S. Jager. Friedrich Bouché Wirken in Sachsen, [w:] Der Grosse Garten zu Dresden. Gartenkunst in vier Jahrhundert,
Dresden 2001, s. 119 120.