DOI Artikel:
Bińkowska, Iwona: Ogród przy domu: modelowe rozwiązania na wystawach śląskich w XIX i pierwszej połowie XX stulecia
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0166
loO
\ BIŃK0WSK \
27. Wystawa GuGALi w Legnicy, 1927. Ogród specjalny Gustawa Allingera
i Conrada Christa. Fot. R. Foglar, repr. w: Bericht der Ausstellungsleitung
iiber Aufbau, Verlauf und Abbau der Deutschen Gartenbau- und Schlesischen
Gewerbe-Ausstellung Liegnitz 1927, [Liegnitz 1927?], s. 6/7
Juliusa Schiitzego. Cechowały je proste, geometryczne podziały, drewniane elementy wyposażenia (tre-
jaże, ławki, altany), tarasowa lub wgłębnikowa kompozycja, murki oporowe z łamanego kamienia (il. 29).
Twórca tylko jednego ogrodu sięgnął po inspiracje aż do Ameryki Północnej103. Alfred Menzel
wybitny śląski ogrodnik krajobrazu, projektant ogrodów prywatnych, ale także wielohektarowych parków
publicznych - znany był z umiejętności korzystania z odmiennych typów kształtowania sztuki ogrodowej,
w zależności od stawianego przed nim zadania104. Zaproponował ogród na dziedzińcu budynku, którego
funkcje mogły być różne, w zależności od tego, czy był zlokalizowany przy domu jednorodzinnym, kamie-
nicy, hotelu lub gmachu użyteczności publicznej. W komentarzu stwierdzono, że „mógłby być pomyślany
także jako ogród na dachu"105. Podobnie jak dzieło Hanischa, tak ogród Menzla uzyskał w prasie fachowej
bardzo wysokie oceny. Max Hersdôrffer określił go jako „szczytowe osiągnięcie artystyczne"106. Stwierdze-
nie w kontekście ogrodu Menzla, że czynniki ważne w ogrodzie to „powietrze, światło i słońce", jest już
zapowiedzią rozwiązań modernistycznych, które zdominować miały dopiero wystawę w 1929 r.
Cele wystawy zorganizowanej we Wrocławiu przez Werkbund pod hasłem „Mieszkanie i miejsce pracy"
skupiały się na urbanistyce i architekturze wraz z wyposażeniem wnętrz. Ale, jak stwierdził Franz Hahnel
w artykule omawiającym wystawę, rola sztuki ogrodowej była bardzo ważna107. Ogrody przy domach jedno-
i wielorodzinnych zaprojektowali: Erich Vergin, Paul Hatt, Kurt Schiifze, Julius Schutze i Fritz Hanisch108.
W większości wybierali ascetyczny, prosty model ogrodu modernistycznego z dużym trawnikiem, rabatami
bylinowymi wzdłuż elewacji oraz granic ogrodu, czasem dodatkowo z roślinnością topiaryczną lub egzo-
tyczną. Hahnel dodatkowo podkreślał zróżnicowanie ukształtowania terenu, tarasy, schody, murki oporowe.
Takie ogrody miały dobrze służyć aktywnemu zawodowo i sportowo „nowoczesnemu człowiekowi"
(il. 30, 31).
102 Ibidem, s. 172-173.
103 „Amerikanische Vorbilder verdienen hier Nachalimung". Ibidem, s. 174.
104 Alfred Menzel (1866 1924), kształcił się w królewskim instytucie w Poczdamie, następnie u A. Kowallecka w Kolonii.
Projektował parki miejskie w Ziębicach i Wałbrzychu, pałacowe w Oleśnicy i liczne ogrody willowe m.in. w Berlinie. I. В i ń к o w -
s к a. ( 'dział Alfreda Menzla w kształtowaniu krajobrazu Ziębie, [w:] Marmur dziejowy. Studia z historii sztuki. Pani Profesor Zofii
Ostrowskiej-Kębłowskiej z wyrazami szacunku, uznania i w dzięczności uczniowie, przyjaciele i współpracownicy, red. F. С h o j с с -
к a [et al.], Po/nań 2002, s. 371 379. Tam też literatura.
105 „Er konnte aber auch ais «Dachgarten» gedacht sein". Jahrhundertfeier..., s. 174.
106 „gartenktinstlerische Glanzleistung" M. Hersdôrffer, Der Gartenbau a uf der Ausstellung zur Jahrhundertfeier In
Breslau, „Gartenwelt", 17, 1913, nr 24, s. 325 330.
107 H a h n e 1. op. cit., s. 132 137.
108 Ibidem, s. 136.
\ BIŃK0WSK \
27. Wystawa GuGALi w Legnicy, 1927. Ogród specjalny Gustawa Allingera
i Conrada Christa. Fot. R. Foglar, repr. w: Bericht der Ausstellungsleitung
iiber Aufbau, Verlauf und Abbau der Deutschen Gartenbau- und Schlesischen
Gewerbe-Ausstellung Liegnitz 1927, [Liegnitz 1927?], s. 6/7
Juliusa Schiitzego. Cechowały je proste, geometryczne podziały, drewniane elementy wyposażenia (tre-
jaże, ławki, altany), tarasowa lub wgłębnikowa kompozycja, murki oporowe z łamanego kamienia (il. 29).
Twórca tylko jednego ogrodu sięgnął po inspiracje aż do Ameryki Północnej103. Alfred Menzel
wybitny śląski ogrodnik krajobrazu, projektant ogrodów prywatnych, ale także wielohektarowych parków
publicznych - znany był z umiejętności korzystania z odmiennych typów kształtowania sztuki ogrodowej,
w zależności od stawianego przed nim zadania104. Zaproponował ogród na dziedzińcu budynku, którego
funkcje mogły być różne, w zależności od tego, czy był zlokalizowany przy domu jednorodzinnym, kamie-
nicy, hotelu lub gmachu użyteczności publicznej. W komentarzu stwierdzono, że „mógłby być pomyślany
także jako ogród na dachu"105. Podobnie jak dzieło Hanischa, tak ogród Menzla uzyskał w prasie fachowej
bardzo wysokie oceny. Max Hersdôrffer określił go jako „szczytowe osiągnięcie artystyczne"106. Stwierdze-
nie w kontekście ogrodu Menzla, że czynniki ważne w ogrodzie to „powietrze, światło i słońce", jest już
zapowiedzią rozwiązań modernistycznych, które zdominować miały dopiero wystawę w 1929 r.
Cele wystawy zorganizowanej we Wrocławiu przez Werkbund pod hasłem „Mieszkanie i miejsce pracy"
skupiały się na urbanistyce i architekturze wraz z wyposażeniem wnętrz. Ale, jak stwierdził Franz Hahnel
w artykule omawiającym wystawę, rola sztuki ogrodowej była bardzo ważna107. Ogrody przy domach jedno-
i wielorodzinnych zaprojektowali: Erich Vergin, Paul Hatt, Kurt Schiifze, Julius Schutze i Fritz Hanisch108.
W większości wybierali ascetyczny, prosty model ogrodu modernistycznego z dużym trawnikiem, rabatami
bylinowymi wzdłuż elewacji oraz granic ogrodu, czasem dodatkowo z roślinnością topiaryczną lub egzo-
tyczną. Hahnel dodatkowo podkreślał zróżnicowanie ukształtowania terenu, tarasy, schody, murki oporowe.
Takie ogrody miały dobrze służyć aktywnemu zawodowo i sportowo „nowoczesnemu człowiekowi"
(il. 30, 31).
102 Ibidem, s. 172-173.
103 „Amerikanische Vorbilder verdienen hier Nachalimung". Ibidem, s. 174.
104 Alfred Menzel (1866 1924), kształcił się w królewskim instytucie w Poczdamie, następnie u A. Kowallecka w Kolonii.
Projektował parki miejskie w Ziębicach i Wałbrzychu, pałacowe w Oleśnicy i liczne ogrody willowe m.in. w Berlinie. I. В i ń к o w -
s к a. ( 'dział Alfreda Menzla w kształtowaniu krajobrazu Ziębie, [w:] Marmur dziejowy. Studia z historii sztuki. Pani Profesor Zofii
Ostrowskiej-Kębłowskiej z wyrazami szacunku, uznania i w dzięczności uczniowie, przyjaciele i współpracownicy, red. F. С h o j с с -
к a [et al.], Po/nań 2002, s. 371 379. Tam też literatura.
105 „Er konnte aber auch ais «Dachgarten» gedacht sein". Jahrhundertfeier..., s. 174.
106 „gartenktinstlerische Glanzleistung" M. Hersdôrffer, Der Gartenbau a uf der Ausstellung zur Jahrhundertfeier In
Breslau, „Gartenwelt", 17, 1913, nr 24, s. 325 330.
107 H a h n e 1. op. cit., s. 132 137.
108 Ibidem, s. 136.